2015’te Paris Anlaşması’nın ardından, düşük seragazı emisyonları adına tutarlı bir yolu hedeflediklerini belirten J.P. Morgan Chase gibi birçok büyük bankanın fosil yakıtlara toplamda 1,9 trilyon dolarlık finansman sağlamaya devam ettikleri ortaya çıktı.
HABER: Gülce DEMİRER
Rainforest Action Network ve BankTrack gibi dünyaca ünlü kâr amacı gütmeyen bir grup çevre kuruluşunun yeni bir raporuna göre, en büyük küresel 33 banka fosil yakıtlara toplamda 1,9 trilyon dolarlık finansman sağladı. Bunun 600 milyar doları, iklim bilimcilerin dünyanın yenilenebilir enerjiye hızla geçiş yapılmasının gerekli olduğunu söylediği bir zamanda fosil yakıt projelerini hızlı bir şekilde genişleten 100 şirkete gitti.
2015 yılının sonlarına doğru imzalanan Paris Anlaşması’nın ardından J.P. Morgan Chase’in CEO’su Jamie Dimon, finans akışlarının “düşük seragazı emisyonları adına tutarlı bir yolu” destekleyeceğini açıkça belirtmişti. Ancak Dimon’ın sözlerine rağmen, 2016 ila 2018 yılları arasında banka kömür, Kuzey Kutup Bölgesi’nde petrol ve gaz ile katran kumu (tar sands) gibi birçok fosil yakıt projesi için finansman sağladı.
Bazı büyük bankalar fosil yatırımlarını kısıtlamaya başladılar. Örneğin, HSBC, 2018’de Kuzey Kutup Bölgesi’ndeki sondaja, kömür santrallarına fon sağlamayı durduracağını açıkladı. Ancak o zamanlar Bangladeş, Vietnam ve Endonezya’daki yeni kömür santralları için bir istisna yapmıştı. Diğer politikalar da benzer şekilde eksiklikler içeriyor, belirli projeler için fonlamayı kısıtlıyor ancak genel olarak fosil yakıt şirketlerini kısıtlamıyor.
Chase, fosil yakıtları destekleme konusunda yalnız değil; ikinci sırada olan Wells Fargo’dan %29 oranında daha fazla finansman sağlıyor. Citi ve Amerikan Bankası (Bank of America) dünya çapında fosil yakıtlara finansman sağlayan ilk dört bankanın arasında yer alıyor. Chase sözcüsü, konuyla ilgili yorumu sorulduğunda, şirketin kendi elektrik kullanımını yenilenebilir enerjiye taşıma taahhüdü olduğunu ve ayrıca sürdürülebilirlik adına “temiz” finansman için 200 milyar dolarlık yatırımı bulunduğunu belirtiyor.
18 Mart’ta, fosil yakıtlara büyük ölçüde yatırım yapan Wells Fargo ve Goldman Sachs, Paris Anlaşması’yla uyumlu olarak karbon ayakizlerini azaltmalarını isteyen hissedar kararlarından muaf olmak için başvuruda bulundu. ABD Sermaye Piyasası Kurulu (SEC) geçtiğimiz günlerde her iki bankaya da, önergelerin şirketleri yakından kontrole alma girişimi olduğu gerekçesiyle, hissedarların bu kararları paylaşmalarını önleme izni verdi.
Aspiration gibi bazı bankalar ise fosil yakıtsız bankacılık hizmeti sunuyor. Rainforest Action Network’ün iklim ve enerji programı başaraştırmacısı Alison Kirsch, bir kısmı petrol ve gaz şirketlerinin uzun vadeli finansal kapasitesi konusunda endişeleri olan yatırımcıların baskısıyla birlikte tüketici baskısının büyük bankaların politikalarını değiştirmesine yol açabileceğini savunuyor. “Geçmişte tüketici baskısı ile başarı sağladık” diyor ve ekliyor: “Bu başarıyı kömüre yatırım yapan bankalarda gördük”.
