Ormanlar çevre bölgelere daha serin hava ve daha fazla yağış ile önemli faydalar sağlıyor. Ormansızlaşmayı azaltmak gıda güvenliği açısından da elzem.
Brezilya Amazonları üzerinde yapılan yeni bir çalışmaya göre, ormansızlaşmanın bölgesel sıcaklıklar üzerinde daha önce düşünüldüğünden çok daha büyük bir etkisi var. Araştırma aynı zamanda tarım işletmelerinin ormanların korunmasından en büyük fayda sağlayanlar arasında olacağını gösteriyor.
Araştırmanın önemli ekonomik sonuçları da var çünkü Amazon eyaletlerindeki çiftçiler şimdiye kadar daha fazla araziyi ağaçsızlandırarak para kazanacakları varsayımıyla ormanların yok edilmesine öncülük ediyorlardı.
Aratırma madalyonun diğer yüzünü gösteriyor. Mahsullerin halihazırda kuraklık ve aşırı sıcaktan muzdarip olduğu Mato Grosso’da ormansızlaşmanın son yıllardaki hızında devam etmesi halinde tarım bölgesinin kalbi 2050 yılına kadar yarım derecenin üzerinde bir sıcaklık artışı yaşayacak.
Pazartesi günü Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlanan makale, Amazon’daki ormansızlaşmanın 100 km uzaklığa kadar ulaşan bir ısınma etkisi yarattığını gösteriyor. Ormansızlaşmanın derecesi, sıcaklık artışı ile doğru orantılı olarak artıyor ve bu ısınma etkisi de küresel ısınmanın daha geniş iklim etkisinin üzerine ekleniyor.
Leeds Üniversitesi’nden Dominick Spracklen, ortalama bir ağacın, her gün tam güç çalışan iki ila üç adet 2.5 kW klima cihazına denk bir serinletme etkisi olduğunu söyledi. Spracklen, bu etkinin, vücut sıcaklığını düşürmek için insanların ürettiği terle çok benzer bir şekilde buharlaşma ve transpirasyon yoluyla gerçekleştiğini de belirtti: “Ormanların çevre bölgelere sağladığı büyük faydaları giderek daha fazla ortaya koyuyoruz. Ormanlar, çiftçiler için daha serin hava ve daha fazla yağış sağlıyor. Umuyoruz ki bu faydaları ortaya koyan çalışmalar, daha geniş bir kesimi orman alanlarını korumaya ikna eder.”
Artan sayıda hakemli makale, Amazon’un bölgesel iklim istikrarını korumadaki önemini kanıtlıyor. Bu yılın başlarında yayımlanan bir makale, ormanların kesilmesinin yağış miktarını 190 kilometreye kadar azalttığını gösterdi. Yakın zamanda yapılan daha büyük ölçekli araştırmalar, Amazon’un Güney Amerika musonu ile bağlantılı olduğunu, devam eden ormansızlaşmanın bölgesel yağışları %30 oranında azaltabileceğini ve bunun da gıda üretimi açısından vahim sonuçlar doğurabileceğini gösterdi.
Şimdiye kadar ormansızlaşmanın ısı üzerindeki etkisine ilişkin çalışmalar, ağaç örtüsü kaybı ile ağaçların kesildiği bölgedeki yüksek sıcaklıklar arasında açık bir korelasyon bulunan yerel etkilere odaklanmıştı. Yeni araştırma daha da ileri giderek daha geniş bir alanda ısınma etkisinin olup olmadığına baktı. Uydu verilerini ve yapay zekayı kullanan yazarlar, 96 km yarıçapındaki her %10’luk orman kaybı için sıcaklıkta 0,7 derecelik bir artış buldular.
Geniş ölçüde tahrip edilen bölgelerdeki etkinin önemli olduğunu vurgulayan makale şu sonuca varıyor: “Bölgesel orman kaybının, geriye kalan Amazon Ormanı ve orada yaşayan insanlar için ciddi sonuçları olan ısınmayı dört katından fazla artırdığını gösteriyoruz.”
Makalenin başyazar Ed Butt, bunun bir uyarı değil, ormanın sürdürülebilir yönetimini teşvik etmek için kullanışlı bir araç olarak görülmesi gerektiğini söyledi ve ekledi: “Ormansızlaşmayı azaltabilirsek, o zaman bölgesel ısınmanın önemli bir kısmını önleyebiliriz. Bunu büyük bir fırsat olarak görüyorum. Çalışma, ormansızlaşmayı azaltmanın yerel çiftçiler için büyük faydasını gösteriyor… En önemli şey, Mato Grosso gibi eyaletlerin farklı gelecekleri izleyebilmesi. Bu, bölgelere ve eyaletlere kontrolü geri verir. Gerçekten maruz kalacakları ısınma miktarını büyük ölçüde azaltabilirler.”
