Diyarbakır ve Batman arasında akan Zori Çayı üzerinde 2014 yılında kurulmak istenen HES’e dair ÇED raporu, köylülerin itirazı üzerine 2022 yılında iptal edildi. Projenin tamamıyla rafa kalkması bekleniliyorken mahkeme kararına rağmen Diyarbakır Valiliği 6 Eylül tarihinde bir ilan yayınladı ve HES’in faaliyetlerine yeniden başlamasına zemin hazırlayacak ÇED raporunu askıya çıkardı.
Diyarbakır ile Batman arasında bulunan Zori Çayı’nda yapılmak istenen HES’e ilişkin ÇED raporu, 2022 yılında mahkeme kararı ile iptal edilmişti. 2014 yılında başlayan sürece köylüler itiraz etmiş ve dava açmıştı. Ancak aradan geçen sürede Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yeniden harekete geçti ve ÇED raporunu askıya çıkardığını belirtti.
İlan, Diyarbakır Valiliği internet sitesinde duyuruldu. İlanda “Diyarbakır 3. İdare Mahkemesi tarafından bilirkişi görevlendirmesi yapılmış ve bilirkişi raporu 01.04.2022 tarihinde Diyarbakır 3. İdare Mahkemesine sunulmuştur. Bilirkişi raporu sonrasında Diyarbakır 3. İdare Mahkemesi bilirkişi raporu tespitlerini dayanak göstererek “ÇED Olumlu Kararı”nın iptali yönünde karar vermiştir. Ayrıca ÇED Olumlu Kararının yürütülmesinin durdurulması ve iptali talebiyle bakanlığımız aleyhine, Diyarbakır 3. İdare Mahkemesinde görülen başka davada ise, yapılan inceleme ve değerlendirme neticesinde; 31 Mart 2023’de ‘dava konusu işlemin iptaline’ karar verilmiştir” denildi.
İlanın devamında, HES’in kurulacağı yerler ise Batman’ın Sason İlçesi’ne bağlı Balbaşı – Çağlı – Heybeli – Yıldız Köyleri ile Diyarbakır’ın Kulp İlçesi’ne bağlı Hamzalı -Ayhanköy – Kayahan Köyü olarak belirlendi.
ÇED Raporu için Yeniden Askıya Çıkıldı
Mahkeme kararına rağmen firmanın HES çalışmalarına yeniden başlamasının önünü açacak ilanın 10 gün boyunca askıda kalacağı bilgisi verildi. İlanın devamında şunlar kaydedildi: “ ÇED Olumlu Kararının yürütülmesinin durdurulması ve iptali talebiyle Bakanlığımız aleyhine, Diyarbakır 3. İdare Mahkemesi’nin 2021/1529 esasına kayden görülen davada: Mahkemesince yapılan inceleme ve değerlendirme neticesinde; 31/03/2023 tarihli E.2022/1529, K.2023/311 sayılı karar ile ‘dava konusu işlemin iptaline’ karar verilmiştir. Bu nedenle; Maya Enerji Üretim Ltd. Şti. tarafından yapılması planlanan, hakkında 13.02.2014 tarihli ve 3358 sayılı ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu’ kararı bulunan ‘Metin HES (KayserBarajı), Malzeme Ocakları, Kırma Eleme Tesisi ve Beton Santrali (50 MWe / 53,774 MWm’ projesine ait tüm faaliyetlerin durdurulması ve dava konusu işlemin iptaline yönelik tüm işlemlerin yerine getirilmesi hususunda Kulp Kaymakamlığına 14.04.2023 tarihli ve 6225646 sayılı yazımız ile bilgi verilmiştir. Yine aynı proje bakanlığımız online portalı olan e-çed ten 13.09.2022 tarihinde başvuru yapmış olup, İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu tarafından incelenerek son şekli verilmiştir. Söz konusu rapor halkın görüş ve önerilerini almak üzere ÇED Yönetmeliğinin 14. Maddesi 1. Bendi kapsamında Bakanlığımızda ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünde on (10) takvim günü halkın görüşüne açılmıştır.”
Öte taraftan bölgedeki aşırı sıcaklıklardan bunalan vatandaşlar, serinlemek için bu çayı ziyaret ediyor. Temiz suyu ile bilinen çay, doğal güzellikleri ile de önce çıkıyor. Çay, geçtiği yerlerde can suyu oluyor. Aynı zamanda, Bismil ve Kozluk ilçelerine bağlı birçok köy için de zaman zaman sulama suyu ihtiyacında kullanılıyor.
