SHURA: 2024’te Enerji Dönüşümü Hızlandı, 2025’te Daha Somut Adımlar Gerekli

SHURA, 2024’te Türkiye’nin yenilenebilir enerji odaklı enerji dönüşümünün hızlandığını ve hedeflerin yukarı yönlü revize edildiğini söylerken, fosil yakıtlarla ilgili projeksiyonların güncellenmemesi ve uzun vadeli stratejilerin açıklığa kavuşturulmamasını ise dikkat çeken önemli eksiklikler olarak tanımladı.

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi, 2024’ün, Türkiye’nin enerji dönüşümüne odaklandığı ve yenilenebilir enerji yatırımlarının hızlandığı bir yıl olduğunu bildirdi. SHURA, İstanbul’da düzenlediği basın toplantısında,​​​​​​​ Türkiye’nin 2024 enerji dönüşümü görünümünü değerlendirdi, 2025 projeksiyonlarını paylaştı.

Buna göre, 2024’te 115 gigavata ulaşan kurulu güçte yenilenebilir enerji kaynaklarının payı %59 oldu. Bu oran, geçen yıl %56 olarak hesaplanmıştı. Bu yıl devreye giren 6,5 gigavatlık kurulu gücün %99’unu yenilenebilir enerji kaynakları oluşturdu.

Güneş enerjisi kurulumunda rekorların kırıldığı bu dönemde, rüzgar enerjisindeki kurulumlar ise hedefin gerisinde kaldı, gaz kurulu gücü yaklaşık 1 gigavat azaldı.

Brüt elektrik üretiminin 330 teravatsaate ulaştığı söz konusu dönemde, üretimin yüzde 46’sı yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlandı. Bu oran 2023’te %42 olarak kayıtlara geçmişti.

Rüzgar ve güneş enerjisinin geçen yıl %16 olan üretimdeki payı ise bu yıl %18,3’e ulaştı. Aynı dönemde, gaz üretim payında ise azalma görüldü.

Yılın 10 ayında enerji ithalatı 53 milyar dolara ulaştı. Geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık 5 milyar dolar azalış dikkati çekti. İthalattaki azalma fiyat düşüşünden değil, yurt içi talep düşüşünden kaynaklandı.

2025 yılı kamu hedefleri kapsamında ise güneş enerjisinde 5 gigavat, rüzgarda 2-3 gigavat kurulu güç artışı öngörülüyor.

Yeni Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (YEKA) ihaleleri kapsamında 800 megavat güneş ve 1200 megavat rüzgar kapasitesinin tahsisi hedefleniyor. Enerji iletim altyapısında 688 kilometrelik yeni hat inşası planlanıyor. Batarya enerji depolama kapasitesinin 2025’te 1 gigavata çıkarılması bekleniyor.

“2024 Stratejik Adımların Atıldığı Bir Yıl Oldu”

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi Direktörü Alkım Bağ Güllü, buradaki konuşmasında, 2024’ün Türkiye’nin enerji dönüşümüne odaklandığı ve yenilenebilir enerji yatırımlarının hızlandığı, enerji ithalatındaki azalmayla enerji güvenliği ve verimliliği konularında stratejik adımların atıldığı bir yıl olduğunu söyledi.

Güllü, yenilenebilir enerji kaynaklarına yapılan yatırımlar ve belirlenen kısa-orta vadeli stratejik hedefleri anımsatarak, “Özellikle yenilenebilir enerji, enerji verimliliği ve şebeke yatırımları için öngörülen iddialı hedefler ve dijitalleşme, elektrifikasyon, adil dönüşüm, yeşil finansman gibi konulara yapılan vurgular, enerji dönüşümünün kamu politikalarının merkezinde yer aldığını gösterdi” ifadesini kullandı.

Güllü, 2025’te yapılacak yeni YEKA ihalelerinin yatırımcılara öngörülebilirlik sağlaması açısından önemli bir gelişme olduğunu dile getirdi.

“Enerji Dönüşümü Finansmanı için Şeffaflık ve Öngörülebilirlik Hayati Önem Taşıyor”

Başarılı bir enerji dönüşümü için alınması gereken aksiyonlara da değinen Güllü, şunları kaydetti: “Enerji ve iklim politikaları açısından bakacak olursak, net sıfır karbon hedefine dair uzun vadeli hedefler ile bunların altını dolduracak politikalar ve eylemler net bir şekilde belirlenmeli. Sübvansiyon ve destekler fosil yakıtlardan temiz enerjiye yönlendirilmeli. Ulusal Emisyon Ticaret Sistemi dönüşümü destekleyecek şekilde uygulanmalı. Ekonomi politikalar açısından da Türkiye’nin gündeminin katma değerli üretim, iş gücünün geliştirilmesi, sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması gibi yapısal kurumlara yönelmesi önemli olacak. Enerji dönüşümü sanayi dönüşümüyle beraber ele alınmalı. Karbonsuzlaşmayla birlikte teknoloji düzeyini yükselten, temel sektörlerde yapısal dönüşümü ve uluslararası değer zincirlerine gelişkin entegrasyonu sağlayan bütüncül politikalar önemli olacak.”

Enerji dönüşümünde finansmanın en önemli konulardan olduğunun altını çizen Güllü, “Finansal kaynakların çeşitlendirilmesi için kamu öncülüğünde özel sektör, finans kuruluşları ve STK’lerin aktif katılımıyla uzun dönemli enerji dönüşümü stratejisi kapsamında finansal yapıların ve fon mekanizmalarının oluşturulması önemli gündem maddeleri olacak” değerlendirmesinde bulundu.

Güllü, sadece elektrik sektörünün dönüşümü için yıllık 15 milyar dolarlık bir yatırım ihtiyacının bulunduğunu anımsatarak, “Bu finansmanın sağlanabilmesi için piyasalarda şeffaflık ve öngörülebilirlik hayati önem taşıyor. Türkiye’nin yenilenebilir enerji hedeflerindeki iddialı artışlar enerji dönüşümündeki kararlılığı gösterirken, fosil yakıtlarla ilgili projeksiyonların güncellenmemesi ve uzun vadeli stratejilerin açıklığa kavuşturulmaması dikkati çeken önemli eksiklikler. Bu durum, enerji sektöründe dönüşümün kapsamlı bir şekilde planlanması ve yürütülmesi için kritik olan bazı unsurların tam anlamıyla ele alınamamasına sebep oluyor” ifadelerini kullandı.