Greta Thunberg’in Küresel Isınmaya Karşı Tek Başına Gerçekleştirdiği Eylem Nasıl Küresel Bir Harekete Dönüştü?

16 yaşındaki İsveçli aktivist Greta Thunberg’in #FridaysForFuture (Gelecek İçin Cuma Günleri) protestoları dünyanın dört bir yanındaki gençleri harekete geçirdi.*

Geçtiğimiz Ağustos ayında İsveç’te rekor sıcaklıkların yaşandığı yaz sonunda, o dönem 15 yaşında olan Greta Thunberg, okula geri dönmemeye karar verdi. Küresel ısınmanın oluşturduğu varoluşsal tehdide ilgisizlikten -özellikle de yaklaşmakta olan seçimler için kampanya yapan politikacıların tutumundan- ötürü İsveç parlamentosunun önünde su şişesi, kitap ve atıştırmalıklarla dolu sırt çantası ve kendi hazırladığı “İklime için Okul Grevi” yazılı pankart ile eyleme geçti. Greta, “Bana katılmaları için insanları bir araya getirmeye çalıştım” diyor. Silah şiddetini protesto etmek için sınıflarını terk eden Parkland, Florida’daki öğrencilerden ilham aldığını söyleyen Greta, “Ancak hiç kimse gerçekten ilgilenmiyordu, bu yüzden tek başıma yapmak zorunda kaldım” diyor.

Thunberg uzun süredir yalnız değildi. İlk haftanın sonunda İsveç’in en büyük gazeteleri Greta’nın grevini manşet yapmıştı. Muhabirler greve akın ettiğinde Greta, “Siz yetişkinler benim geleceğimi umursamıyorsunuz” yazılı broşürleri dağıtırken, destekçileri de öğle yemeği aralarında gerçekleşen protesto gösterisine katılmak için uğruyorlardı. Üç hafta boyunca kaçırdığı derslerin ardından Thunberg okula geri döndü; ancak hâlâ her Cuma grev yapıyor.

Bugünlerde ise hiç öngörülmeyen bir gençlik hareketinin kurucusu haline geldi. Yazdan beri Avusturya’dan Uganda’ya, ABD’den Japonya’ya 300’den fazla şehir ve kasabada on binlerce öğrenci Greta’nın #FridaysForFuture protestolarına katıldı. Ocak ayının sonunda Belçika’da 30 binden fazla öğrenci sınıflarını terk etti. 15 Mart’ta ise 50’den fazla ülkede gerçekleşmesi planlanan küresel bir grev var. Thunberg, “Başlamadan önce hiçbir beklentim yoktu. Böylesine bir tepkiyi hiç beklemiyordum, bu çılgınca” dedi.

Doğruları söyleyen melek yüzüyle Greta, Aralık ayında Polonya’da gerçekleşen Birleşmiş Milletler İklim Müzakereleri’ndeki konuşmasında, kendinin üç-dört katı yaşındaki ulusal liderlere, “Yaşananları olduğu gibi söyleyecek kadar olgun değilsiniz, biz çocuklara bıraktığınız bu yükü bile itiraf edemiyorsunuz” dedi.

Değişimi Gerçekleştirmek İçin Eylemlerimizi Değiştirmeliyiz

Thunberg’in hareketi, iklime dair uyarıların giderek ciddileştiği bir zamanda ortaya çıktı. Bilim insanları son zamanlarda okyanusların, daha önceki tahminlere kıyasla, %40 oranında daha hızlı ısındığını açıkladı. Ekim ayında, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) küresel sıcaklıkların sadece 12 yıllık bir sürede sanayi öncesi seviyelere göre en az 1,5 derece artabileceğini bildirdi. Thunberg, “Oldukça ilginç ve büyük değişikliklerin yaşanacağı bir zamanda yaşıyoruz. Değişim ufukta, ama bu değişimi görmek için kendimizi de değiştirmeliyiz” diyor.

Thunberg, ailesini hava yolculukları yapmama ve et yemeyi bırakmaya konularında ikna etti. Ailesinin sık sık uçakla seyahat eden ve tüketimi fazla olan kişiler olduğunu söyleyen Thunberg, “Gösterdiğim makaleler ve filmlerden sonra onlara bu durumdan bahsettim. Bir şeyi gerçekten savunuyorsanız bunu sadece sözlerinizle değil eylemlerinizle göstermeniz gerekir. Ben de bunu yaptım” diyor.

Asperger sendromu olan Thunberg, bu konuya olan bağlılığı için kendi nöroçeşitliliğini referans gösteriyor, “Dünyayı siyah-beyaz olarak görüyorum. Herkes siyah ve beyazdan ibaret bir sorun olmadığını söylüyor olsa da bence durum böyle. Ya bir medeniyet olarak devam edeceğiz ya da edemeyeceğiz.”

Kendisine yöneltilen ani ilgiyi garip bulmasına rağmen Thunberg, “Hakkımda yazıyorlarsa bu küresel ısınma hakkında da yazdıkları anlamına geliyor, bu yüzden iyi” diyor.

“Gelecek beş yıl içinde iklim üzerine çalışmayacağımı umuyorum, bu da meselenin çözüldüğü anlamına gelir. Ama şu anki konumumuz yüzünden, ben ve başka birçok insan, muhtemelen iklim üzerine çalışıyor olacağız. Küresel ısınmanın sonuçlarını bugün bile görüyoruz ve gelecekte de daha net göreceğiz” diyor.

*Kate Aronoff’un kaleme aldığı ve Rolling Stone’da yayımlanan yazı Türkçeye Gülce Demirer tarafından çevrilmiştir.