Gelişmekte olan ülkeler, varlıklı ülkeleri, 2025’ten itibaren iklim değişikliğiyle mücadele etmelerine yardımcı olacak yeni bir toplu finans hedefi üzerinde önemli görüşmelerden kaçınmakla suçladı.
Glasgow’daki COP26 iklim görüşmelerinde finansla ilgili tartışmalar, bağışçıların 2023’ten önce, taahhüt ettiklerinden üç yıl sonra, yılda 100 milyar doları harekete geçirmeye yönelik uzun süredir gecikmiş bir toplu hedefe ulaşamayacaklarının ortaya çıkmasıyla zor bir başlangıç yaptı.
Climate Home News’teki habere göre, 12 yıllık hedef hâlâ karşılanmazken, ülkeler 2025’ten itibaren yeni bir toplu finans hedefini tartışmaya başlıyor. Afrika ülkeleri, 10 yılın geri kalanında her yıl en az 1,3 trilyon doların harekete geçirilmesi çağrısında bulunuyor.
77 gelişmekte olan ülke ve Çin’den oluşan grup adına konuşan Gine iklim müzakerecisi Ahmedou Sebory Toure, genel kurulda, savunmasız ulusların hedeflerini artırmaları için “yeterli ve güvenilir finansmanın” bir ön koşul olduğunu söyledi ve şöyle devam etti: “Finans konusunda somut bir sonucu olmayan bir COP asla başarılı olamaz. Finans, gelişmekte olan ülkelerin hedeflerini mümkün kılabilir.”
Afrika Müzakereciler Grubu ve Çin, Hindistan, Endonezya, Pakistan, Suudi Arabistan ve Vietnam’ı içeren 24 “aynı fikirdeki” gelişmekte olan ülkeden oluşan bir grup, bağışçı ülkelere 2030 yılına kadar yılda en az 1,3 trilyon dolar seferber etme çağrısında bulundu. Bunun 100 milyar dolarının hibe olması gerektiğini ve finansmanın %50’sinin karbon azaltımına %50’sinin ise uyum çabalarına eşit olarak bölünmesi gerektiğini ifade ettiler.
Gelişmiş ülkeler, Glasgow’da alınan kararın 2024 yılına kadar alınacak bir karar için prosedür sunan bir yol ile sınırlı olması gerektiğini savunarak yeni finans hedefinin ayrıntılarına girmekten kaçındı.
Toure, “Gelişmiş ülkelerin uzun dönemli finans konularını tartışmak istememesi hayal kırıklığına neden oldu. 2024’e kadar net, objektif veya muğlak tartışmalar olmadan müzakereler odaklanan bir süreç kabul edilemez”
Toure’nin yorumları Hindistan, Brezilya, Güney Afrika ve Çin’i temsil eden Temel grup adına konuşan bir Hintli diplomat tarafından tekrarlandı.
Diplomat, Hindistan’ın güncellenmiş 2030 hedefine ve 2070 net sıfır hedefine ulaşması için “önemli ölçüde geliştirilmiş iklim finansmanına ihtiyaç duyduğunu” söyledi ve şöyle devam etti: “Bu, birçok gelişmekte olan ülke tarafından gelen basit bir talep, ancak elde ettiğimiz şey yeni hedefi tartışmak için daha fazla atölye çalışması ve oturum içi seminerler” dedi.
İngiltere başkanlığı finans konularında iyi bir ilerlemenin sağlandığını söylerken, İngiltere’nin başmüzakerecisi Archie Young genel kurulda ülkelerin “tüm konularda esasa girebileceklerini” ifade etti.
Gelişmekte olan ülkeler için kritik sorulardan biri, bu yeni finans hedefinin nasıl olması gerektiği. Savunmasız ülkeler, uyum, kayıp ve hasar fonları için alt hedeflerin dahil edilmesi çağrısında bulundular.
100 milyar dolar, 1990’ların başında hazırlanan gelişmiş ülkeler listesinin tek sorumluluğuydu. Bazıları, donör tabanını Çin, Güney Kore, Meksika ve halihazırda iklim yardımına gönüllü olarak katkıda bulunan ancak bunu yapmak veya BM’ye bildirmek için yasal bir zorunluluğu olmayan Arap ülkeleri gibi üst orta gelirli ülkeleri içerecek şekilde genişletmeye çalışıyor.
Paris Anlaşması, gelişmiş ülkelerin “gelişmekte olan ülkelere yardım etmek için finansal kaynaklar sağlayacağını” belirtiyor. Anlaşma, diğer tarafların, “küresel bir çabanın parçası olarak ve iklim finansmanını harekete geçirmede önderlik etmek” için zengin ülkelerle beraber gönüllü olarak bunu yapmaya teşvik edildiğini de ekliyor.
Dünya Kaynakları Enstitüsü’nden kıdemli iklim finansmanı Lorena Gonzalez, 2025 sonrası finans hedefine kimin katkıda bulunacağı konusunda “artan gerilimler var” dedi. Gonzalez aynı zamanda ihtiyacı değerlendirmenin şeffaf bir sürece dayanması gerektiğinden bir rakam vermenin “erken” olduğunu söyledi.
