Yoksul ve Ada Devletleri İklim Felaketlerinin Bedelini Talep Ediyor

Savunmasız ülkeler, güncellenmiş Ulusal Katkı Beyanları’nda, aşırı hava ve yükselen denizlerle başa çıkmak için daha fazla finansal desteğe ihtiyaç duyduklarını belirttiler.

Yoksul ve ada devletleri, BM’ye sunulan güncellenmiş iklim planlarında, fırtınalar, sel ve kuraklık gibi afetlerden kurtulmalarına yardımcı olmak için zengin ülkeleri daha fazla fon sağlamaya çağırdı.

Zengin ülkeler, ulusal katkılarında öncelikli olarak karbon azaltım önlemlerine odaklanırken, yoksul ülkeler iklim uyumunu destekleme ve küresel ısınmayla ilişkili ekonomik ve diğer kayıplar ve zararlarla başa çıkma planlarını ortaya koyuyor.

31 Aralık 2020’deki BM son teslim tarihinden önce dosyalanan iklim planlarında, bazı ülkeler şiddetli iklim etkilerinden dolayı karşılaştıkları artan maliyetleri vurguladı. Emisyon kesintileri ve uyum çabaları, iklim değişikliğinin ülkelerindeki evleri ve geçim kaynaklarını yok etmesini önlemek için yeterli değil.

Maldivler Çevre Bakanı Hüseyin Rasheed Hassan, Climate Home’a verdiği röportajda deniz seviyesi kıyı savunmalarından daha hızlı yükselirse, deniz seviyesinin altında kalan ada ulusunun “dünya tarafından kaybedileceğini” söyledi.

“İklim değişikliğinin neden olduğu etkilerin telafi edilmesi gerektiğine inanıyoruz. Biz sorumlu değiliz. Toplam emisyonlarımız [küresel emisyonların] %0,003’ü” diyen Hassan, ülkenin 30 yerleşim adasının kıyı korumasını sağlamak için tahmini 8,8 milyar dolara ihtiyacı olduğunu sözlerine ekledi.

Ada eyaleti güncellenmiş Ulusal Katkı Beyanı’nda (NDC) ana hatlarıyla belirttiği gibi, iklim kaybı ve hasara karşı direnç oluşturmak için iklim riski sigorta mekanizmaları kurmayı planlıyor.

Hassan “Finansman kapasitesini geliştirmemiz gerekiyor, böylece gelecekte katlanmak zorunda olduğumuz şoklar hafifletilebilir. Ekonomimiz ve yaşamımız okyanuslara bağlı ”dedi.

BM’ye göre, son 20 yılda iklim felaketlerinde “şaşırtıcı” bir artış oldu ve bu durum 2,97 trilyon dolarlık küresel kayıplara yol açtı.

İklim değişikliğine karşı savunmasız ülkeler için, kayıp ve hasar, Kasım ayındaki COP26 zirvesinde gündemde üst sıralarda yer alması gereken önemli konulardan. Ancak zengin ülkeler uzun süre fon sağlamaya direnç gösterdiler.

2013 yılında, kayıp ve hasarı ele almak için Varşova Uluslararası Mekanizması kuruldu, ancak mali desteği harekete geçirmek için net bir yetki yoktu. 2015 yılında ülkeler, Paris Anlaşması’ndaki “kayıp ve hasar” referanslarının sorumluluk veya tazminat için bir temel oluşturmadığını kabul etti.

Grenada’nın ulusal katkısının hazırlanmasına yardım eden Spencer Thomas, “Geriye kalan temel sorun, kayıp ve hasar ile iklim finansmanı arasındaki ilişki” dedi.

Grenada’nın güncellenmiş iklim planı, kayıp ve hasarı ele almak için belirli bir taahhüt içeriyor. Plan, “Adaptasyon sınırlarının ötesinde etkilere yanıt vermek için dayanıklılığın güçlendirilmesini ve insan hareketliliği ve yerleşimlerini ele almayı içerecek.”

Thomas, küçük ada ülkesinin halihazırda ciddi iklim etkileri yaşadığını söyledi. “Mercan resiflerimizin verimliliğinde şiddetli yağışlar ve kirlilik nedeniyle bir düşüş görüyoruz. Kasırgalar ormanlarımızı yok etti. Ekonomilerimizi buna nasıl hazırlarız?” dedi.

Varşova mekanizmasına göre, kayıp ve hasar, kendi başına bir sorun olmaktan ziyade, adaptasyonun bir alt kategorisi olarak tanımlanıyor. Sonuç olarak, gelişmekte olan ülkeler sorunun hak ettiği takdiri ve finansmanı almadığını söylüyor.

Hassan, iklim zararlarının ölçeğine ilişkin karşılaştırılabilir veri eksikliğinin önemli bir engel olduğunu söyledi. “Kayıp ve hasarın daha bilimsel bir şekilde değerlendirilebilmesi için uluslararası standartlar ve ölçüm mekanizmaları geliştirmemiz gerekiyor. Varşova Uluslararası Mekanizması bununla baş edemez” dedi.

Nepal, BM’ye sunduğu planında kayıp ve hasara güçlü bir vurgu yaptı. Ülke, 2025 itibariyle ulusal bir kayıp ve hasar stratejisi oluşturmayı ve bu konuya özel fonlar tahsis etmeyi planlıyor.

Dünyada kişi başına en düşük karbon emisyonuna sahip olan Nepal, iklim değişikliğinin etkilerine karşı oldukça savunmasız. Nepal’deki Himalaya buzulları, yüzyılın başından beri her yıl neredeyse yarım metre buz kaybediyor ve seller ve toprak kaymaları yaygın bir şekilde yaşanıyor.