Polonya’da Kömürden Çıkış Hareketi İvmeleniyor

Polonya’dan kömürden çıkış ittifakı Powering Past Coal Alliance’ a katılan üye sayısı her geçen gün artıyor. Önemli bir linyit madenciliği bölgesi olan Wielkopolska ittifakın yeni üyesi oldu.

Polonya’nın Wielkopolska Eyaleti, kömürden elektrik üretiminden çıkışı hızlandırmak için çalışan ve 180’den fazla ülke, yerel yönetim ve şirketten oluşan bir koalisyon olan Powering Past Coal Alliance’a (PPCA) katıldı. Wielkopolska’nın adil ve düzenli bir şekilde kömürden uzaklaşma çabaları, kömür endüstrisine bağımlı kalan diğer bölgeler için de bir örnek teşkil ediyor.

Wielkopolska, özel bir şirket olan ZE PAK’a ait bir maden ve enerji santralı kompleksine ev sahipliği yapan önemli bir linyit madenciliği bölgesi. Kömür madenciliği ve elektrik üretimi, kömür ihtiyacındaki yapısal düşüş nedeniyle son yıllarda hızla azalıyor. Madenlerde ve santrallarda şu anda yaklaşık 2.500 kişi çalışıyor ve bu sayı 10 yıl öncesine göre beş kat daha az.

Kömürden kaçınılmaz çıkışla karşı karşıya kalan bölge yetkilileri ve şirket, 2040 yılına kadar iklim nötr olma ve 1,5 derece hedefi doğrultusunda 2030’a kadar kömürü aşamalı olarak terk etme taahhüdüyle desteklenen yeni bir kalkınma vizyonu geliştirdi. Bu çerçevede yenilenebilir enerji kaynakları gibi sektörlerde yeni ekonomik fırsatlar yaratırken, AB Adil Geçiş Fonu’ndan ve son olarak kıdem tazminatı programı için devlet yardımından işçiler ve toplumlar için destek sağlamayı başardı.

Wielkopolska Bölgesi Mareşali Marek Woźniak, Wielkopolska’nın Polonya’da kömür endüstrisini başarılı bir şekilde sonlandıran ilk eyaleyi olacağını söylerken şöyle devam etti: “Kömürden aşamalı çıkış konusundaki net kararlılığımız sayesinde yabancı yatırımları çekiyor, yeni endüstriler yaratıyor ve daha temiz ve ucuz elektriğe geçiyoruz. Geçiş sürecimiz, stratejik yönlendirme, dikkatli planlama ve yurttaşlarla ciddi bir diyalogla kömüre bağımlı bölgelerin yerel ekonomiyi çeşitlendirebileceğini ve geçişten en çok etkilenenler için yeni fırsatlar yaratabileceğini gösteriyor.”

Wielkopolska; Doğu Wielkopolska, Koszalin, Wałbrzych ve kamu hizmeti şirketi ZE PAK’ın 2021’de PPCA’ye katılmasının ardından ittifaka katılan beşinci Polonya üyesi oldu. İttifak 2017 yılında Kanada ve Birleşik Krallık tarafından başlatılmıştı.

Polonya ve kömüre bağımlı diğer ülkelerdeki birçok bölge, kömür kullanımındaki yapısal düşüş nedeniyle Wielkopolska Eyaleti ile benzer zorluklarla karşı karşıya. Yeni Polonya hükümeti kısa bir süre önce, ülkenin ekonomik rekabet gücünü güçlendirmek ve işçiler ile sektöre netlik kazandırmak amacıyla yeni bir kömürden çıkış tarihi belirlemeyi planladığını açıkladı.

PPCA şu anda gelişmiş ülkelerde 2030 yılına kadar, dünyanın geri kalanında ise 2040 yılına kadar kömürden uzaklaşılmasını savunan 60 hükümet, 51 yerel yönetim ve dünyanın dört bir yanından 71 şirket ve kuruluştan oluşuyor. Bugüne kadar OECD ve AB ülkelerinin %80’inden fazlası ulusal düzeyde PPCA’ya katıldı.

Ülkeler ve işletmeler yenilenebilir enerjinin getirdiği faydaları (daha temiz hava, daha ucuz elektrik ve daha güvenli ekonomiler ve enerji sistemleri) giderek daha fazla fark ettikçe, kömürden çıkışın küresel olarak hızlanması bekleniyor. Temiz enerji kaynaklarının yaygınlaşmasının da etkisiyle, elektrik üretimi için kömür kullanımının 2023 yılında dünya genelinde en üst seviyeye ulaşması ve önümüzdeki yıllarda azalarak tarihi bir dönüm noktasına işaret etmesi bekleniyor.