Okyanus Anlaşması, Hemen Şimdi!

Atina’da düzenlenen “Okyanuslarımız” konferansında AB ve bazı ülkeler diğer ülkelere, BM’nin benimsediği okyanus anlaşmasının hızla imzalanarak hayata geçirilmesi çağrısında bulundu.

Avrupa Birliği (AB) ile 13 ülke hükümeti, diğer uluslara aşırı avlanma ve diğer insan aktivitelerine karşı Dünya’nın okyanuslarını korumak için hazırlanan BM anlaşmasını imzalamayı öne alma çağrısında bulundu. Bu yıl dokuzuncusu Yunanistan’ın başkenti Atina’nın ev sahipliğinde düzenlenen “Okyanuslarımız Konferansı” (The Our Ocean Conference, OOC) denizlerin korunması adına önemli açıklamalara sahne oldu.

“Açık Denizler” adlı anlaşmanın yürürlüğe girmesi için 60 imza gerekirken, konferansta AB’ye ek olarak Belçika, Bermuda, Şili, Kosta Rika, Dominik Cumhuriyeti, Fransa, Almanya, Yunanistan, Güney Kore, Nijerya, Palau, Filipinler ve Seyşeller anlaşmayı imzalama taahhüdünde bulundular.

Nitekim AB Kopernik İklim Değişikliği Dairesi geçen ay, 1979 yılından itibaren elde edilen verilere göre Şubat 2024’te okyanus sıcaklıklarının rekor seviyede yüksek olduğunu, aşırı avlanma ile plastik kirliliğinin okyanuslara yönelik en büyük tehdidi oluşturduğunu açıklamıştı.

Açık denizlerdeki biyoçeşitliliği korumaya yönelik küresel sözleşme, geçen yıl BM tarafından resmi olarak benimsenmiş ve bu sözleşme “30×30” olarak da bilinen, 2030 yılına kadar Dünya topraklarıyla denizlerinin %30’unun korunması hedefine yönelik hayati bir araç olarak kabul edilmişti. Şu ana kadar anlaşmayı resmi olarak Palau, Şili, Beliz ve Şenseller imzalarken, 89 ülke ise anlaşmayı imzalayacaklarına yönelik taahhütte bulunmuş durumda.

Konferansta ayrıca denizlerin korunmasına dair mevcut ve yapılması planlanan projeler de sunuldu. AB Çevre, Okyanuslar ve Balıkçılık Komisyonu, okyanusları korumak ve sürdürülebilirliği desteklemek için birliğin bu yıl çeşitli inisiyatifler vasıtasıyla 3,5 milyar euro harcama taahhüdünde bulunduğunu bildirdi. Deniz kirliliği ile mücadeleden sürdürülebilir balıkçılığa kadar farklı başlıklardan oluşan 10 milyar dolarlık 400’den fazla yeni taahhüt açıklandı. “Açık Denizler” anlaşmasına da dikkat çeken komisyon üyelerinden Virginijus Sinkevicius, “Anlaşmanın olabildiğince çabuk yürürlüğe girmesi için gereken 60 imzayı toplamayı umuyoruz. Okyanuslar bizleri biz yapan şeyin parçası ve ortak sorumluluğumuzdadırlar” dedi.

Yunanistan’dan İki Büyük Proje

Sinkevicius konferansta söz konusu AB fonlarının en büyük kısmının Kıbrıs, Yunanistan, Polonya, Portekiz ve İspanya’da sürdürülebilir balıkçılık ve su kültürü alanlarında 14 yatırım ile bir reformu desteklemek için harcanacağını, geri kalan kısmının ise Afrika ülkelerinin mavi ekonomilerini geliştirmelerine katkı amacıyla kullanılacağını açıkladı. Destekler kapsamında Yunanistan’ın aralarında ülkenin tüm deniz koruma alanlarında trol avcılığı yasağı da dahil olmak üzere 21 taahhüt için 780 milyon euro harcayacağını da sözlerine ekledi. Konferansta Yunanistan biri Ege Denizi’nden deniz kuşlarını, diğeri ise İyonya Denizi’nde deniz memelilerini korumaya yönelik iki deniz parkı daha oluşturacağı taahhüdünde de bulundu.

Türkiye’den Deniz Parkı Tepkisi

“Okyanuslarımız” konferansında konuşmacılardan biri de Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis oldu. Çevreyle ilgili azaltım ve uyum gibi politikaların yeterli olmadığını söyleyen Mitsotakis, “Toprağı ve denizleri, onları tahrip eden insan aktivitelerinden izole etmek ve doğaya kendine gelmesi için alan açmak amacıyla koruma ve yenileme başlıklarına da odaklanmalıyız” dedi.

Öte yandan Ege Denizi’ndeki deniz parkı girişimine Türkiye’den tepki de gecikmedi. Türkiye, kara suları sorunu henüz çözülmemişken Yunanistan’ın deniz parkı ilan etmeye kalkmasını, Türkiye’nin muhtemel kara sularına tecavüz durumu oluşturacağından ciddi bir hak ihlali girişimi olarak gören bir açıklamada bulundu. Yunanistan ise buna cevaben Türkiye’yi, “tamamen çevresel bir meseleyi politize etmek”le suçladı.

Konferansta ayrıç çevreci gruplar Yunanistan’a İyonya Denizi’nde gaz kaynağı keşfi planlarından vazgeçme çağrısında da bulundu.

Aralarında devlet başkanlarından bakanlara ve yetkililere kadar 120 ülke ve kuruluştan temsilcinin katıldığı bu yılki konferans, “kıyı bölgeleri ve adalarda sürdürülebilir turizm”, “yeşil nakliye”, “plastik ve mikro-plastik kirliliği” ve “Akdeniz’deki yeşil geçiş” başlıkları altında dört ana gündem ile toplandı.