İklim değişikliği ile mücadelenin küresel çerçevesini belirleyen Paris Anlaşması’nın kabulünün 2. yılında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron himayesinde toplanan “Tek Gezegen” iklim zirvesi anlaşmayı yeni iklim eylemi haberleri ve girişimlerin duyuruları ile taçlandırdı; zirvede düşük karbon ekonomisine geçişe dair piyasalara güçlü sinyaller verildi.
12 aralık 2017 itibariyle, insan faaliyetleri kaynaklı iklim değişikliği ile küresel çapta mücadelenin yeni çerçevesini çizen ve tarihin en hızlı yürürlüğe giren çevre anlaşması olarak nitelendirilen Paris Anlaşması’nın kabulünden bu yana 2 yıl geçmiş oldu. Anlaşmanın alkışlarla kabül gördüğü 21. Taraflar Konferansının (COP21) gerçekleştirildiği Paris, bu özel günde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un himayesinde “Tek Gezegen” başlıklı iklim zirvesine ev sahipliği yaptı. Ana amacı, bilim insanlarının masadaki ulusal katkılarla iklim değişikliği ile etkin mücadelede yeterli olmayacağı belirttiği Paris Anlaşması’nı destekleyecek yeni iklim eylemleri ve inisiyatiflerin duyurulması; mücadele için gereken finansmanın harekete geçirilebilmesinin gündeme taşınması olan Tek Gezegen zirvesi küresel ekonomiyi ve piyasaları yakından ilgilendiren önemli gelişmelere sahne oldu. Türkiye’den katılım gerçekleşmeyen zirvedeki bu gelişmelerden en kritik olanları derledik.
Dünya Bankası Yeni Petrol ve Gaz Kaynağı Arama, Çıkarma ve Üretimine İlişkin Finansman Sağlamayı Bırakıyor
Petrol ve doğalgaz arama, çıkarma ve üretim (upstream) faaliyetlerine bugüne değin finansman sağlayan Dünya Bankası Grubu 2019 yılından itibaren bu alanlara ilişkin finansman desteğini tamamen durduracağını açıkladı. Tek Gezegen Zirvesi’nde yapılan açıklama kamuoyunda heyecan yaratırken petrol ve doğalgaz bağlamında iletim, dağıtım ve enerji üretimine dair herhangi yeni bir kısıtlama açıklaması yapılmadı. Ancak bu noktada vurgulanması gereken önemli bir nokta, Dünya Bankası’nın diğer kalkınma finansmanı sağlayan kurumlarla beraber bundan böyle kaynaklarının önemli kısmını düşük karbonlu ekonominin finansmanına ayıracak olması. Yani iletim, dağıtım ve enerji üretimi bağlamında fosil yakıtlara dayalı projelerin eskisi kadar bol ve kolay finansman erişimi olmayacağı aşikar. Dünya Bankası’nın bir diğer önemli duyurusu tüm yatırımlarının iklim değişikliğine etkisine dair daha detaylı ve şeffaf şekilde bilgi ve veri paylaşımı yapılacağına ilişkin.
Avrupa Yatırım Bankası, Trans-Adriyatik Boru Hattı Finansmanına İlişkin Kararını Erteledi
Avrupa Yatırım Bankası (EIB) Trans-Adriyatik Boru Hattı (TAP) projesine sağlamayı düşündüğü 1.5 milyar avroya yaklaşan finansman sağlama kararı almayı projeyi daha detaylı değerlendirmek amacı ile ertelediğini duyurdu. Tek Gezegen zirvesinde gelen bu erteleme kararda projenin iklim değişikliği ve çevresel etkileri nedeni ile yükselen eleştiriler olduğu tahmin ediliyor. Bilindiği üzere TAP, Güney Gaz Koridoru’nun önemli bir bileşenini oluşturacak. 2 yıldır alınamayan finansman kararının Şubat 2018’e değin alınmayacağı gelen bilgiler arasında.
İklim Bağlantılı Finansal Bildirim Yapacağı Taahhütünü Veren Küresel Şirket Sayısı 237’ye Ulaştı
New York Belediye Başkanı Michael Bloomberg ve Finansal İstikrar Kurulu Başkanı Mark Carney’in Tek Gezegen’de paylaştığı en önemli duyuru İklim Bağlantılı Finansal Beyan Görev Gücü’nün (TCFD) gönüllü taahhüt çağrısına uyacağını belirten küresel şirket sayısının 237’ye ulaşması oldu. Bu şirketlerin toplam piyasa değeri 6.3 trilyon doları bulurken aralarında 150’yi aşkın varlık yönetim şirketi de bulunuyor. Bu şirketlerin yönettiği varlıkların değeri ise 81.7 trilyon dolar civarında. Bu duyuruyla beraber yatırımcıların, finansörlerin ve küresel şirketlerin iklim değişikliği bağlantılı finansal riskleri detaylı ve şeffaf şekilde bildirmeye başlayacağı dünya kamuoyu ile paylaşılmış oldu.
İklim Eylemi +100 Girişimi (Climate Action 100+ Initiative) Kuruldu
Küresel yatırımcılar, insan faaliyetleri kaynaklı iklim değişikliğinde en fazla payı olan 100 küresel şirkete ilişkin çalışmalarda bulunacakları yeni bir girişim başlattı. Buna göre yatırımcılar önümüzdeki 5 yıl boyunca dünya üzerinde en fazla seragazı salımından mesul 100 şirketin salımlarının azaltılması, yönetimi, iklim bağlantılı finansal bildirim yapmaları konularında söz konusu şirketlerle beraber çalışmalar yürütecekler. Bu girişime destek veren küresel yatırımcılar arasında Türkiye’de de faaliyet gösteren AEGON, Aviva, BNP Paribas, HSBC gibi 100’den fazla kurum bulunuyor.
AXA İklim Değişikliği Yatırımlarını Dörde Katlayacak
İklim değişikliği ile mücadele konusunda hem aldığı tedbirler, hem de yatırımları bağlamında önde gelen şirketlerden AXA Holding, 2015 yılında yeşil yatırımlara ayırmayı planladığı 3 milyar avroyu 2020 itibari ile dört katına çıkaracağını ve 12 milyar avro yatırımda bulunacağını duyurdu. AXA, 2015 yılında 500 Milyon avroluk yatırımını fosil yakıt şirketlerden çekme kararı almıştı. Bu kararında da vites yükselten AXA toplamı 3 Milyar avroyu bulan yatırımlarını fosil yakıt şirketlerinden geri çekme kararı aldı. Açıklamaya göre AXA bundan sonraki süreçte yeni kömür santrali projelerini sigortalamayacağını da duyurmuş oldu.
Norveç’ten 1.3 Milyar Dolarlık Temiz Tahvil Duyurusu
Norveç’in en büyük bireysel emeklilik fonu olan Storebrand, temiz ve yeşil enerjiye yaptığı yatırım fonlarını 1,3 milyar dolarlık yeni bir temiz tahvil programı ile genişlettiğini açıkladı. 2016’daki varlık değeri 68 milyar dolar olan Storebrand dünyanın en büyük fonları arasında sayılıyor ve halihazırda hiç fosil yakıt yatırımı bulunmuyor. Storebrand, yatırım fonlarının fosil yakıtlardan geri çekilmesi hareketinin de liderlerinden.
ING Kömürden Çıkışını Hızlandırıyor
ING, kömür sektöründe faaliyet gösteren şirketlerden yatırımlarını çekme faaliyetlerini ivmelendireceğini açıkladı. Gelirinin %10 veya daha fazlasını kömürden elde eden ve varlıklarının %10’dan fazlası kömür bağlantılı olan şirketleri yeni müşteri olarak kabul etmeyeceğini belirten ING, belirtilen nitelikteki mevcut müşterilerini 2025’e dek kademeli olarak portfolyosundan çıkaracağını vurguladı.
OECD’den Yeşil Bütçeleme’ye ve Politikalara Destek
OECD, Paris Anlaşması’na taraf ülkelerinin taahhütlerini yerine getirebilmelerine destek olmak amacı ile iki yeni girişim başlattığını Tek Gezegen zirvesinde açıkladı. Paris Yeşil Bütçeleme İşbirliği kapsamında iklim tedbirlerini ve hedeflerini ulusal bütçeler ve politikalarında yer veren ülkeler desteklenecek. Temiz Enerji Finansmanı ve Yatırım Programı kapsamında özellikle gelişmekte olan ülkelerin temiz teknoloji için yatırım çekmesine destek olunacak.
Kömürden Çıkış İttifakı Yeni Üyeler Kazandı
Kömüre dayalı enerji üretimini aşamalı olarak terk etme amacını taşıyan bir grup ülke, bölge, şehir ve kuruluştan oluşan “Kömür Sonrası Küresel Enerji İttifakı” Tek Gezegen zirvesinde yeni üyeler kazandığını açıkladı. Yaklaşık bir ay önce Bonn’da düzenlenen iklim zirvesinde (COP23) Kanada ve Birleşik Krallık liderliğinde kurulan ittifak, 20 yeni üyenin katılımını duyurdu. İsveç, Letonya ve İsviçre’nin yanı sıra Unilever, Engie, Marks and Spenser gibi yeni şirketler de ittifaka dahil olurken, toplam üye sayısı 58’e ulaştı.
