İklim Krizi Ruh Sağlığında “Gizli Maliyetlere” Neden Oluyor

Bilim insanları, iklim krizinin dünyanın dört bir yanında yüz milyonlarca insanın ruh sağlığına zarar verdiği konusunda uyarıyor.

Sıcak hava dalgaları intihar oranlarını artırıyor, seller ve orman yangınları gibi aşırı hava koşulları insanları travmaya uğratıyor ve gıda güvenliğinin, evlerin ve geçim kaynaklarının kaybı insanlarda stres ve depresyona neden oluyor. Bilim insanları bir raporda, gelecekle ilgili kaygının, insanların, özellikle de gençlerin ruh sağlığına zarar verdiğini söyledi.

Zihinsel sağlık sorunları halihazırda bir milyar insanı etkiliyor ve yılda trilyonlarca dolara mâl oluyor. Araştırmacılar, önlem alınmadığı takdirde küresel ısınmanın sorunu daha da kötüleştireceğini söyledi. İklim etkilerinin zihinsel sağlık sorunlarını artırdığı ve insanları daha ileri sonuçlara karşı daha savunmasız bıraktığı bir kısır döngü tanımladılar.

Ancak, iklim değişikliğiyle mücadelenin bunu erdemli bir döngüye dönüştürebileceğini söylediler. Bireyler, topluluklar ve hükümetlerin eylemleri yalnızca ısınmanın etkilerini azaltmakla kalmaz, aynı zamanda insanlara daha sağlıklı yaşamlar, umut ve eylemlilik duygusu vererek insanların zihinsel sağlığını da artırır.

Raporu yürüten Imperial College London’dan Emma Lawrance, “Ruh sağlığı şu anda iklim değişikliğinin görünmeyen etkisi. Bu, gelecekte daha fazla insanı etkileyecek ve özellikle eşitsizliği daha da kötüleştirecek büyük bir sorun. Ortaya konmamış çok büyük bir maliyet olması muhtemel. Evinizi kaybettiyseniz, tekrarlanan sel riski altındaysanız, kuraklık nedeniyle bir aile üyenizi yangında veya geçim kaynağınızda kaybettiğiniz için yas tutuyorsanız, bu şok ve travmadır. Bazıları ise çok uzun süreli sıkıntı ve travma sonrası stres bozukluğu, anksiyete, depresyon ve artan intihar riskiyle karşı karşıya kalabilir” dedi.

Lawrance, henüz doğrudan etkilenmemiş olanlar için bile, gelecekle ilgili sözde eko-kaygının bir etkisi olduğunu söyledi. “Anekdot olarak sıkıntı oranları artıyor ve bu çok sayıda insanı etkileyecek. Bununla birlikte gelen keder ve korku, özellikle de iklim konusunda hareketsizliği gören gençlerde, sıkıntıları gerçekten artırabilir. 2020’deki salgının ortasında bile, İngiltere’deki gençler iklim değişikliği konusunda COVID-19’dan çok daha fazla kaygı durumu bildirdiler” dedi.

Ancak Lawrance “İklim eylemliliği hem bireysel hem de toplumsal ölçekte ruh sağlığı için çok olumlu görünüyor” diye ekledi ve akıl sağlığına maliyetlerin ve eylemin faydalarının iklim kriziyle mücadelede ana akım çalışmanın bir parçası olması gerektiğini söyledi.

Rapor ise “İklim krizi dünya çapında yüz milyonlarca insanın zihinsel sağlığını etkiliyor. Bu etkiler şu anda politika ve planlamada hesaba katılmayan gizli maliyetlerdir” sonucuna varıyor.

Araştırmacılar, 2010-20 arasındaki iklim değişikliğinden bahseden 54 bin tıbbi araştırma makalesinin %1’inden daha azının ruh sağlığından bahsettiğini buldu. Ancak çok daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyuluyor. Artan sıcaklıklarla intihar oranlarının arttığı zaten biliniyor ve bir çalışma, belirli bir eşiğin üzerindeki sıcaklıkta her 1 derecelik sıcaklık artışında %1’lik bir intihar artışına işaret ediyor.

Hava kirliliğinin ve orman yangınları ve kasırgalar gibi aşırı hava olaylarının daha yüksek intihar oranlarına neden olabileceğine dair kanıtlar da var. Dahası, özellikle psikoz ve demans olmak üzere önceden var olan hastalıklara sahip kişilerin sıcak hava dalgaları sırasında ölme olasılığı iki ila üç kat daha fazla.

Yüksek sıcaklıkların zihinsel sağlığı nasıl doğrudan etkilediği bilinmiyor, ancak bilim insanları beyne kan akışındaki değişikliklerin, belki de ilaçlarla daha da kötüleştiğini ve uyku kaybının bu faktörler arasında olabileceğini öne sürüyorlar.

İklim etkileri ayrıca sevdiklerinize zarar vererek, evlerin veya işlerin kaybına neden olarak, suya, gıdaya veya sağlık hizmetlerine erişimi azaltarak veya insanları topluluklarından uzaklaştırarak dolaylı olarak ruh sağlığına da zarar verebilir. Bununla birlikte, yürümeyi ve bisiklete binmeyi kolaylaştırmak, insanların ziyaret edebileceği doğa açısından zengin yerler sağlamak ve enerji verimliliği önlemleriyle evleri daha sıcak ve daha az nemli yapmak gibi küresel ısınmayı azaltan eylemler zihinsel sağlığa da fayda sağlayabilir.