Yeni bir çalışma, yaklaşık 14 trilyon dolarlık satışları temsil eden dünyanın en büyük 2000 halka açık şirketinin en az %21’nin mevcut net sıfır taahhüdü bulunduğunu ortaya koydu.
Enerji ve İklim İstihbarat Birimi (ECIU) ve Oxford Net Zero tarafından hazırlanan yeni bir rapora göre, yaklaşık 14 trilyon dolarlık satışları temsil eden dünyanın en büyük 2000 halka açık şirketinin en az %21’nin mevcut net sıfır taahhüdü bulunuyor.
Bu şirketlerin çoğunluğunun (satışlara göre) aynı zamanda ara hedefleri, yayımlanmış planları, raporlama mekanizmaları bulunurken aynı zamanda dörtte birinden biraz fazlası “sağlamlık kriterleri”ni tam anlamıyla karşılıyor. Rapor yazarları, şirketlerin, ne kadar dengelemeye dayandıkları da dahil olmak üzere, hedefleri uygun yönetişim ve şeffaflık mekanizmalarıyla tamamlamadıkları takdirde, yeşil badana iddialarıyla karşı karşıya kalma riski konusunda uyarıyor.
“Net Sıfır Hedeflerin Küresel Bir Değerlendirmesi” isimli rapor, ülkeler, ulusal alt hükümetler ve büyük şirketler arasındaki net sıfır taahhütlerine yönelik ilk sistematik analiz. Ayrıca, ülkelerin % 61’inin, en fazla emisyon kaynağı ülkelerdeki eyaletlerin ve bölgelerin %9’unun ve nüfusu 500 binin üzerindeki şehirlerin %13’ünün artık net sıfır taahhüdünde bulunduğunu da ortaya koyuyor.
Rapor, net sıfır hedeflerin, BM Sıfıra Doğru Yarış Kampanyası tarafından ortaya konduğu gibi, belirli bir minimum sağlamlık kriterleri grubuna veya “başlangıç çizgisine” ne ölçüde ulaştığını ölçüyor. Halihazırda, mevcut net sıfır hedeflerinin %20’si bu başlangıç çizgisini karşılasa da, COP26’dan önce yapılacak çok daha fazla iş bulunuyor.
ECIU Kıdemli Ortağı ve raporun başyazarı Richard Black, “Bir kavram olarak net sıfır hâlâ emekleme döneminde olsa da, şimdiden politika değişikliğine neden oluyor. Açıkçası, dünyayı küresel iklim hedeflerine doğru yolda tutmak için daha fazla ülke, eyalet, bölge ve şirketin hedefler belirlemesi ve iyileştirilecek mevcut taahhütlerde bulunmasına ihtiyacımız var. Bir hedef belirleme ve ardından bunu karşılamak için bir plan ve raporlama mekanizmaları inşa etmek mantıklı, ancak şirketlerin ve benzer ülkelerin COP yolunda bu konuda ilerleme kaydetmesi gerekecek. Japonya ve ABD gibi ülkelerin net sıfır hedeflerini daha yakın vadeli 2030 emisyon hedefleriyle desteklemeleri gerekecek” dedi.
Oxford Üniversitesi Blavatnik Devlet Okulu’ndan ortak yazar Dr. Thomas Hale ise, “Net sıfır hedeflerinin hızlı bir şekilde alınması cesaret verici olsa da, aktörlerin oraya nasıl ulaşmayı planladıklarına dair çok daha fazla bilgiye ihtiyacımız var. Aktörlerin denkleştirme konusundaki yaklaşımlarını netleştirmeleri özellikle önemli. Belirli sektörlerde ‘fazla emisyonlar’ için bir miktar dengeleme gerekse de, en önemli öncelik acil emisyon azaltımları olmalı. Her şirket ve ülke denkleştirmelere dayanıyorsa ve gerçek emisyon kesintileri yapmıyorsa, hedefleri küresel olarak karşılayamayız” dedi.
Net sıfır hedefi olan ülkeler, küresel emisyonların %61’ini, küresel GSYH’nin %68’ini ve küresel nüfusun %52’sini temsil ediyor. Rapor yazarlarına göre hükümetlerin de taahhütlerini raporlama mekanizmaları, yayımlanmış planlar ve güvenilir ara hedeflerle desteklemesi gerekiyor. 124 ülke şu anda net sıfıra bağlı ya da bunu düşünürken, Avustralya ve Rusya gibi hedefi olmayanların azınlıkta olduğunu ve giderek daha fazla izole göründüklerini belirtiyor.
Glasgow’daki COP26 iklim zirvesi öncesinde, net sıfır taahhütte bulunan kuruluşların sayısına, iklim değişikliğini ‘güvenli’ sınırlar içinde tutmaya yardımcı olma potansiyellerine ve Paris Anlaşması kapsamında Ulusal Katkı Beyanı (NDC) olarak bilinen, yenilenen taahhütlere odaklanılacak. Rapor, ülkelerin ara hedefleri olup olmadığını da kaydediyor ancak bu ara hedeflerin net sıfır hedeflerle ne kadar uyumlu olduğunu sorgulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.
Oxford Üniversitesi’nde Net Sıfır Politika Araştırmacısı ortak yazar Kate Cullen, “Hedefleri belirlemek ilk adım ve özellikle kısa vadede, ülkelerin, devletlerin ve şirketlerin detaylandırılmış emisyon azaltım planlarında başlangıç noktası olarak kullanılmalı. Bu nedenle bu tür çalışmalar, küresel olarak net sıfır hedefler için bir temel oluşturmaya yardımcı olmak, bu sayede bunları daha iyi takip etmek, ölçmek ve ayrıca planların ne kadar sağlam olduğunu görmek adına kriterler geliştirmeye yardımcı olmak açısından hayati önem taşıyor. Net sıfır, iklim değişikliğindeki ilerlemeyi görmek için yararlı bir mercek görevi görüyor” dedi.
