2015’te Paris İklim Anlaşması’nın imzalanmasından önce Paris Belediyesi, iklim eylem planı çalışmalarına başlamıştı. Uzun soluklu, katılımcı ve kapsayıcı bir hazırlıktan sonra eylem planı herkes tarafından kabul edildi ve uygulamaya kondu.
YAZI: Sibel BÜLAY
2015’te Birleşmiş Milletler (BM) COP21 İklim Toplantısı Paris’te yapıldı. İklim mücadelesinde şehirlerin önemini vurgulamak amacıyla, Paris Belediye Başkanı Ann Hidalgo aynı tarihlerde, “Yerel Yöneticiler için İklim Zirvesi” düzenledi. Dünyanın dört bir tarafından 400’ün üzerinde belediye başkanının katılımıyla, iklim konusunda yerel yöneticilerle yapılan en büyük toplantı oldu. Çözümler ve hedeflerin tartışıldığı bu toplantı bir ilkti. Toplantıda, COP21’de Paris İklim Anlaşmasının yanı sıra gelecek toplantılarda şehirlerin resmen yer alması kararı alındı.
COP21 toplantısı sonrası Hidalgo, Paris Belediyesi’ni iklim konusunda harekete geçirdi ve 2014 verileri kullanılarak, Paris’in karbon ayakizi hesaplandı. Paris’in seragazı salımlarının kaynakları incelendiğinde yaklaşık %30’unun Paris Belediyesi’nden kaynaklandığı görüldü; %5’i belediye binaları ve araçlarından; %25’i de belediyenin aldığı kararlardan. Salımların %70’inin üzerinde belediyenin kontrolü yoktu. Bu nedenle İklim Eylem Planını geliştirirken salımların %70’inden sorumlu olanları da sürece dahil etmek gerekiyordu. Beş ay süren iklim eylem planı sürecine 700’ün üzerinde paydaş katıldı. Ulaşım, atık, hava kalitesi ve benzeri konularda 30 çalıştay ve 100’ün üzerinde toplantı yapıldı. Küresel ısınmayı yavaşlatmak için yapılabilecekler Belediye Meclisi’nde uzun uzun tartışıldı. “Sayın Başkan, Bir Fikrim Var” adı altında bir çevrimiçi platform kuruldu ve halktan seragazı salımlarını azaltmaya yönelik yüzlerce öneri toplandı. Sürecin sonunda İklim Eylem Planı önce Belediye Meclisi’nde oylanarak kabul edildi. Plan daha sonra halkın görüşüne sunuldu ve halk oylamasında %96 destek sağlandı. 15.000 kişi de “iklim görevlisi” olarak kaydoldu.
Eylem Planı 2030 Ara Hedefleri ve 2050 Nihai Hedefleri
Paris İklim Eylem Planı:
Paris İklim Eylem Planı, 500 eylem içeriyor ve bu eylemleri 4 başlık altında toplayabiliriz:
– Enerji kaynakları %100 yenilenebilir, sıfır karbon kent
– Yaşam kalitesi yüksek, dayanıklı kent
– Hedefleri gerçekleştirmek için gerekli kaynakları sağlayan kent
– Bir ekosistem olarak kent
Ana Hatlarıyla Paris İklim Planı
Enerji
– 2050’de Paris’in enerji gereksinimi %100 yenilenebilir kaynaklardan karşılanacak.
– Enerjinin %20’si yerel kaynaklardan elde edilecek:
– Yerel jeotermal kaynaklar,
– Bois de Vincennes’de ~ 10.000 m² Güneş Enerjisi Parkı kurulacak;
– Çatıların %20’sine güneş enerjisi panelleri yerleştirilecek;
– Atık ısılar (örneğin veri merkezleri ve arıtmadan kaynaklanan) geri kazandırılacak.
Binaların yenilenmesi
– 1 milyon konut yenilenecek.
– Toplam 50 milyon m2’ büyüklüğündeki işyerleri ve kamu binaları yenilenecek.
Örnek uygulamalar ise:
– Binaların enerji verimliliğinin artırılması,
– Yeşil çatı uygulaması,
– LED kullanımı ve benzeri uygulamalar,
– Enerji kullanımını gerçek zaman gösteren ölçüm aletleri,
– Paris’te inşa edilecek tüm binaların düşük karbon ve enerji pozitif olması.
Hava Kalitesinin İyileştirilmesi
– 2024’ten sonra dizel kullanımı yasaklanacak.
– 2030’dan sonra benzin kullanımı yasaklanacak.
– 2030’dan sonra fuel oil ile ısıtma yasaklanacak.
Ulaşım:
2004’ten bu yana ulaşımdan kaynaklanan seragazı salımları %40 azaltıldı. 2014 karbon ayakizi çalışmasından da görüldüğü gibi, ulaşım en yoğun seragazı salım kaynağı.
– Yürüme, bisiklet ve toplu ulaşımın önceliklendirilecek,
– Tüm kenti kapsayan bisiklet ağı geliştirilecek,
– 2025 yılına kadar toplu taşımada kullanılan araçlar elektrik enerjisine dönüştürülecek,
– Akıllı ulaşım uygulamaları yaygınlaştırılacak,
– Nehir ve tren ulaşımına ağırlık verilecek.
Gıda:
– Bölgesel gıda ağı kurarak yerel, kaliteli ve organik gıdaya erişim sağlanacak,
– 2030’a kadar Paris bölgesindeki organik tarım alanların yüzey alanı %20’ye çıkartılacak. 2050’ye kadar bu alanı %30’a çıkarılacak.
Sıfır Atık:
– Butte-Montmartre’da Fransa’nın ilk Sıfır Atık dükkanı açıldı.
– Uygulanmakta olan Sıfır Atık programının yanı sıra gıda atıklarını toplama programı geliştiriliyor.
İklim Eylem Planı uygulamasının 3 temel ayağı var:
Politikalar: Belediyenin geliştirdiği kamu politikaları. Örneğin bina yenileme, kentsel tarım, bisiklet kiralama programları.
İşbirliği: Devletin her kademesinde, merkezi, (buna Avrupa Birliği yönetimi de dahil) bölgesel ve yerel yönetimler arasında sıkı işbirliği yaparak uygulamaların etki alanı genişliyor. Yenilenebilir enerji ve gıda alanlarında kamu-kırsal işbirliği başlatıldı. Örneğin kırsal alanda tarımın desteklenmesi sürdürülebilir ekonominin gelişmesini sağlarken kentin de gıda ihtiyacı karşılanmış oluyor.
Vatandaşı harekete geçirmek: İklim Eylem Planı geliştirilirken vatandaşlar da sürece dahil edildi. Halk oylaması yapıldığında 15.000 kişi de iklim gönüllüsü olarak kaydoldu. İklim konusunda herkese görev düştüğünün altı çizildi. İnsanların kendi yaşantılarında olsun, yaşadıkları mahallelerde olsun, etkin çalışmalar yapabilecekleri vurgulandı. Başarılı girişimlerin paylaşılması ve etki alanların yaygınlaşması için çevrimiçi platform kuruldu.
Ağustos ayında yayınlanan IPCC’nin “İklim Değişikliği 2021: Fiziksel Bilim Temeli” raporundan küresel ısınmayı 1,5 derecede tutma eşiğini geçtiğimiz anlaşılıyor. Isınmayı durdurmanın tek yolunun, salımların net sıfır olmasından geçtiğini biliyoruz. Bu durumda kentlere büyük görev düşüyor. Sıfır karbon kenti olmanın yol haritası kentlerin geliştirdiği İklim Eylem Planları. Türkiye, henüz Paris İklim Anlaşması’nı onaylamadı ama Türkiye kentlerinin iklim eylem planlarını geliştirdiğini görüyoruz.
