Çeşitli kuruluşlardan uzmanların yorumlarına göre, iklim eylem planları koronavirüsün küresel etkilerinden olumsuz etkileniyor. En çok etkilenen kesim ise yine gelişmekte olan ve savunmasız ülkeler.
Haber: Chloé Farand
Çeviri: Çisil Sevinç
Koronavirüs yüzünden ertelenen toplantılar ve küresel salgın ile mücadelede gerekli kaynaklar, gelişmekte olan ülkelerin bu seneki iklim eylemleri için hazırladığı planları tehlikeye atıyor.
Paris Anlaşması’nın kabul edilmesinin üzerinden beş sene geçti ve hükümetler Kasım ayında Glasgow’da gerçekleşmesi planlanan kritik iklim zirvesi (COP26) öncesi güçlendirilmiş iklim planlarını BM’ye sunmaları konusunda baskı altındalar.
İklim Haber'i Telegram'da Takip Edin!İklim Haber'i Linkedin'de Takip Edin!
Dünya Kaynakları Enstitüsü’nün verilerine göre, küresel emisyonların %15’inden sorumlu olan 100’den fazla savunmasız ve gelişmekte olan ülke iklim planlarını (Ulusal Katkı Beyanları – NDCs) artırma konusundaki niyetlerini beyan etmişlerdi.
Ancak gelişmekte olan ülkelerin iklim planlarını tasarlaması ve hayata geçirmesini destekleyen uluslararası örgütler ulusal koordinasyon toplantılarını ertelemek zorunda kaldı ve bunun bir sonucu olarak ülkelerin çabaları da ertelenebilir.
75 ülkeye iklim planı desteği sağlayan NDC Partnership’in yurt içi taahhüt yöneticisi Jahan Chowdhury, “Bilinmeyen topraklara giriyoruz” dedi ve ekledi “Ülkelerin NDC’lerini 2020 yılında sunabileceğinden emin değilim.”
Chowdhury, NDC sürecinin genellikle geniş aralıklı ulusal paydaşları barındıran üç adet büyük yurt içi toplantıdan ve beş adet daha ufak ve odaklanılmış toplantıdan oluştuğunu belirtti. Bu toplantıların tamamı olmasa da bazıları çevrimiçi olarak yürütülebilecek.
“Bu toplantıların tamamını çevrimiçi yürütemeyeceğiz” diyen Chowdhury, NDC Partnership tarafından savunulan bütün-topluluk yaklaşımının çok daha zor uygulanacağını da ekledi.
Chowdhury’ye göre, içinde bulunulan krizden çıkıldığında NDC Partnership ve bünyesinde barındırdığı uluslararası ortakların kaybedilen zamanı telafi edebilmesi için iki kat daha fazla çaba harcamaları gerekecek.
Bununla birlikte, zamanlama konusundaki belirsizlik devam diyor.
20 ülkenin bu seneki NDC’lerini daha sıkı hazırlamasına yardımcı olan Küresel Yeşil Kalkınma Enstitüsü (Global Green Growth Institute – GGGI) yöneticisi Frank Rijsberman, “Hükümetlerle yapılan istişareler teker teker durma noktasına geliyor. Hükümetler bu duruma uyum sağlamak için ellerinden geleni yapıyorlar” dedi ve GGGI’ın toplantılarını olabildiğince dijital ortama taşıdığını ekledi.
“Birçok ülkenin NDC’lerini daha güçlü hale getirme konusundaki ciddiyetinin farkındayız.”
Şimdiye kadar yalnızca dört ülke geliştirilmiş NDC’lerini BM’ye ibraz etti: Marshall Adaları, Surinam, Norveç ve Moldova.
Müzakereciler, resmi olmayan konuşmalarda, içinde bulunulan durumda NDC güçlendirme sürecinin devam edemeyeceğinden endişe ettiklerini belirtiyorlar.
Gelişmekte olan bir ülkenin diplomatı, yurt içi istişare süreçlerinin ertelenmesinin NDC tasarısının çok daha ileriye ertelenmesi veya sınırlandırılması tehlikesini doğurduğunu söyledi.
Uluslararası Çevre ve Kalkınma Enstitüsü’nden(International Institute for Environment and Development – IIED)Anna Schulz’un açıklamasına göre, az gelişmiş ülkelerden bazıları yeni NDC’ler hazırlama sürecindeydi ancak diğerleri süreci yürütebilmek için finansman beklediğinden henüz başlayabilmiş değil.
Schulz, “Eğer virüs partner örgütlerin ve fon sağlayıcıların kapasitesini etkilerse, NDC’lerin hazırlanması gecikebilir” şeklinde uyardı.
Ekonomik yavaşlamanın gelişmekte olan ülkelerin iklim planlarını sıkılaştırma konusundaki kabiliyetine olan olumsuz etkisi endişeleri de giderek artırıyor.
Küçük Ada Devletleri İttifakı’nda (AOSIS) iklim finansı çalışmalarını yürüten Belize BM elçisi Janine Felson, küresel salgının yarattığı ekonomik çöküntünün oldukça belirgin olduğunu söyledi.
Felson sözlerine, “Son derece ihtiyaç duyulan süreç konusunda fazlasıyla endişeliyiz ancak iklim eylemi konusundaki bağlılığımız sarsılmaz” şeklinde devam etti.
AOSIS yaptığı açıklamada iklim eylemlerini ileriye taşımaları için üyelerine destek olacağını belirtmişti.
Rijsberman’ın görüşüne göre, ekonominin girdiği sıkıntılı dönem ve zengin ülkelerin gelişmekte olan ülkelere ayırdığı iklim finansmanı bütçelerini kesme riskinin Paris Anlaşması’na oluşturduğu tehdit, toplantıların ertelenmesinden çok daha büyük.
Rijsberman ilk olarak gelişmekte olan ülkelerin finansman ve teknolojik desteğe koşullu hedeflerinin etkileneceğini söyledi.
Zengin ülkeler, 2020 yılına kadar gelişmekte olan ülkelere ayrılacak iklim finansmanı için yıllık 100 milyar dolarlık bir bütçe sözünü 2009’da vermişti. Bu miktarların 2020’lerde artması gerekiyordu.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın geçtiğimiz haftanın başlarında yayımladığı analizinde yer alan uyarıya göre, petrol fiyatlarındaki çöküş Nijerya ve Irak gibi üretim yapan savunmasız ülkelerin hasılatlarını %85 oranında azaltabilir.
Chowdhury’ye göre, gelişmekte olan ülkelerin hazırladıkları yeni iklim planları ve bu planları hayata geçirmeleri için sahip olunan kaynaklar arasında bir uyumsuzluk olması muhtemel.
“İklim eylemi refah sağlanmadan gerçekleştirilemez ve bu çok zorlayıcı olacak” diyen Chowdhury aynı zamanda NDC’lerin ertelenmesinin beyanların kalitelerini düşürmemesi gerektiği konusunda da uyarıyor.
Dünya Kaynakları Enstitüsü’nün kıdemli iş ortağı Yamide Dagnet, mevcut kamu sağlığı krizinin bu yılki hedeflere olan etkisi konusunda uyararak “Gelecek birkaç ay kritik olacak” dedi.
Dagnet, ekonomiyi desteklemek için hazırlanan teşvik paketlerinin Paris Anlaşması hedefleriyle aynı hizada olması ve düşük karbon faaliyetlerini kuvvetlendirerek kalkınma ve yeni iş imkanları sağlaması gerektiğini söyledi.
Dagnet sözlerini “Her şey durma noktasına geldi ancak bu iyileşemeyeceğimiz anlamına gelmiyor” şeklinde bitirdi.
