Sağlık ve doğa koruma alanında çalışan 16 kuruluşun oluşturduğu Temiz Hava Hakkı Platformu, önümüzdeki hafta Meclis Genel Kurulu’nda oylamaya sunulması beklenen 15 adet kömürlü termik santrala 4. kez havayı kirletme izni verecek yasal düzenlemenin kabul edilmemesi için çağrıda bulundu.
1 Kasım 2019’da yapılan Plan Bütçe Komisyonu toplantısında karara bağlanan ve iki hafta içinde Meclis Genel Kurulu’nda oylanması beklenen yasal düzenleme, 14 Şubat 2019’da geri çekilen Madde 45’in devamı niteliğinde ve 15 kömürlü termik santralı çevre yatırımlarından muaf tutmayı ve bu santrallara 2022 yılına kadar havayı kirletme izni vermeyi hedefliyor.
Temiz Hava Hakkı Platformu bugün yaptığı açıklamada, 14 Şubat 2019 tarihinde bu kararın AK Parti, Milliyetçi Hareket Partisi, İYİ Parti, Cumhuriyet Halk Partisi ve Halkların Demokratik Partisi’nin ortak kararı ile geri çekildiğini ve bir daha uzatılmayacağına dair sözler verildiğini hatırlattı ve bu santralların 2019 sonuna kadar çevre yatırımlarını tamamlamış olmaları gerektiğini belirtti.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan partikül madde (PM10) ölçüm verileri kullanılarak Temiz Hava Hakkı Platformu tarafından yapılan Kara Rapor isimli çalışma, Afşin Elbistan kömürlü termik santrallarının yer aldığı Kahramanmaraş’ın %25 ile hava kirliliğine bağlı ölümlerin en fazla gerçekleştiği Türkiye’deki ikinci il olduğunu saptadı. Toplam 7 santralın bulunduğu Zonguldak’ta ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın mobil istasyonuyla 2018’de yapılan ölçümler PM10 değerlerinin Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) sınır değerlerinin 3 katı olduğunu ortaya koydu.
2013’ten beri çevre yatırımlarını gerçekleştirme taahhütlerini yerine getirmeyen ve süreleri yasal düzenlemelerle 3 defa uzatılan 15 kömürlü termik santrala 4. kez havayı kirletme izni verilmesinin çevre ve insan sağlığı hakkı ihlalinin ödüllendirilmesi olduğunu belirtilen Platform temsilcilerinden TEMA Vakfı Çevre Politikaları ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Özlem Katısöz “Teklif yasalaşırsa, Türkiye’nin en eski santralları 3 yıl daha havayı kirletmeye, halk sağlığını tehlikeye atmaya devam edecek. TBMM Şubat ayında yüzbinlerce insana verdiği sözü tutmalı.” dedi.
DSÖ’nün kirli havayı ‘insan sağlığını etkileyen en büyük tehlikelerden biri’ olarak belirlediğini hatırlatan Platformun Türk Tabipleri Birliği Temsilcisi Doç. Dr. Gamze Varol ise “Kirlilik seviyelerindeki artış yaşam süresini kısaltıyor; kanser, akciğer, kalp damar hastalıkları ve felç görülme sıklığını artırıyor. Bebek ölümleri, erken doğum, büyüme-gelişme geriliği, öğrenme bozuklukları, hafıza ve davranış sorunları ve diyabet gibi çok sayıda sağlık sorununun temelinde kirli havanın etkisi olduğu tartışılıyor. Daha önce temiz hava haktır iki yıl daha beklemez dedik, kazandık. Yetkililerin hava kirliliği konusundaki hassasiyetinin devam etmesini ve hava kirliliğine neden olan kaynakların en aza indirilmesini istiyoruz,” dedi.
Temiz Hava Hakkı Platformu Meclis Genel Kurulu’na gelecek teklifin geri çekilmesi için karar vericilere çağrıda bulunarak açıklamasını şöyle tamamladı: “TBMM’deki tüm siyasi partilerin, temiz hava hakkını talep eden yüz binlerce insana 14 Şubat 2019’da verdiği sözü, istisnasız bir şekilde yerine getirmelerini talep ediyoruz”.
