Türkiye’nin Enerji Dönüşümü için Köklü Değişiklikler Gerekli

Enerji dönüşümünün başarılabilmesi için teknolojik atılımlar, politika ve düzenlemeler gibi pek çok farklı öğenin bütüncül olarak ele alınmasına ihtiyaç var.

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi, “Net Sıfır 2053: Enerji Sektörü İçin Politikalar” raporunu 13. Türkiye Enerji Zirvesi’nde açıkladı. Raporda, iklim değişikliği ile mücadele kapsamında ekonominin tüm sektörlerinde enerji dönüşümünün gerçekleşmesi için değer zincirinin tüm aşamalarında köklü değişiklikler gerektiği vurgulandı.

Çalışmada, enerjiye ekonomik erişim ve  enerji arz güvenliği sağlanırken ekonominin de karbonsuzlaşması için üç temel strateji olarak yenilenebilir enerji, enerji verimliliği ve elektrifikasyona dikkat çekiliyor. Bu kapsamda net sıfır hedefine ulaşılabilmesi için elektrik sektörü kapsamındaki politika önerileri, “Toptan Elektrik Piyasası Tasarımı”, “Karbon Fiyatlandırması”, “Yenilenebilir Enerji”, “Enerji Depolama”, “Talep Tarafı Katılımı”, “Elektriğin Form Değiştirmesini Sağlayan Teknolojiler”, “İletişim Şebekesi ve Enterkonneksiyonlar” ile “Dağıtım Sistemi ve Dijitalleşme” başlıkları altında toplandı. Raporda elektrik sektörünün yanı sıra enerji tüketiminde başı çeken sanayi, konutlar, ulaştırma, hizmet ve tarım sektörleri için de politikalar öneriliyor.

Tüm Sektörlerde Enerji Dönüşümü Gerekiyor

Raporda, değişken üretim yapabilen rüzgar ve güneş enerji santrallarının elektrik sistemine entegrasyonunu hızlandırmak ve artırmak için elektrik piyasalarında, kapasite mekanizmalarında temiz ve esnek kaynakların önceliklendirilmesi, Gün İçi Piyasaları’nda kapı kapanış sürelerinin gerçek zamana yaklaştırılması, asgari ve azami fiyat limitlerinin sistem maliyetlerini yansıtacak şekilde belirlenmesi, negatif fiyatların oluşmasına imkan tanınması ve azami fiyatın kayıp yük değerine (VoLL) göre belirlenmesi gibi iyileştirmeler yapılması gerektiği vurgulanıyor.

Enerji tüketiminin en yüksek olduğu sanayi sektöründe emisyonların düşürülmesi ve enerji yoğunluğunun azaltılması için yüksek katma değerli ve karbon yoğunluğu düşük ürün ve sektörlere geçilmesi öneriliyor. Bununla birlikte sanayide enerji verimliliği, kaynak verimliliği ve elektrifikasyonun azami seviyelerde uygulanmasının bu sektör kapsamında salınan sera gazlarının azaltılmasındaki önemi vurgulanıyor. Karbonsuzlaşması zor sektörlerde ise belirtilen stratejilerin yanında yeşil hidrojen kullanımıyla net sıfır hedefine ulaşılabileceği belirtiliyor.

Raporda, ulaştırma sektöründe emisyon azaltımı için karayolu taşımacılığının ağırlığının azaltılarak düşük karbonlu alternatifler olan demiryolu ve denizyolu taşımacılığı paylarının artırılmasının önemi belirtiliyor. Çalışmada, düşük karbonlu taşıma modlarının teşviki ile karayolu taşımacılığının optimizasyonuna yönelik önlem ve yaptırımların değerlendirilmesi öneriliyor.

Konut, hizmet ve tarım sektöründe enerji verimliliğinin önemli olduğunun altı çizilerek eğitim ve finansal desteklere dikkat çekiliyor. Diğer yandan Türkiye’de enerji dönüşümünün, tüm ekonominin karbonsuzlaşmasının etkin ve daha az maliyetli gerçekleşebilmesi için uygulanabilecek politikaların bütüncül olarak değerlendirilmesi gerektiği aktarılıyor. Belirlenen politikaların sektörlere olan etkileri de analiz edilerek doğru bir bileşimin oluşturulmasının kritik olduğu vurgulanıyor.

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi Direktörü Alkım Bağ Güllü, enerji dönüşümünün başarıya ulaşabilmesi için ulusal hedefler doğrultusunda dönüşümün yönünü, hızını planlamaya yönelik stratejilerin ve güvenilir otoriteler aracılığıyla yürütülen iyi tasarlanmış enerji politikalarının son derece önemli olduğunu söyledi.

Güllü, “Seragazı emisyonlarının büyük bir bölümünden sorumlu olan enerji sektörünün dönüşümü, hem ülkemizin enerji arz güvenliği ve enerjiye ekonomik erişimi, hem de 2053 yılı net sıfır hedefine ulaşmak için en önemli unsur. Bu dönüşüm, enerji üretiminin yanı sıra enerji tüketiminin de karbonsuzlaştırılmasını ve fosil yakıt ağırlıklı, merkezi bir enerji sisteminden yenilenebilir enerji ağırlıklı, dağıtık, üreten tüketicilerin olduğu, dijital bir enerji sistemine geçişi içeriyor. İlgili Bakanlıklarımız, Türkiye’nin net sıfır hedefi doğrultusunda hem ara hedefleri hem de temel stratejileri açıklamaya başladılar. Enerji dönüşümü kapsamındaki hedeflerimize ulaşabilmek için bir yandan enerji sektörü bir yandan da sanayi, binalar, ulaştırma, tarım gibi enerji yoğun son kullanıcı sektörler için gerekli politikaları belirleyerek hızlı ve etkin bir şekilde hayata geçirmemiz gerekiyor” diye konuştu. Küresel ve bölgesel jeopolitik ve ekonomik koşulların yarattığı zorluklara da dikkat çekerek konuşmasını şöyle sürdürdü: “Dönüşümü başarmak için bütüncül bir bakış açısıyla hazırlanmış kapsamlı politikalar son derece önemli. Bu çalışmamızda hem uluslararası uygulamaları inceleyerek hem de kapsamlı paydaş toplantıları ile Türkiye’nin kendi koşullarını ve önceliklerini dikkate alarak enerji dönüşümü için kısa, orta ve uzun vadede hangi politikaların gerekli ve önemli olduğunu ortaya koymaya çalıştık.”

Enerji Dönüşümü için Koordinasyon Kurulu Gerekli

SHURA’nın raporunda, enerji dönüşümünü gerçekleştirecek politikaların belirlenmesi ve uygulanması için karar verme gücüne sahip, iklim değişikliği konularına bütüncül bir yaklaşım getirerek kapsamlı bir koordinasyon sağlayacak, mevcut ve gelecek fonların doğru yönetimi ve dağıtımı için etkili uygulamalar yapabilecek, tüm sektör paydaşlarını kapsayıcı, kurumlar üstü bir “koordinasyon kurulu” yapısının oluşturulması öneriliyor.