CNN Türk’ün “Havayı Kirletme İznini” savunan ve büyük tepki toplayan filtre haberinden sonra uzmanlardan ve STK’lardan gelen açıklamalar yayını yalanlıyor: Bu santrallar olmadan da tüm enerji ihtiyacı karşılanabilir. Santralların sağlık maliyetleri ise hiç hesaplanmıyor.
28 Kasım günü CNN Türk’te yayımlanan ve “Havayı Kirletme İznini” savunan haberin ardından sivil toplum örgütlerinden çeşitli tepki açıklamaları yapıldı. Haberde 630 MW’lık bir termik santralın filtre takıldığı dönemdeki 10-12 günlük süreçte 32.000 kişinin enerjisiz, 35.000 konutun ise ışıksız kalacağı savunulmuştu. Sunucu, Yatağan santralının durdurulduğu takdirde 12.000 metro seferinin yapılamayacağını iddia etmişti. Haberde filtre takılmanın ekonomik maliyetinden bahsedilirken sağlık maliyetine ise hiç değinilmemişti.
Makina Mühendisleri Odası, Enerji Çalışma Grubu Üyesi Orhan Aytaç ise, 13 adet yerli kömürden elektrik üreten santralın çalıştırılmaması durumunda oluşabilecek olan yaklaşık 23.000 GWh’lik üretim açığının doğalgaz santrallarının ilave üretimi ile kolayca kapatılabileceğini söylüyor. Dolayısıyla haberin tersine, herhangi bir kesinti olmaksızın tüm enerji ihtiyacı rahatça karşılanabilir.
TEİAŞ’ın Türkiye’de elektrik üretiminin durumunu gösteren verilerine göre, ithal kömür santralları ve yenilenebilir kaynaklara dayalı santralların yüksek kapasitelerde, doğalgaz santrallarının ise çok düşük kapasitede çalıştırılmış olduğuna işaret eden Aytaç, 2019 Ocak- Ağustos döneminde toplam yaklaşık 130.000 GWh üretim yapabilecek kapasiteye sahip olan doğalgaz santrallarında sadece 33.620 GWh elektrik üretildiğini ve kapasite kullanım oranının sadece %26 düzeyinde olduğunu hatırlatıyor: “Bu santralların kapasite kulanım oranlarında sağlanacak %18 üretim artışı, doğacak açığı rahatlıkla kapatabilecektir”.
Sağlık Maliyeti Çok Ağır
Greenpeace Akdeniz tarafından daha önce yapılan termik santralların sağlık maliyetleri çalışması ise güncellendi. Açıklamaya göre, Afşin A ve B, Seyitömer, Tunçbilek A, Kangal, Çatalağzı B, Soma A, Yatağan, Kemerköy ve Yeniköy santrallarının 2.5 yıllık daha filtre takılmadan çalıştırılmasının sağlık maliyeti oldukça ağır.
Çalışmaya göre, erken ölüm oranı 2860 iken, kayıp iş günü ise 1 milyon 50 bin günü bulabilir. Bu süreçte alınan hastalık nedeniyle izin gün sayısı ise 7 milyon 390 bine ulaşabilir. Aynı dönemde hastaneye yatış günü ise 3690 gün olarak hesaplanıyor.
Araştırma, filtre takılmamasının sağlık maliyeti faturasının özellikle çocuklara kesileceğini gösteriyor. 2.5 yıllık süreçte 17.400 çocukta ve 2020 yetişkinde bronşit vakası görülebileceği hesaplanıyor. Yine çocuklarda astım ve bronşit semptomu görülme sayısı ise 156 bini bulabilir.
İklim bilimci Prof. Dr. Levent Kurnaz’dan CNN Türk’e Tepki
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Merkezi Müdürü Levent Kurnaz da, TBMM’de kabul edilen termik santralların 2.5 yıl daha baca filtresi olmadan çalışarak havayı kirletmeye devam etme kararının CNN Türk ekranında savunulmasına tepki gösterdi.
Kurnaz, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada “Sevgili CNN Türk çalışanı arkadaşlar, bugünden itibaren herhangi bir konuda görüş almak için lütfen beni aramayın. Artık siz benim için bu gezegenin yok olmasını destekleyen kanalsınız” dedi.
