Xi Jinping, Narendra Modi ve Justin Trudeau, Cumartesi günü sanal bir zirvede yeni ve iyileştirilmiş iklim taahhütlerini sunacak 76 devlet başkanı arasında yer alıyor.
BM, Birleşik Krallık ve Fransa’nın ortaklaşa ev sahipliği yaptığı etkinlik, Paris Anlaşması’nın beşinci yıldönümünü temsil ediyor ve ülkelerin daha güçlü 2030 iklim planları, uzun vadeli karbonsuzlaştırma stratejileri, 2020 sonrası iklim finansmanı ve uyum programları sunmaları için bir alan sunuyor.
Organizatörler, yıl boyunca yalnızca en iddialı planlara sahip ulusal liderlere bir platform verileceğini vurguladı. Önceden kaydedilmiş, en fazla iki dakikalık videoların arasında iş dünyası ve sivil toplum gruplarının ifadeleri de yer alacak.
Yaklaşık 30 liderin net sıfır duyurularını yapması ve yaklaşık 50 liderin, Paris Anlaşması 2030 hedefleri kapsamında artırılmış Ulusal Katkı Beyanlarını (NDCs) sunmaları bekleniyor. Papa Francis ise inanç temelli bir bakış açısı getirecek.
Avustralya Başbakanı Scott Morrison, Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro ve Güney Afrika’nın başkanı Cyril Ramaphosa, iklim planlarını duyurma hedefini karşılayamadı.
Katılımcıların listesi, getirebilecekleri iddialı hedef düzeyine ilişkin son dakika görüşmelerinin ardından Perşembe öğleden sonra hâlâ kesinleşmemişti.
Çarşamba günü gazetecilere konuşan Birleşik Krallık’ın önde gelen iklim müzakerecisi Archie Young, “Bu zirvenin, olumlu olana odaklanmasını istiyoruz çünkü dünyanın her yerinden ülkelerin daha hırslı hedefler vermeye kararlı olduğunun görülmesi için büyük bir fırsat olduğunu düşünüyorum” dedi.
BM Çevre Programı’nın önemli bir raporu, COVID-19 kısıtlamaları nedeniyle bu yıl emisyonlarda kayda değer bir düşüş olmasına rağmen, Paris Anlaşması’nın ısınmayı “2 derecenin çok altında” sınırlandırması ve 1.5 derece için çaba gösterme hedefini karşılamak için emisyon açığının artmaya devam ettiğini ortaya koydu.
Rapora göre, ülkelerin 2 derece hedefine ulaşma yolunda ilerlemek için bu 10 yılda emisyon azaltım hızlarını toplu olarak üç kat ve 1.5 derece için beş kattan fazla artırmaları gerekecek. Mevcut 2030 hedeflerinin 3,2 derecelik bir ısınmaya yol açacağı tahmin ediliyor.
UNEP DTU Ortaklığı’nda iklim politikası ve planlama başkanı Anne Olhoff, “Herhangi bir iklim eylemini daha fazla ertelersek, küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlamak imkansız hale gelecek” dedi.
Aşağıda kimin azaltımları artırdığı ve kimin artırmadığını gösteren özete ulaşabilirsiniz.
Listenenler
Çin
Xi Jinping, Eylül ayında, Çin’in 2060 itibariyle net sıfır emisyona ulaşmayı hedefleyeceğiniaçıkladığında dünyayı şaşırttı. Tek başına bu, Pekin’i zirvede yer almaya hak kazandırdı.
Ancak Çin’in kısa vadede emisyon azaltımlarını hızlandırıp hızlandırmayacağı konusunda pek çok soru var. Çinli kaynaklar, Pekin’in 2030 NDC’sini yıl sonundan önce BM’ye sunma yolunda ilerlediğini ve zirvede bazı ayrıntıların açıklanabileceğini söylüyor.
Gözlemciler ve kampanyacılar Çin’in kömür üretimini sınırlamak için net bir yol belirlediğini görmek istiyor.
Avrupa Birliği
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen’e, 1990 ve 2030 arasında emisyon azaltımlarını, mevcut %40’tan %55’e yükseltmeye yönelik yeni bir hedefi duyurması için bir konuşma alanı ayrıldı. Avrupalı liderlerin bugün sona ermesi planlanan Konsey toplantısında daha derin azaltımları onaylamaları bekleniyor.
Hindistan
Hindistan bu yıl iklim eylemiyle ilgili büyük bir açıklama yapmadı, bu yüzden Başbakan Narendra Modi’nin bir sürpriz yapabileceği konuşuluyor.
COP26’nın ev sahiplerinden İngiltere son aylarda Hindistanlı yetkililerle çalıştı ve sanal zirvenin organizatörleri olan İngiltere başbakanı Boris Johnson ve Fransa cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, geçtiğimiz haftalarda iklim eylemi hakkında Modi ile konuştu.
Yeni bir emisyon hedefinin yokluğunda Hindistan, emisyonları azaltmak ve iklim etkilerine uyum sağlamak için sektörel politikalar sunabilir.
Konuşulacak diğer büyük Asya ekonomileri arasında Pakistan, Irak, Sri Lanka, Afganistan ve Kazakistan bulunuyor.
İngiltere
Boris Johnson, hükümetin geçen hafta 2030 itibarıyla 1990 seviyelerine göre %68 emisyon azaltım kararını tekrarlayacak. Bu, İngiltere’nin, AB’den ayrıldıktan sonra, 2050 itibariyle net sıfır emisyon yoluna çıkmak için bağımsız tavsiyelere dayanan Paris Anlaşması’na yaptığı ilk bireysel katkısı.
Glasgow’da önümüzdeki yıl yapılacak COP26 iklim görüşmelerine ev sahipliği yapan hükümet, zirve öncesinde kendi gelişmiş iklim planını duyurarak daha büyük bir hedef oluşturmaya çalıştı. Ancak geçen ay denizaşırı kalkınma yardımlarını kesme kararı tepkiyle karşılandı.
Kanada
Geçtiğimiz ay, Justin Trudeau hükümeti parlamentoya 2050 net sıfır emisyon hedefini yasaya koyan ve 2030’dan 2050’ye kadar beş yıllık karbon hedefleri belirleyen bir yasa tasarısı sundu.
Ancak tasarıda, Kanada’nın 2030 hedefinin 2005 seviyelerine göre emisyonları %30 azaltma hedefini artırdığından söz edilmiyor. Climate Action Tracker’a göre koronavirüs salgınının neden olduğu emisyonlardaki düşüşe rağmen, hükümet bu hedefi karşılayamayabilir.
Japonya
Başbakan Yoshihide Suga, Ekim ayında Japonya’nın 2050 itibariyle karbon nötr olma planlarını açıkladı. Milletvekillerine hitaben yaptığı konuşmada, ülkenin kömür politikasını “kökten değiştireceğine” söz verdi, ancak bunun nasıl eyleme dönüşeceği henüz belli değil.
Mart ayında Japonya, mevcut 2030 hedefini iyileştirme olmaksızın 2030 itibariyle emisyonları 2013 seviyelerine göre %26 azaltma hedefini yeniden teyit etti. Ülkenin enerji planının revizyonunun, 2021’de ve COP26 öncesinde güncellenmiş bir NDC’yi hazırlaması bekleniyor.
Güney Kore
Hükümet bu yılın başlarında 2050 itibariyle karbon nötr olmayı taahhüt etti. Japonya gibi, Güney Kore de yurtdışındaki kömür projelerinin finansmanını tamamen sona erdirmek için baskı altında.
Şili
Geçen yılki BM iklim zirvesine ev sahipliği yapması nedeniyle Şili, etkinlikte güçlendirilmiş NDC’si ile çıkmayı hedefliyordu. Ülkedeki büyük protestolar onları COP’u son dakikada Madrid’e taşımaya ve ulusal planı ertelemeye zorladı. Bunun yerine 2025 itibariyle emisyonların zirveye çıkacağı sözünü verdi.
Kolombiya
Başkan Iván Duque, Kasım ayı sonunda, 2030 itibariyle emisyonları %51 azaltmaya yönelik bir 2030 iklim planını açıkladı. Bu, önceki %20 hedefine göre önemli bir sıçrama. Arjantin, Kosta Rika, Ekvador, Peru, Uruguay ve Surinam dahil olmak üzere dokuz Latin Amerika ülkesi daha azaltım hedefi belirledi.
Afrika Ülkeleri
Zirveye dokuz Afrika devlet başkanı katılacak. Buna, Mayıs ayında BM’ye daha iddialı bir iklim planı sunan ilk Afrika ülkesi olan Ruanda da dahil.
Etkinlikte Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Etiyopya, Gabon, Kenya, Malavi, Nijer, Nijerya ve Zimbabwe söz alacak.
Ada Ülkeleri
Küçük ada ülkelerinin 15 lideri katılımcı olarak listeleniyor. Toplam 17 küçük ada ülkesinin, Cumartesi günü duyurularla birlikte yıl sonundan önce güçlendirilmiş iklim planlarını sunması bekleniyor. Tonga planını Çarşamba günü BM’ye sundu ancak konuşması beklenmiyor.
Jamaika, Haziran ayında emisyon kesintilerinin ölçeğini ve kapsamını artıran ilk Karayip ülkesi oldu.
Konuşmaları, aşırı hava ve yükselen deniz seviyelerinin halihazırda hayatlara ve geçim kaynaklarına ne kadar mâl olduğunu vurgulayacak.
Listede Yer Almayanlar
Avustralya
Başbakan Scott Morrison’ın, Avustralya’nın 2030 hedefine ulaşmak için Kyoto döneminden devredilen kredileri kullanmayacağını duyurmak üzere olduğu bildirildi. Avustralya, Paris kapsamındaki taahhütlerini yerine getirmek için önceki iklim rejiminden gelen kredileri kullanmayı öneren dünyadaki tek ülke.
Karbon muhasebesi hilelerinden vazgeçmek, Avustralya’nın mevcut iklim taahhütlerini yerine getirmesi için asgari bir düzeyde ve iddialı hedefler konusunda bir adımı temsil etmiyor.
Rusya
Bu yılın başlarında, başkan Vladimir Putin, 2030 itibariyle 1990 seviyelerine göre %30 azaltım için idari bir emir imzaladı. Bu, 2030 itibariyle emisyonları % 25-30 azaltma konusundaki önceki hedefinin daha iddialı bir sonucu.
Güncellenen hedef, Sovyetler Birliği’nin çöküşünden önceki 1990 düzeyinin yaklaşık yarısı kadar olduğundan emisyonların önemli ölçüde artmasına izin veriyor.
Climate Action Tracker, hedefi Paris hedefine ulaşmak için “kritik derecede yetersiz” ve yüzyılın sonunda 4 dereceye ısınmaya giden yolla tutarlı olarak nitelendiriyor. Rusya’nın bu taahhüdü, emisyon azaltımı yapacak kadar “iddialı” görülmedi.
Brezilya
Çevre Bakanı Ricardo Salles, bu hafta Brezilya’nın 2060 itibariyle karbon nötr olmayı amaçlayan net sıfır kulübüne katılmaya çalıştığını duyurdu, ancak 2030 hedefinde bir değişiklik olmadı.
Kampanyacılar, daha kısa vadeli eylemler olmadan ve başkan Jair Bolsonaro’nun 12 yılın en yüksek seviyesine yükselen Amazon yağmur ormanını yok etmesini durdurmadan net sıfır hedefini anlamsız olarak yorumladı.
Güney Afrika
Eylül ayında hükümet, seragazı emisyonlarını 2050 itibariyle net sıfıra düşürme hedefini onayladı. Ancak bu hedef, 5.000 MW kömür gücünün 2050 yılında hâlâ faaliyet göstereceğini öngören planın detaylarına yansımadı.
İlerleme, geçiş sürecindeki işçilere destekle birlikte kömürü aşamalı olarak ortadan kaldırmak için tutarlı bir plan olmalı.
Yeni Zelanda
Nisan ayında hükümet, 2030 itibariyle emisyonları 2005 seviyelerinin %30 altına düşürmek için mevcut iklim planını yeniden onayladı. BM’ye sunumunda, 2021’in başlarında bağımsız İklim Değişikliği Komisyonu’ndan kendi karbon nötrlük taahhütleri ve Paris Anlaşması’nın 1.5 derece sıcaklık hedefi ile mevcut 2030 planına dair öneriler beklediğini açıkladı.
Aralık ayının başında, parlamento “iklim acil durumu” ilan etti ve Başbakan Jacinda Ardern tüm hükümet departmanlarını ve kurumlarını 2025 itibariyle karbon nötr hale getirmeyi taahhüt etti. Ancak retoriği güçlendirmek, zaman çizelgesini aşmak için yeterli olmadı.
Suudi Arabistan
Orta Doğu’nun petrol ülkelerinin kendilerini iklim lideri olarak sunması imkansız, bu nedenle Arap Körfezi ülkelerinin listelenmemiş olması büyük bir sürpriz değil.
Bununla birlikte, başka yerlerde giderek daha iddialı olan karbon azaltım hedefleri ile petrol üreten ülkelerde üretimi genişletmeye yönelik devam eden planlar arasında bir kopukluk mevcut.
ABD
Seçilmiş Başkan Joe Biden, iklim eylemini seçim kampanyasının merkezine yerleştirdi, ancak göreve başlamadan önce dünya sahnesinde konuşması yasak.
Beyaz Saray’dan gidecek olan Donald Trump, Paris Anlaşması’ndan çekilerek uluslararası iklim işbirliğini küçümsediğini göstermişti.
Bunun yerine, Massachusetts ve Michigan valileri ve Los Angeles belediye başkanı, sivil topluma ayrılan alanlarda “We are still in” kampını temsil edecek.
