Van’ın Erciş İlçesi’nde bulunan Zilan Deresi üzerinde faaliyet gösteren mermer ocağı için verilen “ÇED gerekli değildir” raporuna karşı açılan dava sonuçlandı. Kararını açıklayan mahkeme, yürütmeyi durdurma kararı aldı. Zilan Deresi gibi kentteki birçok akarsu ve çay taş ve kum ocaklarının tehdidi altında.
Van’da bulunan ve Van Gölü’nü besleyen akarsuların kaynağı olan Zilan Vadisi üzerinde kurulan Mermer Ocağı’na verilen “ÇED gerekli değildir” raporuna karşı açılan davada mahkeme yürütmeyi durdurma kararı alarak işlemin iptaline karar verdi. Van Çevre Tarihi Eserleri Koruma Araştırma Geliştirme Derneği ile Özgürlük için Hukukçular Derneği’nin Van ve Ankara Şubeleri tarafından Van 4. İdari Mahkemesi’ne açılan davada kararını açıklayan mahkeme, daha önce ÇED’e ilişkin verilen kararın bilimsel dayanaklardan yoksun olduğuna kanaat getirdi.
Yürütmenin Durdurulması Kararı Verildi
Mahkeme, söz konusu kararda “Her ne kadar davaya konu alanda yürütülen projenin mevzuat uyarınca çevresel etki değerlendirmesi gerekli olmayan projeler kapsamında kaldığı anlaşılmış ise de; çevresel etki değerlendirmesine yönelik sürecin, projenin tanıtımı aşamasında düzenlenen raporda (Proje Tanıtım Dosyası) belirtilen hususlar bakımından belgeler üzerinden yapılan değerlendirmeler neticesinde projenin çevreye etkisine yönelik bir sonuca varılarak karar alındığı dikkate alındığında, proje tanıtım dosyasının doğru, objektif ve çevresel etki bakımından her ihtimali ortaya koyan ve bu anlamda çözüm üreten taahhütleri içermesi gerektiği izahtan varestedir” ifadelerine yer verdi.
“Dosyada Endemik Canlılara ve Suya Verilecek Zararlara İlişkin Taahhüt Bulunmuyor”
Mermer Ocağı’nın derede bulunan endemik canlı türlerine vereceği zararlar hakkında alınacağı belirtilen tedbirlerin yetersiz olduğunu belirten mahkeme, şu yönde karar bildirdi: “Yapılan incelemede; projeye ilişkin olarak çevre izni için alınması gereken hava emisyon raporunun olmadığı, tesisin çevre izninin bulunmadığı, proje tanıtım dosyasında bahsi geçen atık havuzunun proje alanında olmadığı, proje uygulandığı vakitte akarsuya partikül karışımı muhtemel olmasına rağmen bu konuya ilişkin olarak proje tanıtım dosyasında herhangi bir taahhüt bulunmadığı, proje tanıtım dosyasında endemik türler ile ilgili gerekli tedbirlerden bahsedilmediği görülüyor. Bu durumda; eksik değerlendirmeye dayalı ve alınması gerekli bir kısım tedbir ve önlemleri içermeyen proje tanıtım dosyasına dayanılarak düzenlenen dava konusu ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararında, bilimsel ve teknik esaslara, yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine hukuka uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmış, söz konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.”
Kentteki Birçok Akarsu ve Çay Taş ve Kum Ocaklarının İstilası Altında
Öte yandan Van Gölü’nü besleyen akarsu ve dereler üzerinde kurulan Mermer ve Kum Ocakları’nın suya ve çevreye verdiği zararlar uzun süredir tartışma konusuydu. Bu faaliyetler hem göle dökülen suyu kirletiyor hem de dere yataklarını değiştirerek başta üremek için oraya çekilen İnci Kefali olmak üzere birçok canlının yaşam alanını tehdit ediyor. Zilan Deresi dışında; Bendimahi Çayı, Akköprü Deresi, Deliçay, Karasu Çayı gibi su kaynakları da ocakların faaliyetlerinden olumsuz etkilenen yerlerden.
