Suriyeli Mülteci Bilim Kadını Virüse Direnen Tohumlar Geliştirdi

Bitki virologu Dr Safaa Kumari, bölgedeki gıda güvenliğini koruyacak tohumları keşfetti ve hayatını tehlikeye atarak onları Halep’ten kurtardı. Kumari keşfini çiftçilere ücretsiz olarak dağıtmayı planlıyor.

Haber: Nathanaël Chouraqui

Çeviri: Çisil Sevinç

Suriyeli bir bitki viroloğu olan Dr. Safaa Kumari artık Lübnan’daki laboratuvarında çalışıyor.

Çalışmaları sessiz ancak çok yorucu bir kalkınma krizine odaklanıyor. Bakla, mercimek ve nohutları etkileyen iklimin sebep olduğu virüs salgınları Suriye ve Etiyopya’da gittikçe yaygınlaşıyor ve düşük gelirli nüfuslara geçim sıkıntısı yaratıyor.

“Yoksulların kırmızı eti” olarak bilinen bu besinler, dünyanın birçok bölgesinde hayati öneme sahip.

Kumari bu yüzden bir çözüm getirilmesinin ne kadar acil olduğunun altını çiziyor. Umutsuz çiftçiler sayıları giderek artan enfekte ekinlerin sarı ve siyaha döndüğünü gözlemliyordu. Peki buna ne sebep oldu?

İklim Haber'i Telegram'da Takip Edin!İklim Haber'i Linkedin'de Takip Edin!

Kumari, bu soruyu “İklim değişikliği yüzünden belirli sıcaklıklarda yaprak biti oluşuyor ve salgın hastalıklarının yayılmasına sebep oluyor” şeklinde yanıtlıyor.

10 yıl boyunca bir çözüm bulmak için çabalayan Kumari, sonunda bakla çürüten sarı virüse (FBNYV) doğal olarak dirençli bir tohum keşfetti.

Bir savaşın dünyadaki yoksullar için çalışmasını engellemesine izin vermemeye kararlı Kumari, Halep’te keşfettiği tohumları kurtarmayı bir görev edindi.

“Tohumları Suriye’den nasıl kurtaracağımı düşünüyordum. Arabayla Şam’dan geçerek Halep’e kadar sürmem gerekiyordu. Her yerde bombalar vardı ve savaş tüm hızıyla devam ediyordu.”

Arabayla iki gün süren tehlikeli yolculuk sonrası tohumlara kavuşan Kumari, Lübnan’a dönmeyi başardı.

Kumari Lübnan’ın Suriye sınırına yakın Bekaa vadisinde bulunan Icarda’da (Uluslararası Kurak Bölgeler Tarım Araştırmaları Merkezi) araştırmacı olarak çalışıyor.

Icarda’nın ülke yöneticisi Hassan Machlab, “Kapımızı seve seve açtığımız birçok Suriyeli bilim insanı acılar çekti. Bu oldukça zor bir durum” diyor.

Ancak tohumları güvenli ortama taşımak yalnızca ilk adımdı. Kumari’nin bu tohumları sürdürülebilir bir çözüme dönüştürmesi gerekti.

Bölgedeki ekin üretiminin çökmesiyle, üreticiler böcek ilaçlarına bağımlı olmaya başladı. Kumari bu durumu, “Çiftçilerin çoğu maske gibi güvenlik malzemesi olmadan bu ilaçları doğrudan püskürtüyor. Bazıları kuruyor, bazıları hastalanıyor ya da üretkenlik sorunları oluyor” şeklinde açıklıyor.

İlk denenen numune başarısız oldu.

Kumari, “Bu yüzden tohumları daha verimli olan başka bir çeşitle çaprazladık ve hem dirençli hem de üretken bir sonuç elde ettik. Piyasaya sunacağımız keşfimiz çevre dostu olacak ve çiftçiler böcek ilaçlarına ihtiyaç duymadan daha ucuz yoldan verim sağlayacaklar” diyor.

Virologun yeni planı, keşfettiği tohumları ücretsiz olarak çiftçilere dağıtmak. Virüs algılama teknolojisi için büyük bir şirketten gelen bir teklif çoktan reddedildi bile.

“Ürünümüzü satın alıp çiftçilere satmak istediler ancak biz reddettik. Ürünümüz bedava. İnsanlara çözümler üretmek bizim görevimiz.”

Çoğu Suriyeli mülteci gibi Kumari’nin de aklı hep ülkesindeki savaşta.

Machlab bu konu hakkında “Size söylemeyeceği bir şey ama bu onun için kolay değil. Kendini tamamen bu çalışmaya verdi ancak aklı Halep’te kalan ailesi ve yıkılan evinde” yorumunda bulunuyor.

Kumari, “Geçen hafta ailemi Türkiye’de ziyaret ettim. Almanya, Türkiye ve Suriye’ye dağılmış beş kız kardeşim ve üç erkek kardeşim var. En son 2012 yılında Halep’te bir araya gelmiştik. Ziyaret sonrası Lübnan’a döndüğümde birisi ‘Bugün çok iyi görünüyorsun’ dedi. Elbette, ailemle yeni bir araya geldim!” diye anlattı.

Kumari sözlerini, “Benim için kolay değil. Bir kadının tarım araştırmasında çalışması kolay değil. Ama sorun yok. Çalıştığım zaman bir kadın olduğumu veya Suriyeli olduğumu düşünmüyorum. Ancak Batılılar bana para yardımı gönderdiği zaman bunun bir kadın olduğum için geldiğini düşündüğüm oluyor” şeklinde sonlandırdı.

Yazının aslına buradan erişebilirsiniz.