COP16, Küresel Biyoçeşitlilik Çerçevesi’nin kabul edilmesinden bu yana ilk Biyoçeşitlilik COP’u olacak. Bugün başlayan ve 1 Kasım’a kadar devam edecek olan zirvede birçok konuda önemli tartışmaların yaşanması bekleniyor. İşte öne çıkan konular:
Dünyanın dönüm noktası niteliğindeki Kunming-Montreal Küresel Biyoçeşitlilik Çerçevesine aracılık ettikten iki yıl sonra, ülkeler artık küresel olarak kabul edilen iki düzineden fazla hedefe nasıl ulaşmayı planladıklarını açıklamalı.
Bunlar arasında bölgelerinin %30’unun korumaya ayrılması, doğaya zarar veren işletmelere verilen sübvansiyonların kesilmesi ve şirketlerin çevresel etkilerini raporlama zorunluluğunun getirilmesi yer alıyor. Ülkelerin, NBSAP olarak bilinen ulusal biyoçeşitlilik planlarını zirvenin başlangıcında sunmaları bekleniyor.
Delegeler, 2022’deki COP15 zirvesinden bu yana ne kadar ilerleme kaydedildiğini ve gelecekte nelere öncelik verilmesi gerektiğini ölçmek için bu planları öne sürecek.
Bitkilerden, hayvanlardan ve mikroplardan alınan genetik bilgiler, yeni ilaçların, kozmetiklerin veya diğer ticari bileşiklerin araştırılmasında ve geliştirilmesinde kullanılabilir.
Tarihsel olarak ulusal yasalar ve 2010 Nagoya Protokolü, fiziksel örneklerin paylaşılması karşılığında menşe ülkeye nasıl ödeme yapılacağına odaklanıyordu. Ancak artık genomların dizgelenmesi yıllar yerine saatler içinde yapılabildiğinden, çevrimiçi olarak paylaşılan dijital genetik bilgi miktarında patlama yaşandı.
Zirve, müzakerecilerin Ağustos ayında gazetecilere COP16 sırasında bir anlaşma beklediklerini söylemesi ile bu verilere erişim için ödeme yapmak üzere dijital dizi bilgisi (DSI) adı verilen küresel çok taraflı bir sistem kurmayı hedefliyor.
Anlaşmanın muhtemelen ödemelerin ne zaman, kim tarafından ve nereye gitmesi gerektiğini ayrıntılı olarak ortaya koyması bekleniyor. Şirketler olası anlaşmanın DNA dizileriyle çalışmanın hukuki belirsizliklerini ortadan kaldıracağını umuyor.
COP16’ya ev sahipliği yapan ülke Kolombiya, Cali’deki gündeminin merkezine yerli ve geleneksel toplulukların dahil edilmesini koydu.
Orijinal 1992 doğa anlaşmasının uygulanmasını denetleyen BM Biyoçeşitlilik Sözleşmesi ofisi, gönüllü tecrit halindeki Yerli gruplara özel korumalar verilmesi çağrısında bulunarak bu toplulukların doğayı korumadaki rolünü vurguladı.
COP16, geleneksel bilginin ulusal koruma planlarına ve kararlarına dahil edilmesine yönelik yeni bir programı sonuçlandırmaya çalışacak.
Zirve müzakerecileri ayrıca, bu grupların BM’nin biyolojik çeşitlilikle ilgili karar alma mekanizmalarında temsil edilmesini sağlamak amacıyla Yerli halkların sorunlarıyla ilgili kalıcı bir organın olası oluşturulması konusunu da tartışacak.
Zengin ülkeler, 2022’de Montreal’de düzenlenen COP15’te, gelişmekte olan ülkelerin doğa hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olmak için 2025’ten başlayarak yıllık en az 20 milyar dolar katkıda bulunma konusunda anlaştılar. Miktarın 2030’da 30 milyar dolara yükselmesi de anlaşmanın hedefleri arasında.
Şu ana kadar biyolojik çeşitlilik yardımı bu seviyelerin altında kaldı. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’ne (OECD) göre hükümetler, gelişmekte olan ülkelere biyoçeşitlilik konusunda yardım etmek için 2021’de 11,4 milyar dolar, 2022’de ise 15,4 milyar dolar sağladı.
Cali’de hem hükümetlerin hem de şirketlerin daha fazla finansman çabası duyurması ve aynı zamanda parayı doğaya yönlendirmek için yeni mekanizmaları tartışması bekleniyor.
Ülkeler geleneksel olarak küresel iklim çabalarını biyolojik çeşitlilikten ayrı olarak tartışırken, liderler giderek her iki hedefe de aynı anda hitap etmenin yollarını arıyor.
Sonuçta iki konu da, iklim değişikliği ve doğa kaybı, birbiriyle derinden ilişkili. Doğanın korunması iklim değişikliğinin engellenmesine yardımcı olurken, küresel ısınma da biyolojik çeşitliliği yok ediyor.
Uzmanlar, iklim değişikliğiyle mücadelede doğanın rolünün daha iyi anlaşılması için COP16’nın Kasım ayında Azerbaycan’ın Bakü kentinde yapılacak COP29 iklim zirvesi öncesinde baskıyı artırması gerektiğini söylüyor.
BM’nin Emisyon Açığı Raporu’na göre, küresel seragazı emisyonları 2023 yılında 57,1 GtCO2e ile yeni bir…
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın “Enerji Dönüşümü Yenilenebilir Enerji 2035” yol haritasını değerlendiren iklim ve…
ekoIQ’nun 114. sayısında küreselleşen dünyanın sağlık sistemlerinden yola çıkarak “Sağlıksız Bir Dünyada Sağlığın Geleceği”ni mercek…
Avrupa Merkez Bankası, Afrika ve Latin Amerika için iklim finansmanını artırma planına engel koydu. Afrika…
Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 100’den fazla ülke COP29’daki Liderler Zirvesinde konuşma yapmak için başvuruda bulundu.…
Kasım ayında Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi COP29’a ev sahipliği yapmaya hazırlanan Azerbaycan hakkında yeni yayımlanan…