Bilim insanları küresel ısınmanın türbülansların daha şiddetli yaşanmasına sebep olacağını belirtiyor. Geçtiğimiz pazar günü Türk Hava Yolları’nın İstanbul-New York uçuşunda yaşanan türbülans sonucunda 28 yolcu ve 2 kabin personeli yaralanmıştı.
HABER: Gülce Demirer
Atmosferdeki karbondioksit yoğunluğu oranının sanayi öncesi döneme göre iki katına çıkmasından dolayı Kuzey Amerika, Avrupa ve Kuzey Pasifik’teki yoğun uçuş sahasında yaşanabilecek şiddetli türbülansların %100 oranında artması bekleniyor. İngiltere’deki Reading Üniversitesi Meteoroloji Bölümünde Atmosfer Bilimi profesörü olan Paul D. Williams’a göre, Kuzey Atlantik uçuş koridorunda %149’luk bir artış bekleniyor.
Williams, açık hava türbülansı (CAT) olarak bilinen beklenmedik türbülansların yaşanma sıklığının, küresel sıcaklıklar arttıkça havacılık ile ilgili tüm dayanıklılık kategorilerinde önemli ölçüde artacağını söylüyor. Williams 2017’de gerçekleştirdiği bir araştırmasında küresel ısınmanın dünyanın en işlek okyanus sahası olan Kuzey Atlantik koridorundaki türbülans üzerindeki etkilerini inceliyor.
Geçtiğimiz pazar günü Türk Hava Yolları’nın (THY) İstanbul-New York uçuşunda yaşanan türbülans sonucunda 28 yolcu ve 2 kabin yaralanmıştı. TK 01 sefer numaralı uçuşun bu hava sahasını geçtiği ve Maine eyaletinin üzerindeyken, inişten 45 dakika önce, uçağın türbülansa maruz kaldığı belirtilmişti. Türbülansın yolcuların üst bagaj kısımlarına ve kabin duvarlarına çarpmasına neden olduğu aktarılmıştı.
Türbülans Kaynaklı Kazaların Maliyeti ve Sıklığı Artacak
Williams’a göre “Türbülansın ekonomik maliyetleri; yolcu ve mürettabatın yaralanmasından, uçak ve kabinlerin hasar görmesinden, uçuş gecikmelerinden, incelemelerden, onarımlardan ve kaza sonrası incelemelerden kaynaklanıyor.” Yalnızca ABD’deki havayolları için türbülanslı kazaların mevcut ekonomik maliyeti yılda 200 milyon dolara ulaşıyor.
Uçuşların artmasına ve türbülansların şiddetlenmesine bağlı olarak maliyetlerin de artması bekleniyor. Türbülansların neden olduğu kazaların maliyetleri yılda %5 oranında büyüyor. Williams’ın 2017’de gerçekleştirdiği çalışmasından bu yana, Williams ve diğer bilim insanları araştırmalarının merceğini düzenli uçuşların gerçekleştiği sekiz küresel bölgeyle genişletti ve bazı bölgelerde türbülansların %100 oranında artacağını öngörüyorlar.
Bilim insanları, uçuşların en yoğun olduğu uluslararası hava sahalarında en büyük mali artışların yaşandığını belirtirken şiddetli CAT’lerin Kuzey Amerika, Kuzey Pasifik ve Avrupa’da yaklaşık olarak iki katına çıkacağını vurguluyorlar.
Küresel Isınma Büyük Uçakların Kalkışını Zorlaştırabilir
Çalışmalar, küresel ısınmanın büyük uçakların kalkışını zorlaştırabilecek etkilerini de değiniyorlar:
- Columbia Üniversitesi ve NASA’dan bilim insanlarına göre, artan sıcaklıklar hava taşıtları için kalkışı güçleştiriyor ve özellikle kısa pistlerin bulunduğu, iklimin sıcak olduğu ve yüksek irtifalarda bulunan havaalanlarında kalkış için ağırlık kısıtlamaları gerekebilir.
- Çin’deki üniversitelerden ve Çin Bilim Akademisi’nden bilim insanları ise Beijing, Shanghai ve Lasa gibi havaalanlarındaki uçuşlarda, küresel ısınmanın 1.5-2 derece artması sonucunda, ciddi ağırlık kısıtlamaları gerekebileceğini ifade ediyorlar.
Williams, küresel ısınmanın aynı zamanda jet rüzgarlarının hızını artırdığını söylüyor. Bu da daha hızlı doğu yönlü uçuşların ve daha yavaş batı yönlü uçuşların yaşanacağına işaret ederken, uçuş sürelerinin ve karbon emisyonlarının artmasına sebep oluyor. Williams’ın bu konudaki konuşmasına BBC‘den ulaşabilirsiniz.
