İklim Krizi İnci Kefalini Tehdit Ediyor

İklim değişikliğinin Van Gölü’nün endemik balık türü inci kefali üzerinde etkisini araştıran bilim insanları, sıcaklık artışı nedeniyle inci kefalinin tehlike altında olduğunu söylüyor.

Adı kefal olmasına rağmen bir sazangil üyesi olarak dünyada sadece Van Gölü havzasında yaşam alanı bulan İnci Kefali, eşsiz bir yaşam döngüsünün sonucu olarak akıntının tersine yaptığı göç ile bilim insanlarının ilgisini çekiyor.

Van Gölü’nün tuzlu sodalı sularında üreme imkanı bulamadığı için akarsulara giden inci kefallerinin tersine göçü şelaleleri aşarak ilerler.

Milliyet gazetesinden Gökhan Karakaş’ın haberine göre, Van balığı olarak da bilinen nadide türün korunması için sıkı önlemler geliştirilirken iklim değişikliğinin etkisi de araştırılmaya başlandı. Her geçen gün olumsuz etkisini arttırarak gösteren iklim değişikliğinden endişe duyan Tarım ve Orman Bakanlığı Elazığ Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi ve ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü harekete geçti. Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde bile yer bulan inci kefalinin iklim değişikliğiyle ilgisini araştırmak üzere Van Gölü’ne YY-SÜF İnci adlı araştırma gemisiyle açılan bilim insanları hidroakustik yöntemlerle araştırma yapacak.

Yerel adıyla Van Balığı olarak bir dönem hamsiye eş değer oranda sevilen ve tutulan ama stoklarındaki azalma nedeniyle koruma altına alınan balığın aşırı avcılığa karşı korunduğunu söyleyen Prof. Dr. Ali Cemal Gücü, “Ancak ülkemize has ve Doğu Anadolu’nun simgesi bu balığı bekleyen başka tehlike iklim değişikliği” dedi. ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gücü, “Aşırı avcılıkla mücadele ediliyor. Fakat sıcaklık artışı balığı olumsuz etkiliyor. Balığın üremek için nehirlere girdiğini biliyoruz. Hidroakustik yöntem ile Van Gölü’nün tabanının tarayarak haritalandıracağız. İnci kefalinin hangi alanları ve derinlikleri tercih ettiklerini hassas olarak belirleyeceğiz. Böylece koruma yöntemlerini geliştireceğiz” dedi.

“İpuçlarına Ulaşacağız”

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’nce desteklenen projenin yürütücüsü Ferhat Demirol ise, “İnci kefalinin göldeki stok büyüklüğü tahmin edilerek sürdürülebilir yönetimi için gerekli bilimsel veriler elde edeceğiz. Balığın, nehirlere yumurta bıraktıktan sonra gölde hangi alanlara ve derinliklere dönerek kışa hazırlandığını bilmemiz çok önemli. İklimsel olarak faklı geçen 2020 yazının inci kefalini nasıl etkilediğini bilmemiz bu kıymetli balığı iklim değişikliğine karşı nasıl koruyabileceğimiz hakkından önemli ipuçlarına ulaşmamızı sağlayacak” dedi.

YY Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Öğretim Üyesi Ataman Altuğ Atıcı da “İnci kefalinin kış dağılım alanlarını ortaya koyacak çalışmadan elde edilecek bulgular, geçimini Van Gölü’nden sağlayan balıkçılar için de yol gösterici olacak” ifadelerini kullandı.