Nobel ödüllü ekonomist Stiglitz, gelişmekte olan ülkelerin ABD Enflasyon Azaltma Yasası’nın eşdeğerine ihtiyacı olduğunu söyledi.
Nobel ödüllü ekonomist Joseph Stiglitz, yoksul ülkelere iklim krizine karşı mücadelelerini finanse etmek için Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) yılda 300 milyar dolar sağlanması gerektiğini belirtti.
IMF’nin Marakeş’teki yıllık toplantısında Guardian’a konuşan Stiglitz, gelişmekte olan ülkelerin, yeşil büyümeyi ve istihdamı teşvik etmek için tasarlanmış bir hibe ve sübvansiyon paketi olan ABD Enflasyonu Azaltma Yasası’nın eşdeğerine ihtiyaç duyduğunu vurguladı.
Stiglitz, küresel ısınmaya karşı mücadelenin ancak yoksul ülkelerin de katılması durumunda kazanılabileceğini ifade ederken, zengin ülkelerin, küresel bir yeşil geçişi finanse etmek için her yıl 300 milyar dolarlık IMF özel çekme haklarının (SDR) oluşturulmasını desteklemesi gerektiğini ifade etti.
ABD’li ekonomist, mevcut çıkmazdayken planını ABD Kongresi’nden geçirmenin imkansız olacağını kabul etti ancak bunun için kampanya yapmaya devam edeceğini söyledi: “İklim değişikliğinin boyutu bizi giderek daha fazla etkiledikçe, daha cesur eylemlere ihtiyacımız olacak. Bu yıllık SDR tahsisleri bunu yapmanın bir yolu.”
Yoksul ülkelerin küresel ısınmanın etkileriyle başa çıkmalarına ve ekonomilerini karbondan arındırmalarına yardımcı olmak için ekstra paraya duyulan ihtiyaç, IMF ve kardeş kuruluşu Dünya Bankası’nın bu hafta Fas’ta yaptığı yıllık toplantıda gündemin üst sıralarında yer aldı.
Eski Dünya Bankası baş ekonomisti Stiglitz, bankanın yeşil projelere borç vermek için daha fazla sermaye sağlama planlarını memnuniyetle karşıladığını ancak çok daha iddialı bir yaklaşıma ihtiyaç duyulduğunu söyledi.
SDR’ler, güçlü para birimleriyle değiştirilebilen ve kredi limiti olarak kullanılabilen, kabul edilen bir uluslararası rezerv varlığıdır. IMF, koronavirüs pandemisine yanıt olarak 2021’de 650 milyar dolarlık, niceliksel genişlemeye benzer bir para yaratma biçimi olarak görülen bir SDR dilimi yayınladı. Zengin ülkelerin tahsislerini kullanmalarına gerek kalmadı ve SDR’lerinin bir kısmını yoksul ülkeleri desteklemek için özel IMF fonlarına dönüştürmeyi kabul ettiler.
Stiglitz, SDR’ler hakkında şunları söyledi: “Temelde para basmak. Enflasyona yol açmayacak ama dönüştürücü olacaktır.”
AB’nin Enflasyonu Azaltma Yasası’nın kendi versiyonunu planladığını ancak daha küçük ölçekte olduğunu söyledi: “Gelişmekte olan ülkeler bunu hiçbir ölçekte yapamaz. Gelişmekte olan ülkeler ve yükselen piyasalar emisyonlarını azaltmadıkça, ABD ve Avrupa’da nasıl bir yaptırım uygularsak uygulayalım, küresel ısınmaya maruz kalacağız. Retorik, iklim değişikliği konusunda bir şeyler yapmakla ilgili. En çok ihtiyacınız olan insanları gemiye almak yerine, onları yabancılaştırıyorsunuz.”
Yasa, başlangıçta ABD başkanı Joe Biden tarafından, net sıfıra ulaşmak için tasarlanan projelere yatırımı artırarak ülkenin sanayi tabanını yeniden inşa etmeye yönelik 370 milyar dolarlık bir plan olarak sunulmuştu. Stiglitz, teşvikin gerçek boyutunun 1,5 trilyon dolar olabileceğini söyledi: “Bu, ucu açık bir vergi kredisidir. İyi olan şey, çok fazla yeşil yatırım alıyor olmamızdır.”
Stiglitz, kötü tasarlanmış olmasına ve uluslararası kuralları ihlal eden bazı “büyük ölçüde korumacı” önlemler içermesine rağmen yasayı desteklediğini söyledi.
