IPCC’den Bilim İnsanları İklim Politikalarında Rol Almak İstiyor

Beş IPCC raporu yazarı, bilim insanlarının politika önerileri yapmalarına ve potansiyel olarak uygulamaları denetleyebilmelerine izin verilmesi gerektiğini söyledi.

İklim uzmanları, iklim eyleminin yavaş ilerlediği gerekçesiyle Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Hükümetlerarası Paneli’nin (IPCC) yapı ve yetkisinin gözden geçirilmesini istiyor.

Guardian’ın haberine göre, IPCC raporlarının beş baş yazarı, bilim insanlarının politika reçeteleri yazma ve potansiyel olarak bunları BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesine (UNFCCC) taraf olan 195 devletin nasıl uyguladığını denetleme hakkının kendilerine verilmesi gerektiğini ifade etti.

Bilim insanlarının bu çağrısı, Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) petrol ve gaz anlaşmaları yapmak için COP28 ev sahipliğini kullanmayı planladığının ortaya çıkmasının ardından geldi.

2012’den bu yana IPCC başkan yardımcısı ve koordinatör başyazar olan Sonia Seneviratne, “İklim değişikliği giderek daha da kötüleştikçe, buyurgan olmadan uygun politikaları hayata geçirmek daha zor hale geliyor” dedi ve IPCC’de bahsedilen bilim ile sahadaki eylem arasındaki tutarsızlığın bulunduğunu belirtti.

“IPCC’nin kritik, bağımsız ve yönlendirici rolleri giderek daha az belirgin hale geliyor. Bu roller azaldıkça, ülkeler giderek daha büyük bir etkiye sahip oluyor gibi görünüyor” diye konuşan üç IPCC raporunun koordinatör başyazarı Gert-Jan Nabuurs, politika yapıcı olmamalarının ne yapılacağı konusunda kesin açıklamalarda bulunamamalarına sebep olduğunu aktardı.

Seragazı emisyonları, bilim insanlarının iklimde kritik noktaya yaklaşıldığı yönündeki yıllarca süren uyarılarına rağmen 2030’a kadar %9 artma eğiliminde. Küresel ısınmayı 1.5 derecede sınırlama hedefini karşılamak için emisyonların bu on yılda %43 düşmesi gerekiyor.

IPCC‘nin AR6 olarak bilinen en güncel altıncı değerlendirme raporunda iklim değişikliğini hafifletme yolları konusunda koordinatör baş yazarlardan biri olan Julia Steinberger, fosil yakıt kullanımından ve yatırımından acilen uzaklaşılması çağrısında bulunurken, “Bazı hükümetlerin et ve hayvancılık endüstrisinin temsilcisi gibi davrandığı bir sır değil. Böylece AR6 özetindeki dili ‘bitki bazlı diyetler’den ‘sürdürülebilir sağlıklı diyetler’e değiştirmeyi başardılar. Suudi Arabistan ve İsviçre gibi diğer hükümetler ise kendi endüstrileri (fosil yakıt ve finans) için lobi yaptı” dedi.

BAE gibi hükümetlerin önemli raporlar üzerinde sahip olduğu veto hakkı, IPCC yazarları için özel bir endişe kaynağı.

IPCC’nin işleyiş şekli, her altı ila yedi yılda bir, en son iklim bilimine dair değerlendirme raporları sağlamak. Bu raporlar genellikle 3 bin sayfadan uzun oluyor ve ana bulguları özetleyen daha kısa bir “politika yapıcılara özet” de hazırlanıyor.

Hükümet temsilcileri, IPCC bilim insanlarıyla birlikte satır satır incelemeler yapar ve ana bulguları kısaltırlar. Her iki taraf da veto hakkına sahip, ancak uygulamada bilim insanları hükümet yetkililerinin metni batırmadan kendi veto haklarını kullanamayacakları hissine kapıldıklarını ifade ediyor.

Saheb, yazarı olduğu AR6 raporunun özetinden, zengin ülkelerin itirazları sonucunda, gelişmekte olan ülkelerdeki yatırım ihtiyaçlarına yönelik azalan iklim fonlarını gösteren bir akış diyagramının çıkarıldığını söyledi.

AR6’daki emisyon senaryolarının baş yazarı Glen Peters, IPCC bilim insanlarının ulusal seragazı emisyon artışlarının nedenlerini belirlemelerine ve başka yerlerdeki başarılı azaltım yollarından örnekler sunmalarına izin verilmesi gerektiğini söyledi.

Müzakere belgelerine göre, IPCC bilim insanlarının 2010 ile 2019 arasındaki net küresel emisyon artışlarının %50’sinden fazlasından Çin ve Hindistan’ın sorumlu olduğuna dair beyanı, politika yapıcıların isteği ile son özetten çıkarıldı.

“IPCC’nin sorunu çözmeye yönelik harekete geçmesi gerekiyor. Eğer AR7’de bu gerçekleşmezse IPCC’nin geçerliliğini kaybedeceğini düşünüyorum” diyen Peters, IPCC’nin artık bir anlamda değişmesi gerektiğini, çünkü çevresindeki dünyanın değiştiğini belirtti.

Buna karşın tüm IPCC yazarları aynı fikirde değil. AR6’nın koordinatör başyazarı Joyashree Roy, IPCC’nin halihazırda daha bağımsız hale gelmiş olduğunu ve IPCC’yi bir gözetim grubuna dönüştürmenin “insanlık için bu benzersiz sorunu çözemeyecek parçalanmış kararlara” yol açacağını savundu.

Bir IPCC sözcüsü ise şunları söyledi: “IPCC değerlendirmelerinin politika ile ilgili olduğunu, ancak politika önerisi olmadığını belirtmek önemli: İleriki dönemde farklı senaryolara dayalı iklim değişikliği projeksiyonlarını, iklim değişikliğinin oluşturduğu riskleri ve yanıt seçeneklerinin etkilerini tartışabilirler, ancak politika yapıcılara ne tür eylemler alacaklarını söylemezler.”

650’den fazla iklim bilimci, bu ay ABD başkanı Joe Biden’a, fosil yakıtların daha hızlı, daha adil bir şekilde ortadan kaldırılması ve yoksul ülkeler için daha fazla iklim fonu sağlanması çağrısında bulunan bir çağrı imzalamıştı.