Politika

Türkiye COP26’nın Kömür Gündemine Seyirci Kaldı

15 STK ortak bir açıklama yayınlayarak, COP26’nın ana gündeminin kömürden çıkış olmasına rağmen, Türkiye’nin bu konuda bir adım atmamasını eleştirdi.

BM İklim Değişikliği 26. Taraflar Toplantısı’nda (COP26) ilk hafta tamamlanırken seragazı emisyonlarına en fazla katkı yapan kömür kullanımını bırakmaya yönelik adımlar art arda gelmeye devam ediyor. Ancak Paris Anlaşması’nı onaylayan Türkiye’den kömürden çıkışa dair hiçbir açıklama yok.

COP26’ya ev sahipliği yapan Birleşik Krallık’ın toplantıdaki ana hedefi ‘‘kömürü geçmişte bırakmak’’tı.

Konferansın ilk haftasında 46 ülke, ‘‘Kömürden Temiz Enerjiye Küresel Geçiş Deklarasyonu’’ yayımlayarak yeni kömür yatırımlarını sonlandırmak, temiz elektrik üretimini hızlandırmak, elektrik üretiminde kömürden çıkmak ve bu dönüşümden etkilenecek kömür işçileri ve bölgelerini gözetmek taahhüdünde bulundu. Deklarasyona en çok kömür kullanan ülkelerden Güney Kore, Endonezya ve Vietnam da imza atarak ilk kez kömürü kullanımdan kaldırma ve/veya yeni kömür santralı inşa etmeme sözü vermiş oldu.

Toplantıda aynı zamanda 25 ülke ve kamu bankası artık fosil yakıt projelerini desteklemeyi bırakıp yenilenebilir enerji projelerine finansman ve destek sağlayacağını açıkladı. Güney Afrika’yla imzalanan 8,5 milyar dolarlık adil dönüşüm fonu ve İklim Yatırım Fonu ve Asya Kalkınma Bankası gibi finansal kurumların kömürden erken çıkış mekanizmaları için ayıracağı fonlarda iddialı artış taahhütleri, kömürden çıkış hedefi koyan ülkelerin finansman kaynaklarına erişimi konusunda da destek göreceğini gösteriyor.

Türkiye ise sessizliğini koruyor; ne yeni kömürlü termik santral yapmayacağına, ne de kömürden çıkış tarihine dair bir açıklama yaptı.

Aşağıda imzası bulunan kurumlar, Paris Anlaşması’nı onaylayan ve 2053 için net sıfır karbon hedefini açıklayan Türkiye’nin atması gereken en hızlı ve gerçekçi adımın kömürü en geç 2030 yılına kadar elektrik sisteminden çıkarmak olduğu konusunda hemfikir.

Geçtiğimiz günlerde yayımlanan ‘‘Karbon Nötr Türkiye Yolunda İlk Adım: Kömürden Çıkış 2030’’ raporuna göre mevcut kömür teşviklerinin kaldırılması ve ‘‘kirleten öder’’ ilkesi çerçevesinde karbon emisyonunun fiyatlandırılması ile en geç 2030 yılına kadar kömürden çıkış doğal seyrinde gerçekleşebilecek.

Türkiye 2053 net sıfır hedefinde kararlıysa kömürden çıkış tarihi açıklamak zorunda; çünkü söz konusu rapor gösteriyor ki mevcut politikalarla bu hedefi yakalaması imkansız. Türkiye kömürden çıkış tarihini belirleyip küresel işbirliklerine ne kadar erken katılırsa, bu süreç toplumun geneli için o kadar kazançlı olacak.

İmzası bulunan kurumlar, Türkiye’nin COP26 bitmeden yeni kömürlü termik santral yapmayacağını ve kömürden çıkış tarihini açıklamasını talep ediyor.

İmzacı kurumlar:

Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe)

Bilim Virüsü İklim Öncüleri

Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği

EKOSFER

Fridays For Future Türkiye

Greenpeace Akdeniz

İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği

Kömürün Ötesinde Avrupa (Europe Beyond Coal)

Sağlık ve Çevre Birliği (HEAL)

Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA)