Yeni bir çalışma, rüzgar ve güneş enerjisinden elektrik üretiminin, bu yılın ilk yarısında 2019’un ilk altı aylık dönemine kıyasla %14 artış göstererek, küresel elektrik üretiminin yaklaşık onda birini (%9,8) karşıladığını ortaya koydu. Türkiye’de ise bu oran %13.4
Rüzgar ve güneş enerjisinden elektrik üretiminin payı, COVID-19 salgını nedeniyle küresel ölçekteki talepte yaşanan %3’lük düşüşe rağmen, geçen yılın aynı dönemine kıyasla %14 artış gösterdi. Böylece rüzgar ve güneş enerjisinden üretilen elektrik, 2020’nin ilk yarısında küresel ölçekte üretilen elektriğin %10’unu karşıladı ve bu teknolojiler benzeri görülmemiş pazar payına ulaştı. Kömürden elektrik üretiminde 1990’dan bu yana en büyük altı aylık düşüş de gerçekleşti. 2020 yılında dünyadaki kömür santralları, ilk kez kapasitelerinin yarısından azıyla faaliyet gösterdi.
İklim değişikliği ve enerji analizi konularında Avrupa’nın önde gelen düşünce kuruluşlarından Ember tarafından bugün yayımlanan rapor, küresel elektrik üretiminin %83’ünün gerçekleştiği 48 ülkeyi içeriyor ve küresel enerji dönüşümünün altı aylık analizini içeriyor.
Rüzgar ve güneş enerjisinden elektrik üretimi, bu yılın ilk yarısında (H1-2020) 2019’un ilk altı aylık dönemine kıyasla %14 artış göstererek, küresel elektrik üretiminin yaklaşık onda birini (%9,8) karşıladı. Analiz edilen 48 ülkede rüzgar ve güneşten elde edilen elektrik, 2019’daki 992 teravat saat seviyesinden, 2020’nin ilk yarısında 1129 teravat saate yükseldi. Bu artış, küresel ölçekte rüzgar ve güneş enerjisinden elektrik üretiminde 2019’da %8,1 olarak gerçekleşen payın, 2020’nin ilk yarısında %9,8’e yükselmesi anlamına geliyor. Bu kaynaklardan üretilen elektrik, Paris Anlaşması’nın imzalandığı yıl olan 2015’teki %4,6’lık payın iki katı. Rüzgar ve güneş, 2020’nin ilk yarısında küresel ölçekte elektrik üretiminin %10,5’inden sorumlu olan ve üretimdeki payı 2019’a göre değişmeyen nükleer santrallar kadar elektrik üretti.
Günümüzde birçok ülkede elektriğinin yaklaşık onda biri rüzgar ve güneşten üretiliyor: Çin (%10), ABD (%12), Hindistan (%10), Japonya (%10), Brezilya (%10) ve Türkiye (%13). AB ve İngiltere, sırasıyla %21 ve %33 ile önemli paya sahip. AB ülkeleri içerisinde Almanya %42’lik payıyla öne çıkıyor. Güneş ve rüzgar teknolojilerinden uzak duran Rusya’da, elektriğinin yalnızca %0,2’si bu kaynaklardan karşılanıyor.
Kömürün Payı Düşüyor
Küresel ölçekte kömürden elektrik üretimi, 2020’nin ilk yarısında 2019’un ilk altı aylık dönemine kıyasla %8,3 azaldı. Bu durum, 1990’dan bu yana en büyük düşüş gösteren 2019’daki yıllık %3’lük düşüşün ardından gerçekleşti. 2020’nin ilk yarısında gerçekleşen düşüş, elektrik talebinin COVID-19 salgını nedeniyle küresel ölçekte %3 düşmesi ve rüzgar ve güneş üretimindeki artış sebepleriyle gerçekleşti. 2020’nin ilk yarısında kömürden üretimde yaşanan düşüşün %70’i, COVID-19 salgını nedeniyle düşen elektrik talebiyle ilişkilendirilebilir. Ancak kömürden elektrik üretimindeki düşüşün %30’luk bölümü, rüzgar ve güneş üretiminin artması sebebiyle gerçekleşti. Kömürün payı, ABD’de %31 ve AB’de %32 seviyesine geriledi. Çin’de ise kömürün elektrik üretimindeki payında yalnızca %2 düşüş yaşandı. Bu durum, Çin’in küresel ölçekte kömürden elektrik üretimindeki payının 2015 yılındaki %44 ve 2019 yılındaki %50 seviyesinden bu yılın ilk altı ayında %54’e çıktığını gösteriyor.
Rüzgar ve güneş enerjisi, 2015’ten bu yana kömürün pazar payının %5’ini ele geçirdi 2015 yılında %37,9’luk paya sahip olan kömürden elektrik üretimi, 2020’nin ilk yarısında %33’e geriledi. Rüzgar ve güneş enerjisinin payı aynı dönemde %4,6’dan %9,8’e çıktı. Hindistan’da kayda değer bir değişim yaşandı. 2015 yılında payı %3 olan rüzgar ve güneş enerjisi, 2020’nin ilk yarısında elektriğin %10’unu üretti. Aynı zamanda kömürün payı %77’den %68’e geriledi. Tarihte ilk kez bu yıl, dünyadaki kömür santralları, kapasitesinin yarısından azıyla faaliyet gösterdi.
1.5 Derece Hedefi için Yeterli Değil
Küresel ölçekte gerçekleşen enerji dönüşümü 1,5 derece hedefine ulaşmak için yeterli değil. Kömürün elektrik üretimindeki payının önümüzdeki 10 yıl içerisinde yılda %13 azalması gerekiyor. Kömür üretimindeki düşüş, küresel salgının yaşandığı 2020’nin ilk yarısında dahi yalnızca %8 azaldı. IPCC’nin 1,5 derece senaryoları, kömürün 2030 yılındaki enerji portföyünün %6’sıyla sınırlanması gerektiğini gösteriyor. 2020’nin ilk yarısında küresel ölçekte kömürden elektrik üretimi %33 olarak gerçekleşti. IPCC, tüm senaryolarında, kömürün büyük kısmının rüzgar ve güneş ile ikame edildiğini gösteriyor.
Ember Kıdemli Enerji Analisti Dave Jones “Dünyanın dört bir yanındaki ülkeler benzer bir yol haritası izliyor. Kömür ve doğalgaz yakıtlı termik santrallarda üretilen elektriği ikame edebilecek rüzgar türbinleri ve güneş panelleri inşa ediliyor. Ancak küresel ısınmayı 1,5 dereceyle sınırlama olanağını sürdürmek için, kömürden elektrik üretiminin önümüzdeki 10 yıl içerisinde yıllık %13 azalması gerekiyor. Küresel salgın sırasında kömürden elektrik üretiminin yalnızca %8 düşüş yaşaması, bu hedeften ne kadar uzak olduğumuzu gösteriyor. Elimizdeki çözümler işe yarıyor ancak dönüşüm yeterince hızlı gerçekleşmiyor” dedi.
