İklim Kriziyle Yaşamak: Aşırı Hava Olayları Şiddetleniyor, Her Yıl Can ve Mal Kayıplarına Neden Oluyor

Geçtiğimiz haftadan beri aralıklarla devam eden sağanak yağış ve dolu nedeniyle Bursa’da beş kişi hayatını kaybetti. 10’dan fazla şehirde binlerce dekarlık tarım arazisi zarar gördü. Geçimini tarımdan sağlayan birçok insan zor durumda.

Geçtiğimiz hafta Türkiye’nin birçok ilçesinde yaşanan sağanak yağış ve dolu can ve mal kayıplarına neden oldu. Sağanak ve sel ondan fazla şehirde on binlerce hektarlık tarım arazisini de vurdu. Amasya, Karabük, Tokat, Sivas, Eskişehir, Ankara, Bursa, Kastamonu, Tekirdağ, Edirne, Nevşehir, Kırklareli, Manisa ve Aksaray’da şiddetli yağışlar yaşandı.

Bursa’nın Kestel ilçesinde ise şiddetli yağışların sele dönüşmesi nedeniyle beş kişi yaşamını yitirdi, bir kişi ise aranıyor. Aralıklarla devam eden yağışın dördünce kez ceviz büyüklüğünde doluya dönmesiyle kiraz ve çilek başta olmak üzere birçok tarım ürünü de hasar gördü.

Bloomberg HT’nin haberine göre, Amasya İlçe Tarım ve Orman Müdürü Tacettin Özmen, ilçede yaşanan sağanak ve dolu yağışının son yılların en etkilisi olduğunu belirtti. Buğday, arpa, mısır, şeker pancarı, soğan ile meyve ve sebze ekili arazileri su bastığını ve %50-60 zarar meydana geldiğini belirtti.

Karabük’teki sağanak ve dolu nedeniyle ise toplam 1070 dekar tarım arazisi zarar gördü.

Kastamonu’da 10 günden beri aralıklarla devam eden şiddetli yağmur ve dolu yağışı siyez buğdayı tarlalarında büyük zarara neden oldu. 200 bin dekar ekili alan bulunan Devrekâni ilçesinde 50 bin dekar arazi sular altında kaldı.

Aksaray’da ise şiddetli dolu yağışının ardından yapılan hasar tespitinde yaklaşık 70 bin dekar ekili tarım arazisinde hasar oluştuğu tespit edilirken, bu yıl rekoltenin % 20 düşüş göstereceği ön görülüyor.

2019 Türkiye’de en çok aşırı hava olayı yaşanan yıl olmuştu. Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan “2019 Yılı İklim Değerlendirmesi Raporu”na göre, geçen yıl Türkiye’nin ortalama sıcaklığı 14,7 derece olarak gerçekleşti. 2019 yılı, 1971’den bu yana gerçekleşen dördüncü en sıcak yıl olarak kayıtlara geçti.

Aşırı olay trendlerinde özellikle son 20 yılda artış eğilimi söz konusu. 2019, şiddetli yağış-sel, fırtına, yıldırım, şiddetli kar ve heyelan gibi 935 olayla, en fazla aşırı olay yaşanan yıl oldu. 2018 yılında aşırı olay sayısı 840’tı.

Aşırı olayların dağılımları yaklaşık %38 ile şiddetli yağış-sel, %29 ile fırtına, %18 ile dolu, %7 ile yıldırım, %5 ile şiddetli kar %3 ile heyelan ve %1 ve daha az oranlarda çığ, orman yangını, kum fırtınası ve sis şeklinde oldu.

Sel ve kuraklık haberleri, 2018 yılında ülkemizde de gündeme oturmuştu. Sadece bu 2018’deİzmir, Ankara, İstanbul, Trabzon, Rize, Ordu, Bursa, Kahramanmaraş, Kayseri, Antalya, Muğla, Tekirdağ, Konya, Muş, Erzurum, Şanlıurfa, Samsun’da seller yaşanmıştı. Aşırı yağış ve sel canlar aldı, yollar kapattı, tarlaları ve ekinleri yok etmişti.

Türkiye’de sıcaklıklar her geçen gün artmaya devam ediyor. 2017 yılında, Türkiye’de ortalama sıcaklık 1970 yılına göre 1,5 derece artarak 14.2 derece olarak gerçekleşti.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre yağış rejimleri, miktarı ve sıklığında önemli değişimler yaşanıyor ve meteorolojik afetler artıyor. Türkiye’de 2017 yılında 598, 2016 yılında 654, 2015 yılında ise 731 meteorolojik afet gözlemlendi. Türkiye’de ise ortalama sıcaklık artışı 1,5 dereceyi şimdiden geçti.

IPCC 1.5 derece raporuna göre ise, 2 dereceyi aşan bir ısınma senaryosunda  yağış rejimleri dengesizleşecek ve su kıtlığı ile daha sık karşı karşıya kalacağız. Avrupa’nın tamamı ve Türkiye her mevsimde daha şiddetli yağışlar alacak. Dünya nüfusunun %8’i şiddetli susuzluk problemleri yaşayacak.