Yeşil İklim Fonu Büyük Zorluklarla Karşı Karşıya

Refah seviyesi yüksek ülkelerle düşük ülkeler arasındaki siyasi bölünmeler, Birleşmiş Milletler’in (BM) iklim fonunu da tehlikeye atıyor. BM iklim fonunun geleceği, ülkeler arasındaki ekonomik eşitsizlik sebebiyle ihtilafa düşmüş gözüküyor.

Haber: Gülce Demirer

Refah seviyesi düşük ülkelerin kalkınma planlarına destek sağlamak amacıyla kurulan Küresel İklim Fonu (GCF), siyasi dalgalanmalardan ötürü aksamalar yaşıyor. Küresel Yeşil Büyüme Enstitüsü de gelişmekte olan ülkelerin kalkınma bankalarına bağımlı kalmamaları ve iklim finansmanına doğrudan erişmeleri için GCF ile yakın işbirliği içinde çalışıyor. Enstitünün başkanı Frank Rijsberman, büyük zorluklarla karşılaşmalarına rağmen, fonun başarılı olmasını istediğini belirtiyor. En büyük sorunun ise hibe ve krediler için onaylanan projelerin henüz yürürlüğe konulamaması sebebiyle hükümetlerin daha fazla finansman desteği sağlaması gerektiği olduğunu da ekliyor.

Hükümetler, GCF’nin başlangıç sermayesi için 10,3 milyar dolarlık bir rakam üzerinde anlaşmışlardı ancak Donald Trump’ın ABD adına 2 milyar dolarlık fonu sağlamayı reddetmesi üzerine ve kurdaki dalgalanmalardan ötürü fon 1 milyar dolar değer kaybetti. Ancak fonla ilgili sorunlar nakit sıkıntısından daha da derine gidiyor. GCF’nin temel ilkesi, refah seviyesi yüksek ülkelerle düşük ülkeler arasında bir eşitlik sağlamak. Ancak hükümetler arasında yatırımın nasıl yapılacağı gibi hususlardaki çıkar farklılıkları, çatışmayı kaçınılmaz kılıyor. Rijsberman, BM iklim görüşmelerindeki politik tartışmaların kurulun çalışmalarını son derece zorlaştırdığının da altını çiziyor.

Kararlar mutabakat ilkesine dayanılarak veriliyor, dolayısıyla her üyenin veto etme hakkı da bulunuyor. Heinrich Boell Vakfı’ndan gözlemci Liane Schalate, “Anlaşma herhangi bir nedenden ötürü kabul edilmezse, bütün fonu engellemiş oluyorsunuz” sözleriyle durumu izah ediyor. Yönetim kurulunda net bir rehberlik olmaması nedeniyle işlerin yavaş ilerlediğini belirten kalkınma bankasından bir yetkili, anonimliğin de şart koşulduğunun altını çiziyor.

Hükümetlerin daha fazla finansman sağlamadan önce köklü bir değerlendirmeye ihtiyacı olduğu belirtiliyor. Fonla ilgili sıkıntılar, BM iklim müzakereleri için kritik olan son bir yıl içinde gerçekleşti. Bakanlar, Aralık ayında Polonya, Katoviçe’de gerçekleşecek COP24’te Paris Anlaşması’nın kural kitabını sonuçlandıracak ve eylemleri nasıl artıracaklarını tartışacaklar.

BM iklim sorumlusu Patricia Espinosa, Thomson Reuters Foundation’a verdiği röportajda, GCF’nin sorunlarının çözülememesi halinde genel atmosferin etkileneceğini belirtiyor. Herhangi bir reform önerisinde bulunmayan Espinosa, maliye bakanlıklarını tartışmaya katılmaya çağırıyor.

Bu çağrı, Thomson Reuters Foundation’ın bir makalesinde yer alan, Paris Anlaşması’nın önemli bir mimarı olan Laurence Tubiana’nın siyasi müdahalesine yönelik bir itiraz niteliği taşıyor.

Şu anda Avrupa İklim Vakfı’nı yöneten Fransız diplomat, GCF’nin iklim değişikliğiyle mücadeledeki rolünün önemini vurguluyor. Tubiana konuyla ilgili şu sözleri söylüyor: “GCF bir nedenden ötürü ortaya çıktı. Refah seviyesi düşük olan ülkeler çok taraflı kalkınma bankalarına güvenmiyor, bu sebeple iklim fonu kuruldu. Projeler yeterince finanse edilmese de finansman sağlananlar yeterince yenilikçi ve etkili olmuştur”.

Rijsberman, iklim fonunun önemine rağmen, görevini yerine getirememesi ihtimaliyle ilgili tartışmalar olduğunu belirtiyor ve ekliyor: “Şahsen, başarısız olacağını düşünmek istemiyorum çünkü dünyanın şu anda ihtiyacı olan şeyin çok önemli bir parçası”.