Karar Aşaması: Yaşamlarımız mı Yoksa Plastik Sanayinin Kârları mı?

Güney Kore’nin Busan kentinde başlayan müzakerelerde plastik kirliliğinin geleceği hakkında hayati öneme sahip bir anlaşma bekleniyor. Ancak plastik sanayi lobicilerinin delege sayısının, AB veya ev sahibi ülke Güney Kore’nin temsilcilerinden daha fazla olması hayal kırıklığı yarattı. Yanı sıra plastik lobisi plastik üretimini azaltmak yerine “atık yönetimi”ne vurgu yapmaya devam ediyor.

Birleşmiş Milletler’in dünya çapında plastik kirliliğini azaltmak için Güney Kore’nin Busan kentinde organize ettiği konferans, bu sorun üzerinde bir anlaşmaya varmak için son şans olarak görülürken, plastik sanayi lobicileri müzakerelere rekor sayıda katılım gösteriyor.

Konferansta gerçekleşen müzakerelerin ana konusu, küresel plastik üretimi üzerinde sınırlamalar getirilip getirilmeyeceği olacak. Lobiciler ve önde gelen ulusal üreticiler, üretim miktarını sınırlamaya yönelik her türlü çabaya karşı şiddetle karşı çıkıyor ve bu durum, görüşmeleri kritik bir noktaya getirmiş durumda.

Uluslararası Çevre Hukuku Merkezi (Center for International Environmental Law – CIEL) tarafından yapılan yeni bir analiz ise 220 fosil yakıt ve kimya endüstrisi temsilcisinin BM müzakerelerinde temsil edildiğini gösteriyor.

Toplamda, bu grup, Avrupa Birliği ve tüm üye ülkelerden (191 kişi) ya da ev sahibi ülke Güney Kore’den (140 kişi) daha büyük bir delegasyon oluşturuyor. Bu sayılar, plastik kirliliğinden en çok etkilenen ülkelerden olan Gelişmekte olan Pasifik Küçük Ada Devletleri (PSID) temsilcilerinin 89 kişilik delegasyonunu da geride bırakıyor.

Plastik sanayiinden 16 lobi temsilcisi, ülke delegasyonlarının bir parçası olarak görüşmelere katılıyor. Analize göre, Çin, Dominik Cumhuriyeti, Mısır, Finlandiya, İran, Kazakistan ve Malezya, delegasyonlarında plastik sanayi çıkarları bulunan ülkeler arasında yer alıyor.

Plastik üreticisi temsilcileri, Etkili Plastik Anlaşması için Bilim İnsanları Koalisyonu’ndan gelen delegelerin de 3 katını oluşturuyor.

Plastik Lobicileri Engelleme ve Sindirme Gibi Stratejilere Başvuruyor

Küresel çapta yılda yaklaşık 460 milyon ton plastik üretiliyor ve bu üretim miktarının, mevcut büyüme oranlarına göre 2060 yılına kadar üç katına çıkması bekleniyor.

Öte yandan 900’den fazla bağımsız bilim insanı, BM müzakerecilerine, 2040 yılına kadar plastik kirliliğini sona erdirmek için sağlam bilimsel verilere dayanan kapsamlı ve iddialı bir küresel plastik anlaşması üzerinde fikir birliğine varmaları çağrısında bulunan bir bildiriye imza attı. Bilim İnsanları Bildirisi’ne göre, plastik kirliliğinin yol açtığı zarar, sadece atık yönetiminde yapılacak iyileştirmelerle engellenemez.

Ancak plastik üreticileri, üretim kısıtlamalarına karşı bugüne kadar defalarca lobi yaptı. Suudi Arabistan, Rusya ve İran gibi büyük fosil yakıt endüstrilerine sahip ülkeler, “benzer düşünen” grup olarak adlandırılıyor ve üretim kesintilerinden kaçınarak, krize çözüm olarak atık yönetimine vurgu yapıyorlar.

CIEL’de küresel petrokimya kampanya koordinatörü olan Delphine Levi Alvares, müzakerelerin başlamasından bu yana plastik sanayi lobicilerinin engellemeler, sindirme ve yanlış bilgilendirme taktikleriyle karşı karşıya kaldıklarını ifade etti. Alvares şunları söyledi:

“Doğrudan iklim müzakerelerinden ödünç aldıkları stratejileri, fosil yakıtlara dayalı kârlarını, insan sağlığının, insan haklarının ve gezegenin geleceğinin önünde tutan ülkelerin ve şirketlerin finansal çıkarlarını korumayı amaçlıyor. Ama anlaşmanın amacı netti: Plastik kirliliğini sona erdirmek. Bağımsız bilim insanları, bu sorunu ilk elden yaşayan topluluklar ve yerel halklardan gelen ve giderek artan kanıtlar, plastik üretiminin azaltılmadan bu kirlilikten kurtulamayacağımızı açıkça gösteriyor. Seçim net; hayatlarımız mı yoksa onların kârları mı?”

5 Plastik Devi Son 5 Yılda Dönüştürdüklerinden 1000 Kat Fazla Üretti 

Plastik lobicilerinin rekor katılımı hakkında konuşan Greenpeace delegasyonunun başkanı Graham Forbes ise fosil yakıt ve petrokimya lobicilerinin, birkaç üye devletin yardımıyla, bu kritik müzakerelerin sonucunu belirlememesi gerektiğinin altını çizerek, “Ahlaki, ekonomik ve bilimsel zorunluluklar ortada. Hafta sonuna kadar, üye devletler insan sağlığını ve yaşanabilir bir gezegeni, CEO maaşlarının önünde tutan bir küresel plastik anlaşması sunmak zorunda.”

OECD raporuna göre, plastik atık miktarı 2000 yılında 156 milyon tondan 2019’da 353 milyon tona ulaşarak iki katından fazla arttı ve bunların yalnızca %9’u geri dönüştürüldü.

The Guardian ve Unearthed, geçen hafta, plastik atıklarını sona erdirmek için gönüllü bir ittifak kuran beş fosil yakıt ve kimya şirketinin, son beş yıl içinde temizledikleri atıklardan 1000 kat daha fazla yeni plastik ürettiğini ortaya koymuştu.

Bu beş şirketten ikisi, dünyanın en büyük plastik üreticilerinden olan Dow ve Exxon Mobil, Busan’daki görüşmelerde en fazla temsilciye sahip plastik sanayi lobicileri arasında yer alırken, sırasıyla beşer ve dörder delegeye sahipler.