Çevre yatırımını tamamlamayan santrallerin durumunu inceleyen İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği, hazırladıkları raporu ve santrallerin çevre yatırımı olmadan çalışmaması için atılan 107.139 imzayı parti yöneticileri, grup başkan vekilleri ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkililerine teslim etti.
İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği tarafından teslim edilen 107 bin 139 imza, TEMA Zonguldak Temsilciliği, Yaşanabilir Zonguldak Platformu, Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu Elbistan, Muğla Çevre Platformu, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, Salihli Çevre Derneği ve Temiz Hava Hakkı Platformu tarafından başlatılan imza kampanyası’nda toplandı. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’a seslenen imza kampanyası, “çevre yatırımlarını tamamlamayan kömürlü termik santralların havayı ve suyu kirletmeye devam etmemesi için çalışmalarına #izinvermeyin” talebinde bulunuyor.
2019 yılında, özelleştirilmiş kömürlü termik santrallara çevre mevzuatına uymaları için yapılması gereken yatırımlardan muafiyet getiren yasa tasarısı #temizhavahaktır diyen binlerce kişinin tepkisi sonucu Cumhurbaşkanı tarafından veto edilmişti.
İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği tarafından hazırlanan raporda öne çıkan bulgular ise bu yasa tasarısının fiilen uygulanıyor olduğunu ortaya koyuyor:
- Özelleştirilen 13 kömürlü termik santral 1 Ocak 2020 ve öncesinde olduğu gibi çevreyi kirletmeye devam ediyor ve hâlâ çevre mevzuatına uyumsuz.
- Tesislerin tamamı toksik atıklarını vahşi depolama yöntemi ile depolamaya devam ediyor.
- 2020’nin başından beri bir yıl içerisinde çevre izni alamadığı için Geçici Faaliyet Belgesi iptal edilen tesisler tekrar Geçici Faaliyet Belgesi’ne başvurarak bir yıl daha faaliyet sürelerini uzattılar.
Kömürlü termik santralların çevre yatırımlarını yapmamış olduğunu açıkça ortaya koyan raporun yazarlarından İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Baran Bozoğlu, “Santralların çevre mevzuatına uyumu için verilen yedi yıl süreye ek olarak 2,5 yıl daha süre verilmesi için hazırlanan yasa tasarısı Sayın Cumhurbaşkanı tarafından veto edilmişti. Yani bu tesislerin faaliyet göstermesinin insan sağlığı ve çevreyi koruma ödevi ile bağdaşmayacağı açıkça ortaya konmuştu. Ancak bazı tesisler bir yıldır bazıları ise fiilen 1,5 yıldır çevre ve insan sağlığına zarar vermeye devam ediyor, toksik atık sahaları ve bacalarından çıkan kirletici gazları başta olmak üzere somut adımlar atmıyorlar” dedi.
Temiz Hava Hakkı Platformu Koordinatörü Buket Atlı ise, “COVID-19 ile mücadele ettiğimiz, her nefesin önem taşıdığı bu günlerde, baca gazı ve kül depolama ile ilgili gerekli yatırımları tamamlamadan tekrar çalışmaya başlayan santrallar havamızı kirletmeye devam ediyor. Halk sağlığını önceliklendirdiğini söyleyen karar vericilerin, bu yatırımlar tamamlanmadan santralları açması kabul edilebilir değil. Bacadan çıkan emisyonlar maalesef resmi olarak kamuoyu ile paylaşılmıyor, limitlerin aşılıp aşılmadığını veya hangi yatırımların yapıldığını bilemiyoruz. Bütün partilerin 2019 yılında ‘#temizhavahaktır #2yılbeklemez’ diyerek yasayı geri çektikleri zaman verdikleri sözleri tutmasını bekliyoruz” dedi.
2019 yılında “#temizhavahaktır #2yılbeklemez” diyerek imza veren, sosyal medyadan paylaşım yapan ve milletvekillerini telefonla arayan 100 bin vatandaş ve kurumun sesi duyulmuş ve özelleştirilmiş santrallara çevre yatırımı yapmadan iki yıl daha çalışma izni veren Madde 50 veto edilmişti. Ardından 1 Ocak 2020’de beş adet kömürlü termik santral tamamen ve 1 tanesi kısmi olmak üzere gerekli çevre yatırımlarını yapana kadar kapatılmıştı. Bu santrallara Geçici Faaliyet Belgesi verilerek Haziran 2020’de yeniden faaliyete geçmelerine göz yumuldu.
Çevre yatırımları eksik olan özelleştirilmiş kömürlü termik santraller ve illeri ise şu şekilde:
- Ankara/ Çayırhan Termik Santralı
- Bursa / Orhaneli Termik Santralı
- Çanakkale / Çan 18 Mart Termik Santralı
- Kahramanmaraş / Afşin Elbistan A Termik Santralı
- Kahramanmaraş / Afşin Elbistan B Termik Santralı
- Kütahya / Tunçbilek Termik Santralı
- Kütahya / Seyitömer Termik Santralı
- Manisa / Soma Termik Santralı
- Muğla / Yeniköy Termik Santralı
- Muğla / Yatağan Termik Santralı
- Muğla /Kemerköy Termik Santralı
- Sivas / Kangal Termik Santralı (1 ve 2. üniteler)
- Zonguldak / Çatalağzı Termik Santralı
