Göçmen Türlerin Beşte Biri Yok Olma Tehlikesiyle Karşı Karşıya

BM hayvan göçlerine dair ilk kez rapor hazırladı. Çalışmaya göre, dünya üzerinde göç eden türlerin beşte birinden fazlası, insan faaliyetlerinin yol açtığı iklim değişikliği nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.

Her yıl milyarlarca hayvan, üremek ve beslenmek için çöller, ovalar veya okyanuslarda yolculuk yapıyor. BM’nin yeni raporu, göç eden türler üzerindeki “sürdürülemez” baskıların, sadece popülasyonlarını azaltmakla kalmayıp, aynı zamanda gıda kaynaklarını bozabileceğini ve geçim kaynaklarını tehdit edebileceğini ortaya koydu.

Raporda, göçmen hayvanları korumaya yönelik 1979 tarihli BM sözleşmesi kapsamındaki 1.189 türün %44’ünün popülasyonunda azalma olduğu, %22’sinin ise tamamen yok olabileceği belirtildi. Bu sayılar Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) ve 1970 yılından bu yana 5.000’den fazla türün popülasyonunu inceleyen Yaşayan Gezegen Endeksi tarafından sağlanan değerlendirmelere ve verilere dayanıyor.

BM Göç Eden Yabani Hayvan Türlerinin Korunmasına İlişkin Sözleşmesi’nin (CMS) Genel Sekreteri Amy Fraenkel, raporun göç eden türlerin tehditlerle mücadele etmek için hükümetlerin ne yapması gerektiği konusunda “çok net bir yol gösterdiğini” belirtti.

Avcılık, balıkçılık ve diğer sömürü biçimlerini içeren faaliyetleriyle insanlar BM listesinde yer alan türlerin %70’ine karşı en büyük tehdidi oluşturuyor.

Habitat kaybı türlerin %75’ini etkiledi, bu durum izole ekosistemler arasında daha fazla bağlantıya duyulan ihtiyacın altını çiziyor. Raporun yazarları hükümetleri barajlar, boru hatları veya rüzgar türbinleri gibi altyapıların kurulumunda habitatları ve göç yollarını bozmaktan kaçınmaya davet etti.

Fraenkel, “Hükümetlerin üst düzeylerindeki karar alma mekanizmalarına bakmalıyız” dedi ve ekledi: “Yaşamımızı devam ettirmek için ihtiyaç duyduğumuz doğayı feda etmeden insan ihtiyaçlarını karşılayabildiğimizden emin olabilmemiz için nelerin planlandığına bakmalıyız. Birkaç sene önce öngörülen değişiklikler artık gerçekleşiyor.”

Bu baskılar, göçlerin zamanlamasını bozan, ısı stresine neden olan ve kuraklık veya orman yangınları gibi giderek daha yıkıcı hava olaylarına yol açan sıcaklık değişiklikleri ile artıyor.

CMS’nin tarafları, gözetim listesine eklemek için yeni türleri incelemek üzere her üç yılda bir toplanıyor. Bu hafta Özbekistan’ın Semerkant şehrinde düzenlenecek CMS toplantısında Amazon yayınbalığı da ele alınan hayvanlar arasında yer alacak.

Fraenkel, ülkelerin habitatları daha etkili bir şekilde korumalarına teknik destek sağlamak amacıyla yeni bir programı da başlatacaklarını söyledi.

Aktivistler, hükümetleri yeni Küresel Biyoçeşitlilik Anlaşması kapsamındaki 2030 yılına kadar dünyanın kara ve deniz alanlarının %30’unu koruma yönündeki 2022 taahhütlerini yerine getirmeye çağırdı.

Semerkant toplantısına katılan Yaban Hayatı Koruma Derneği’nin uluslararası politikadan sorumlu başkan yardımcısı Susan Lieberman, hükümetlerin taahhüt ettikleri her şeyi yerine getirmeleri durumunda sonraki BM raporunun kimi iyi haberleri de içerebileceğini söyledi.