Ülkelerin İklim Performansı Açıklandı: Türkiye Son Sıralarda Yer Aldı

Polonya’da devam eden Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi’nde 2. haftaya girilirken Germanwatch bugün (10.12.2018), İklim Değişikliği Performans Endeksi (CCPI) 2019’u açıkladı. Endekse göre küresel karbondioksit emisyonları yeniden tırmanışa geçti. İçerisinde Türkiye’nin de bulunduğu sekiz G20 ülkesi çok düşük performans sergiledi. 56 ülkenin ve AB’nin değerlendirildiği sıralamada Türkiye son sıralarda kendine yer buldu.

Üç yıldır sabit düzeyde seyreden karbondioksit emisyonları yeniden tırmanışa geçti. Katowice’de devam eden Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi’nde (COP24) bugün açıklanan İklim Değişikliği Performans Endeksi 2019 (CCPI), küresel ısınmanın 2 derecenin altında tutulmasına ve hatta 1,5 derece ile sınırlandırılmasına yönelik stratejilerinin çok az sayıdaki ülke tarafından uygulamaya geçirildiğini ortaya koydu. CCPI’ye göre, yenilenebilir enerji alanında (özellikle de daha önceleri yenilenebilir enerji payı düşük olan ülkelerde) devam eden büyümeye ve rekabet ortamına rağmen, hükümetlerin büyük kısmı fosil yakıt kullanımının kademeli olarak sonlandırılması konusunda yeterli siyasi irade sergilemiyor. Bundan dolayı da çoğu ülkede, uzmanlar tarafından yapılan politika değerlendirmelerinin sayısı geçen yıllara kıyasla azaldı.

CCPI yazarlarından Germanwatch’dan Jan Burck’a göre: “Son yıllardaki tekno-ekonomik gelişmelere bakıldığında, düşük karbonlu çözümlerin uygulamaya geçirilmesindeki gecikmenin açıklanabilir bir yanı yok. G20 zirvesi, 19 ülkenin Paris Anlaşması’na güçlü bir şekilde destek verdiğini ortaya koydu ancak bu hükümetlerin Paris Anlaşması’nın ulusal düzeyde uygulamaya geçirilmesi için gerekli çerçeve ve teşviklerinin oluşturmasına dair iradesi henüz sözlerine yansımadı” diyor.

Raporun yazarlarından ve NewClimate Institute’dan Profesör Niklas Höhne ise “Paris’ten önce dünya 4-5 derecelik bir küresel ısınma patikasındaydı. Şu anda, hala 3 derecenin üstünde bir ısınma, yani hala felaketle sonuçlanacak bir patikadayız. O günden bu yana, rüzgar ve güneş enerjisiyle üretilen enerji fiyatları üçte bir oranında düştü, dolayısıyla tüm ülkeler hem hedeflerini hem de yenilenebilir enerjiye geçiş hızlarını artırabilir” diyor. İncelenen 56 ülkenin 40’nda, emisyon miktarları 2011 ve 2016 yılları arasında azaldı. Ancak, fosil yakıt altyapılarına yapılan yatırımlar yüksek emisyon tuzağı riskini artırıyor.

Mevcut durumdaki emisyon seviyeleri ile küresel ısınmanın 2 derecenin oldukça altında, hatta 1,5 derecede, tutulması için gerekli emisyon seviyeleri arasındaki fark büyüyor. Ülkelerin iklim rejimlerini güçlendirmeleri gerektiği bir dönemde, liderlik konusundaki açığın da büyüdüğü gözlemleniyor. İklim Değişikliği Performans Endeksi’nin yayıncılarından İklim Eylem Ağı CAN’den Stephan Singer’a göre “AB’nin öncülük yaparak mevcut iklim taahhütlerini yükseltmesi şu anda çok önemli”.

CCPI 2019’un Temel Bulguları

İklim Değişikliği Perfomans Endeksi 2019’un ilk üç sırasına hiçbir ülke layık görülmedi zira ne incelenen 56 ülke, ne de AB’nin genel performansı küresel ısınmayı 2 derecenin oldukça altında tutma patikasında değil. Toplama bakıldığında, ülkelerin ne sergiledikleri iddia düzeyinin ne de uygulama düzeyinin yeterli olmadığı görülüyor. Niklas Höhne’ye göre: “Her kategoride parlak noktalar var ama hiçbir ülke tüm kategorilerde iyi performans sergilemiyor. Tüm ülkeler liderleri takip etse, küresel ısınmayı 2 derecenin oldukça altında tutma patikasında önemli yol kat ederiz”.

Emisyon ve yenilenebilir enerji performansı nispeten iyi olan İsveç, dört numaraya yerleşerek liste başında yer aldı. İsveç’in ardından, yenilenebilir enerji kapasitesini önemli ölçüde arttıran ve iddialı bir ulusal iklim hedefi belirleyen Fas geliyor. Yenilenebilir enerji alanında performansını iyileştiren, kişi başına emisyonları nispeten düşük olan ve 2030 iklim hedefi nispeten iddialı olan Hindistan ise 11. sırada yer alıyor.

Almanya, 22. sıradan 27. sıraya inerek, bu yıl da endekste düşüş yaşıyor ve orta derecede performans sergileyen ülkeler grubunda orta sıralara yerleşiyor. Almanya’nın bu yılki konumu İklim Değişikliği Performans Endeksi tarihindeki ikinci en düşük sıra. Almanya’nın emisyon kategorisindeki performansı, emisyonlarının 2009 yılından beri azalmamasına bağlı olarak, nispeten düşük. Yenilenebilir enerji ve iklim politikaları konusundaki performansı ise orta düzeyde olarak değerlendirilmiş. Jan Burck’ göre: “Kömürden çıkış ya da ulaşım sektörünün karbonsuzlaştırılması stratejileri hala eksik. Buna ek olarak, tüm sektörlerde emisyon azaltımı yapılmasını sağlayacak bir karbondioksit fiyatlandırma mekanizması henüz kurulmadı. Bu da ulusal politika derecelendirmesi açısından Almanya’nın son yıllara göre listenin daha alt kısımlarında yer almasına yol açıyor. Ancak, güçlü iklim koruma politikaları ile gelecek yıl listede yükselebilir”.

Çin 33. sıraya çıkarak, ilk kez orta derecede performans gösteren ülkeler arasına girdi. Çin 2014-2016 emisyon trendlerine göre nispeten iyi performans gösterdi ancak emisyonlar kısa süre önce yine yükselmeye başladı. Çin’in iklim politikası derecelendirmesinde üst sıralarda yer alması sanayi ve binalardan kaynaklanan emisyonların denetim altına alınması ve başarılı bir yenilenebilir enerji destek sistemini yansıtıyor.

G20 ülkelerinin neredeyse yarısı çok düşük düzeyde performans gösteren ülkeler grubunda yer alıyor: Japonya (49), Türkiye (50), Rusya Federasyonu (52), Kanada (549, Avustralya (55), Kore (57) ve endeks sıralamasının en altında ABD) ve Suudi Arabistan (60). ABD, seragazı emisyonları ve yenilenebilir enerji ve enerji kullanımı kategorilerindeki düşük ve çok düşük düzeydeki performansına bağlı olarak, bir kez daha birkaç sıra alta indi. ABD’li uzmanlar Trump yönetiminin iklim politikalarını çok düşük düzeyde olarak değerlendiriyor, ancak birkaç eyalet ve şehrin iklim eylemleri ve Temsilciler Meclisi’nde kısa süre önce çoğunluğu ele geçiren Demokratların destek vaatleri sayesinde olumlu sinyaller olduğunun da altını çiziyorlar.

Türkiye tüm genel performansı ile bu sıralamada çok düşük ülkeler arasında 50. sırada yer buldu. Türkiye’nin karbon emisyonları performansı ise düşük notuyla bu kategoride 37. sırada bulunuyor. Türkiye’nin en iyi performans gösterdiği alan ise yenilenebilir enerji başlığı oldu. Türkiye, G20 ülkeleri arasında Brezilya ile birlikte bu kategoride “yüksek” notu alan iki ülkeden biri oldu. İklim politikaları ise en kötü not alınan kategori olarak görünüyor. Türkiye’nin çalışmadaki son kategori; enerji kullanımında da çok düşük notu aldı.

Çalışmanın tamamına buradan ulaşabilirsiniz.