İklim Biliminin Son Çıktıları Bize Neler Söylüyor?

Bilim insanları, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin 2021’deki çalışmasından bu yana küresel ısınmanın etkilerinin beklenenden daha hızlı ortaya çıktığını vurguluyor.

2024’te küresel sıcaklıkların rekor kırmasının ardından, politika yapıcılara yönelik iklim değişikliğini engelleme çabalarını hızlandırma talepleri de güçleniyor.

Bu olguyla ilgili son küresel bilimsel fikir birliği 2021’de Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli aracılığıyla yayımlandı, ancak bilim insanları küresel ısınmanın etkilerinin o zamandan bu yana beklenenden daha hızlı ortaya çıktığını söylüyor.

Son iklim araştırmalarından bazılarının sonuçları şu şekilde:

Kritik Eşik

Bilim insanları, küresel ortalama sıcaklığın sanayi öncesi döneme göre 1,5 derecenin üzerine çıktığını söylüyor. 1,5 derece eşiği kalıcı olarak aşılırsa, dünya geri dönüşü olmayan aşırı iklim riskleriyle karşı karşıya kalacak.

Bir grup araştırmacı, Kasım ayında Antarktika’daki buz çekirdeklerinde hapsolmuş 2000 yıllık atmosferik gazların analizine dayanan bir çalışmada bu öneriyi ortaya attı.

Bilim insanları tipik olarak günümüzün sıcaklıklarını 1850-1900 yılları arasındaki temel sıcaklık ortalamasına göre ölçüyorlar. Bu ölçüme göre dünya şu anda yaklaşık 1,3 derece ısınmış durumda.

Ancak Nature Geoscience dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, yeni veriler, 13 ila 1700 yıllarını kapsayan sıcaklık verilerine dayanarak, 2023’te ısınmanın 1,49 derece olduğunu belirten daha uzun bir sanayi öncesi temel çizgisini öne sürüyor.

Okyanuslar Değişiyor

Atlantik’in ısınması, önemli bir mevcut sistemin çöküşünü hızlandırabilir. Bilim insanları ise sistemin halihazırda çökmüş olabileceği konusunda uyarıyor.

Sıcak suyu tropik bölgelerden Kuzey Atlantik’e taşıyan Atlantik Meridyonel Devrilme Sirkülasyonu (AMOC), yüzyıllar boyunca Avrupa kışlarının daha ılıman kalmasına yardımcı oldu.

2018’de araştırmalar AMOC’nin 1950’den bu yana yaklaşık %15 oranında zayıfladığını gösterirken Şubat 2024’te Science Advances dergisinde yayınlanan araştırma, sistemin kritik bir yavaşlamaya önceden düşünülenden daha yakın olabileceğini öne sürdü.

Buna ek olarak, dünya dördüncü kitlesel mercan ağartma olayının (kayıttaki en büyük olay) sancıları içindeyken, bilim insanları dünyadaki resiflerin geri dönüşü olmayan bir noktadan geçmiş olmasından korkuyorlar.

Okyanus ısınması yalnızca daha güçlü Atlantik fırtınalarını körüklemekle kalmıyor, aynı zamanda bunların daha hızlı yoğunlaşmasına da neden oluyor; bazı fırtınalar Kategori 1’den Kategori 3’e birkaç saat içinde atlıyor. Artan kanıtlar bunun diğer okyanus havzaları için de geçerli olduğunu gösteriyor.

Daha sıcak hava aynı zamanda daha fazla nem tutabilir, bu da fırtınaların daha fazla yağmur taşımasına ve sonunda daha fazla yağmur salmasına yardımcı olur.

Orman Yangınları

Küresel ısınma su yollarını kurutuyor ve ormanlardaki nemi emerek dünyanın farklı yerlerinde daha büyük ve daha yoğun orman yangınları için koşullar yaratıyor.

Ekim ayında Nature Climate Change’de yayımlanan araştırmaya göre, 2010’larda zehirli orman yangını dumanına bağlı olarak ölümlerin yaklaşık %13’ü, iklimin orman yangınları üzerindeki etkisine bağlanabilir.

Amazon 2024’te, kayıtların başladığı 1950’den bu yana en kötü ve en yaygın kuraklığın pençesindeydi. Yangınlar yağmur ormanlarını kasıp kavururken, nehir seviyeleri geçen yıl tüm zamanların en düşük seviyelerine geriledi.

Bu durum, geçen yılın başlarında Amazon’un %10 ila %47’sinin 2050 yılına kadar sıcaklık ve iklim değişikliğinden kaynaklanan kuraklık stresinin yanı sıra diğer tehditlerle karşı karşıya kalacağı yönündeki bilimsel bulgulara yönelik endişeleri artırdı.

Tüm bu veriler bir araya geldiğinde Amazon’un devrilme noktasına yaklaştığı öngörülüyor; bu noktada ekosistem, bozulmuş ormanlara veya savanlara dönüşebilir.