Körfez Geçiş Projesi: İzmir’in Doğasını Yok Edecek bir Seçim Vaadi!

31 Mart 2024 Yerel Seçimleri yaklaşırken 2018’de ÇED Olumlu Kararı iptal edilen İzmir Körfez Geçiş projesi, seçim çalışmalarında vaat olarak tekrar gündeme geldi. İzmir’in Kuş Cenneti Gediz Deltası’yla birlikte körfezde yıkıma neden olacak bu projeye karşı STK’lar harekete geçti.

İzmir’in Çiğli ile Balçova ilçelerini bir köprü ve tüp geçit ile bağlamayı hedefleyen, 2017 yılının Nisan ayında ÇED Olumlu kararı verilen Körfez Geçiş Projesi için Doğa Derneği, TMMOB, EGEÇEP ve 85 vatandaş dava açmıştı. Sonuçta 2018 yılının Aralık ayında ÇED Olumlu kararı iptal edildi.

İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Adaylarından Av. Hamza Dağ’ın seçim vaatleri arasında tekrar gündeme gelen proje İzmir’in simgelerinden olan flamingolar dahil olmak üzere yüzlerce kuş türünün ve yaban hayvanlarının beslenme ve üreme alanlarını tehdit ediyor.

Gediz Deltası ve Biyoçeşitlilik

Gediz Deltası barındırdığı biyoçeşitlilik ve ekosistem değeri sayesinde Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alan kriterlerini karşılıyor. Aynı zamanda delta, Dünya Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından öncelikli koruma alanları olarak gösterilen Önemli Doğa Alanı kriterlerini de sağlıyor. Delta, flamingoların dünya nüfusunun %10’una ev sahipliği yapıyor. nesli tehlike altına girmeye yakın tepeli pelikanın Türkiye’de düzenli ürediği beş alandan biri, tepeli pelikanın dünya nüfusunun %3’üne ve sumrunun üreme popülasyonu ile tüm Akdeniz’deki üçüncü büyük üreme kolonisine ev sahipliği yapıyor. Yer aldığı iklim kuşağı sayesinde 462 bitki türüyle Akdeniz bitki örtüsü özellikleri taşıyor. Delta 8 orta ve büyük memeli yaban hayvanı türü, 28 sürüngen, 7 amfibi (iki yaşamlı) ve 71 balık türü için yaşam imkanı sunuyor. Akdeniz foku ve iribaş deniz kaplumbağasının (Caretta caretta) birlikte yaşadığı nadir alanlardan biri. Türkiye’deki tuz üretiminin yaklaşık üçte biri deltadaki tuz tavalarında gerçekleşiyor.

2018 yılında Gediz Deltası’nın büyük tehdit altına gireceği, kuşların ve körfezdeki doğal yaşamın zarar göreceği nedenleriyle İzmir İdare Mahkemesi tarafından atanan resmi bilirkişi heyetinin olumsuz değerlendirmesi sonucu, söz konusu projenin ÇED Olumlu Kararı iptal edilmişti.

Körfez Geçiş Projesi planında köprü ayaklarının yer alacağı bölge, Gediz Deltası’nın doğal sit alanı sınırlarıyla koruma altında. Aynı zamanda bu alan Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği altında Hassas Koruma Bölgesi olarak sınıflandırılıyor. Tüm bu koruma sınırlarına rağmen projenin uygulanması için bu iki koruma sınırı derecesinin düşürülmesi talep edilmişti ve köprü projesi için mevzuatın uygun olması hedeflenmişti. Bölgede kesintisiz olarak yapılan kış ortası su kuşu sayımları gibi araştırma çalışmaları, köprü yapılmak istenen bölgenin flamingoların dünyadaki en önemli beslenme alanlarından biri olduğunu ortaya koyuyor. Düzenli olarak on bin veya daha fazla flamingo bu bölgede besleniyor. Köprünün yapılması flamingolar başta olmak üzere çok sayıda türün yaşam alanını yok edecek.

“İzmir’deki Yaşamı Yok Etmeyecek Seçim Vaatleri Bekliyoruz”

Doğa Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Dicle Tuba Kılıç, projeye dair yaptığı açıklamada; “İzmir’in Gediz Deltası hem kuşlar hem de İzmirli için büyük şans. Burası flamingoların Akdeniz Havzası’ndaki en önemli yaşam alanlarından biri, 2 milyon yıldan beridir delta burada. Yok etmediğimiz takdirde yaban hayatına ve geleneksel üretimlere can vermeye devam edecek. Fakat İzmir için 5 yıllık bir dönemin vaatleri, 2 milyon yıllık deltaya yapılaşma baskısı üzerinden şekilleniyor ve  dünya çapında önemli bir sulak alanı tehdit ediyor.

Körfez Geçiş Projesi’ni Gediz Deltası’ndaki yaban hayvanlarının yaşam alanlarına, örneğin flamingolara zarar vermeden yapmak mümkün değil. Bu proje, şehirleşme baskısını Mavişehir’den deltanın iç kesimlerine doğru ilerletecek. Seçim vaatlerinde İzmir’deki biyolojik çeşitliliği, ekosistemleri, geleneksel ve kırsal üretimleri ve körfezi tehdit etmeyen projeler bekliyoruz. Doğayla ve İzmir’le uyumlu projeler üretmek zannedildiği kadar zor değil” dedi.