Ülkeler COP29’da Küresel Karbon Piyasası Çerçevesini Onaylıyor

İki haftalık COP29 iklim zirvesine katılan ülkeler Pazartesi günü, sera gazı emisyonlarını azaltan projeleri finanse edecek BM destekli bir küresel karbon piyasasının başlatılması için kritik önem taşıyan karbon kredisi kalite standartlarına onay verdi.

Azerbaycan’ın Bakü kentinde düzenlenen BM konferansının birinci gününde karbon kredisi standartları kabul edildi. Donald Trump’ın ABD seçimlerini kazanmasıyla beklentiler azalmış olsa da, hükümetlerin aynı zamanda bir iklim finansmanı anlaşması imzalaması da bekleniyor.

ABD Başkanlık seçimlerini kazanan Trump, ABD’yi, planlanan BM destekli karbon piyasasının temelini oluşturan küresel Paris Anlaşması’ndan bir kez daha çekeceğini söyledi.

Bununla birlikte, Meksika’nın eski iklim müzakerecisi olan ve şu anda karbon piyasası verileri ve kaynak şirketi Abatable için çalışan Juan Carlos Arredondo Brun, onayın “herhangi bir taraf Paris Anlaşması’ndan ayrılmaya karar vermeden önce bizi karbon piyasasını faaliyete geçirmeye daha da yaklaştıracak” dedi.

Bir müzakereci, Pazartesi günkü anlaşmanın, yıllarca süren BM destekli küresel karbon piyasasının gelecek yıl en kısa sürede faaliyete geçmesine olanak sağlayabileceğini söyledi.

Karbon kredileri teorik olarak ülkelerin veya şirketlerin gezegenin herhangi bir yerindeki CO2 emisyonlarını azaltan veya atmosferden uzaklaştıran projeler için ödeme yapmasına ve bu projelerin ürettiği kredileri kendi emisyonlarını dengelemek için kullanmasına olanak tanıyor.

Proje örnekleri arasında karbondioksit emen mangrovların yetiştirilmesi veya yoksul kırsal topluluklarda kirletici pişirme yöntemlerinin yerine temiz sobaların dağıtılması yer alabilir.

Trump Paris Anlaşması’ndan vazgeçse bile pazar, ABD şirketlerinin iklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik küresel çabalara katılmaya devam etmelerinin bir yolu olabilir. Eğer bu gerçekleşirse, ABD firmaları gönüllü iklim hedeflerine ulaşmak için BM destekli piyasadan kredi satın almaya devam edebilir.

Bakü’de onaylanan standartlar, birçok projenin iddia ettiği iklim faydalarını sağlamadığına ilişkin endişeleri gidermeyi amaçlasa da kampanyacılar, projelerden etkilenen toplulukların insan haklarının korunması da dahil olmak üzere bazı alanlarda yetersiz kaldıklarını söyledi.

Kâr amacı gütmeyen grup Namati’nin eş direktörü Rebecca Iwerks, Reuters’e verdiği demeçte, “Birçok fon sağlayıcı, piyasaların yeterince istikrarlı olmadığından ve daha fazla yatırım yapılabilecek kadar güvenilir olmadığından endişe ediyor. Güçlü bir standartınız yoksa, pazarın gelişimini engelleyebilir” dedi.

Bazı müzakereciler de anlaşmanın yapılış şeklini eleştirdi. Standartlar küçük bir teknik uzman grubu tarafından kabul edildi ve bazı ülkeler nihai kurallarda kendilerine adil söz hakkı verilmediğini söyledi.

Yağmur Ormanı Milletleri Koalisyonu’nun yetkilisi ve Papua Yeni Gine’nin eski iklim elçisi Kevin Conrad, denetim kurulunun yetkisini aştığını söyledi: “Yaptıklarını onaylıyoruz ancak bunu yapma yolunu desteklemiyoruz.”

COP29’daki ülkeler aynı zamanda sağlam bir pazar yaratmayı amaçlayan diğer kuralları da tamamlamaya çalışacak.

Küresel karbon piyasalarını destekleyen bir iş grubu olan Uluslararası Emisyon Ticareti Birliği, BM destekli pazardaki toplam ticaretin 2030’a kadar yılda 250 milyar dolar gelir elde edebileceğini ve yıllık 5 milyar metrik ton karbon üretimini azaltabileceğini söyledi.