İklim değişikliğine bağlı olarak deniz seviyelerinde artan yükseliş, ironik bir şekilde bu değişikliğe neden olan fosil yakıtların taşındığı limanlar için büyük bir tehdit oluşturmaya başlayacak. Yeni bir araştırma bir metrelik yükselişle dünyanın en büyük 13 limanının alt üst olacağını öngörüyor…
Yeni yayımlanan bir araştırma, iklim krizi nedeniyle yükselen deniz seviyelerinin, dünyanın en büyük petrol limanlarının çoğunu etkisi altına alacağını ortaya koydu. Bilim insanları, küresel ısınmaya ve iklim değişikliğine neden olan fosil yakıtların yakılmasının söz konusu tehdidi “ironik” bir hale soktuğu yorumunda bulundular.
Yapılan analize göre, en yüksek süpertanker trafiğine sahip 13 liman, sadece 1 metre deniz seviyesi yükselmesiyle ciddi şekilde zarar görecek. Araştırmacılar, özellikle de Suudi Arabistan’daki Ras Tanura ve Yanbu gibi iki alçak bölgeli limanın savunmasız olduğunu belirttiler. Bu limanların her ikisi de Suudi devlet petrol şirketi Aramco tarafından işletiliyor ve ülkenin petrol ihracatının %98’i bu limanlar aracılığıyla yapılıyor.
Tıpkı Birleşik Arap Emirlikleri, Çin, Singapur ve Hollanda’daki limanlar gibi ABD’nin en büyük petrol üreticisi olan Houston ve Galveston limanları da bu listeye dahil oldu.
İklim değişikliği ve de bu değişikliğin özellikle kriofer (buzullar ve donmuş su) üzerindeki etkilerini araştıran bir organizasyon olan International Cryosphere Climate Initiative – ICCI) tarafından yayımlanan son bilimsel veriler, 1 metre deniz seviyesi yükselmesinin önümüzdeki bir yüzyıl içinde artık kaçınılmaz olduğu ve buzulların çökmesi ve emisyonların sınırlandırılmaması durumunda bunun 2070’te bile gerçekleşebileceğine dikkat çekiyor.
Hükümetler Deniz Seviyesi Yükselişiyle İlgili Bir Bilince Sahip Değiller
Deniz seviyesi yükselmesi, kıyı bölgelerindeki yapılar henüz suyun altında kalmadan bile hâlihazırda dünya genelinde sorunlara yol açıyor. Şu ana kadar yaşanan yükselme, fırtına dalgalarının daha yüksek olmasına neden olurken, kıyı sel felaketlerini önemli ölçüde artırma olasılığını güçlendiriyor. Araştırmacılar tüm bunların yanı sıra tuzlu suyun kıyı topraklarına sızmasının temelleri aşındırabildiğini belirtiyor. Dolayısıyla emisyonları keskin bir şekilde azaltmak, sadece deniz seviyesi yükselmesinin hızını yavaşlatmakla kalmayacak, aynı zamanda nihai yükselmeyi de sınırlayacak.
Araştırma üzerine konuşan ICCI Direktörü Pam Pearson, petrol tanker limanlarının 1 metre deniz seviyesi yükselmesinin altında kalmasını “ironik” olarak nitelendirerek, “Bu limanların, fosil yakıt kullanımından kaynaklanan potansiyel deniz seviyesi yükselmesi oranlarına dikkat etmeleri gerekiyor” dedi. Pearson sözlerine şöyle devam etti:
“Deniz seviyesi yükselmesi, iklim krizinin en derin uzun vadeli etkisi. Bu durum dünyadaki haritayı yeniden çizer ve New York’tan Şanghay’a kadar birçok büyük şehri etkiler. Ancak hükümetlerin ve şirketlerin kısa vadeli çıkarları bunun göz ardı edilmesine neden oluyor. Hükümetler deniz seviyesi yükselmesiyle ilgili bilimsel değerlendirmeler, yani bu konudaki temel bilgiler konusunda henüz yeterince bilinçli değiller gibi görünüyor.”
ICCI’nin baş bilim danışmanı James Kirkham ise petrol musluklarını kapatmayı reddetmenin, deniz seviyesi yükselmesi için muslukları açık tutmak anlamına geldiği uyarısında bulundu. Buzullardaki erimenin hızlanması ve okyanus genişlemesinin, son 30 yılda deniz seviyesi yükselme hızını zaten iki katına çıkardığına da dikkat çeken Kirkham, “Liderler, fosil yakıtlardan uzaklaşma sürecini hızlandırmak için adım atmazlarsa, deniz seviyesi yükselmesinin korkunç etkileri daha da artacak. Karbonsuzlaşmaya yönelik daha fazla çaba gösterilmesini engellemeye devam eden ülkeler de dâhil olmak üzere bu durum kıyısı olan her ülkeyi etkileyecek” dedi.
Küresel Petrol İhracatının %20’si Tehdit Altındaki Limanlardan Yapılıyor
Yeni analiz, Mayıs ayında yapılan bir çalışmaya dayanıyor. Bu çalışmada araştırmacılar, en büyük petrol tanker trafiğine sahip 15 limandan 12’sinin deniz seviyesi yükselmesine karşı savunmasız olduğunu bulmuştu. İklim değişikliği konusunda bağımsız bilimsel araştırmalar yapan ve bu konuda farkındalık yaratmaya yönelik çalışmalar yürüten bir kuruluş olan Climate Central ve Google Maps’in deniz seviyesi yükselmesi haritaları kullanılarak, 1 metrelik bir yükselmenin iskeleleri, petrol depolama tesislerini, rafinerileri ve diğer altyapıları tahrip edeceği gösterildi.
Yeni analiz, aynı zamanda 1 metrelik yükselme ile yüksek risk altında olanlar listesine ikinci bir Suudi limanı olarak Yanbu’yu da ekledi. Ekip, Bloomberg’in petrol ihracat verilerini kullanarak, limanlardan ithal ve ihraç edilen petrolün hacmini ve değerini de tahmin etti. Ras Tanura ve Yanbu, 2023’te toplamda 214 milyar dolar değerinde petrol ihraç etti. Toplamda, 13 liman, 2023’te küresel petrol ihracatının yaklaşık %20’sini oluşturdu.
Genellikle çevre dostu ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmaya yönelik çalışan bir platform olan Zero Carbon Analytics de araştırmanın bir parçasıydı. Platformdan Murray Worthy de söz konusu analizin ısınan bir dünyada fosil yakıtlara güvenmenin bir felakete işaret ettiğini belirterek şunlar söyledi:
“Ülkeler bir seçimle karşı karşıya: Fosil yakıtları sürdürmek ve yükselen denizlerin limanları ve terminalleri sular altında bırakmasıyla arz kesintileri riskiyle karşı karşıya kalmak ya da güvenli, sürdürülebilir yerel yenilenebilir enerjiye geçiş yapmak. Sel koruma önlemlerini inşa etme çabaları çok maliyetli olacaktır. Sonuçta bu kaybedilen bir savaş. Zamanla bu deniz duvarlarını daha da yüksek inşa etmek zorundasınız.”
Öte yandan Suudi Arabistan, son zamanlarda düzenlenen aralarında COP29 iklim konferansı ve plastik antlaşmasıyla ilgili müzakerelerin de bulunduğu birçok küresel zirvede iklim değişikliğiyle mücadeleyi engellemekle suçlandı. Bunların sonuncusu olan Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi (UNCCD) 16. Taraflar Konferansı (COP16) Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da Aralık ayında düzenlendi. Konferans herhangi bir anlaşmaya varamadan sona ererken, Suudi Arabistan anlaşmaya iklimle ilgili herhangi bir referans eklemeyi reddetti.
