Finansal düşünce kuruluşu Ember’in yeni bir analizine göre, Avrupa Birliği’nin kirletici kömür enerjisini aşamalı olarak durdurma çabaları, gaz fiyatlarındaki artışla beraber sekteye uğradı.
Geçmiş yıllarda, Avrupa’daki kömür gücünün yerini geleneksel olarak yenilenebilir enerjiler ve doğalgaz aldı. Doğalgaz, bir elektrik santralında elektrik üretmek için yakıldığı takdirde, kömürün karbon emisyonunun yaklaşık yarısını yayan bir fosil yakıt olarak ele alınabilir.
1 Şubat’ta yayımlanan altıncı yıllık Avrupa Elektrik İncelemesinde, “2021’in ikinci yarısında yükselen gaz fiyatlarının bir sonucu olarak, fosil gazın yerini yeni yenilenebilir kaynaklar aldı” denildi.
Ember, 2021’de gaz fiyatlarının %585 arttığını ve bunun “OPEC’in 1973’teki petrol ambargosundan bu yana enerjideki en büyük fiyat şoklarından biriyle sonuçlandığını” söyledi. Sonuç olarak, fosil gaz tesislerinden elektrik üretmenin fiyatı yedi kat arttı ve bu da Avrupa’da elektrik fiyatlarının fırlamasına neden oldu.
Ember araştırmacıları, önceki iki yıldaki %29’a kıyasla, kömür gücünün 2019’dan 2021’e yalnızca %3 düştüğünü buldu.
Ember’in Avrupa Lideri Charles Moore, Avrupa’nın kömürden çıkış sürecinin yolunda gitmesini sağlamak için eylem çağrısında bulunarak “Gaz krizi, AB’nin elektrik geçişi için bir paradigma değişikliğidir. Kömür santrallarının 2030 yılına kadar kapatılmasını garanti etmenin tek yolu mevzuat. Dalgalı gaz fiyatları, yalnızca piyasa güçlerine güvenemeyeceğinizi açıkça ortaya koydu” dedi.
2021 rakamları, ucuz güneş ve rüzgar enerjisinin hızlı yükselişi nedeniyle Avrupa’da kömürlü elektrik üretiminin çöktüğü önceki yıllarla çelişiyor. 2019’da AB kömür üretimi, bugüne kadar kaydedilen en keskin düşüşlerden biri olarak neredeyse dörtte bir oranında azalmıştı.
Ancak bu tür rakamlar Ember’in 2021 elektrik incelemesinde görülmüyor.
Rapora göre, fosil yakıtlar – kömür ve gaz – 2021’de AB elektrik üretiminin %37’sini üstlendi, 2019’da ulaşılan %39’luk paya kıyasla önemli bir azaltım miktarı görülmedi. Bu arada, güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir enerjiler AB elektriğinin %37’sini, nükleer %26’sını üretti.
Ember, son iki yılda İspanya’da (%-42) ve Yunanistan’da (%-43) kömür üretiminin düştüğünü, ancak bunların İrlanda ve Polonya gibi diğer ülkelerdeki artışlarla dengelendiğini söyledi.
“Burada önemli nokta, Polonya’nın kömür santralı üretimi, yerel olarak 2019’dan bu yana %7 (+8 TWh) arttı. AB komşularından yapılan ithalat pahasına üretim arttı. Polonya, 53 aylık sürekli ithalatın ardından bile Ağustos 2021’den itibaren net elektrik ihracatçısı oldu” dedi.
Ember raporu, rüzgar ve güneş enerjisinin Eylül ayı hariç yılın ikinci yarısında her ay yeni rekorlar kırdığını söyleyerek, yenilenebilir enerjilerin gaz krizi boyunca verim sağlamadığı iddialarıyla da çelişiyor.
“Rüzgar ve güneş enerjisi, düşük rüzgar hızlarından kaynaklanan mütevazı büyümeye rağmen, ilk kez gazdan (524 TWh) daha fazla elektrik üreterek 2021’de (547 TWh) yeni bir rekora daha ulaştı. Özellikle güneş enerjisi, Avrupa’nın hem kuzeyi hem de güneyinde büyük talep patlamaları yaşıyor, 2021’de 2019’a göre %27 daha fazla güç üretiyor ve bu dönemde Hollanda ve İspanya’da ikiye katlanıyor.”
