Avrupa Birliği’nde (AB) toplam gaz tüketimi düşse de, kömürler çalışan enerji santralleri devre dışı bırakılmaya devam edildiği için fosil yakıtlar hâlâ elektrik fiyatlarını güçlü bir şekilde belirlemeye devam ediyor.
AB’ye bağlı bir denetim kurumu olan AB Enerji Düzenleyicileri İşbirliği Ajansı’nın (Agency for the Cooperation of Energy Regulators – ACER) tespitine göre, AB ülkeleri 2024 yılında 2023’e göre 24TWh daha az gaz tüketti. Bununla beraber gazla üretilen elektriğin payı 2020’de %18 iken şu an %14 seviyelerinde. Ancak gaz fiyatları, ACER’in yıllık izleme raporuna göre hâlâ elektrik fiyatlarını %40 oranında belirliyor.
Pratikte, gaz kapasitesinin sadece %20’si yıllık olarak kullanılıyor. Talebin zirve yaptığı saatlerinde bu oran %52’ye çıkıyor çünkü yüksek talebi yalnızca gaz karşılayabiliyor ve gazın zirve üretimindeki etkisi giderek artıyor. ACER, 2023’te, gazla çalışan enerji santrallerinin zirve saatlerinde kapasitelerinin yalnızca %42’si kadar çalıştığını belirtiyor.
Akşam Saatlerinde Talebi Gaz Karşılayabiliyor
Yeni güneş panelleri ve rüzgar türbinleri sayesinde fosil yakıtlara olan toplam talep azalmışken, kömür santrallerinin emekliye ayrılması, konvansiyonel enerji kaynakları arasındaki rekabeti azaltarak kömür ve gaz arasında geçiş yapma yeteneğini sınırlamış durumda.
Sonuç olarak, piyasalar, fosil yakıtlı üretimin gerektiği dönemlerde, yani talebin yüksek olduğu ve yenilenebilir kaynakların az elektrik ürettiği akşam saatleri gibi zamanlarda, gaz piyasası dalgalanmalarına giderek daha fazla maruz kalıyor. ACER, öğle saatlerindeki güneş enerjisi fazlası ile akşam talebi arasındaki farkın giderek büyüdüğünü de ifade ediyor. Gaz bu farktan faydalanırken, bu durum gazla çalışan enerji santrallerinin bilançosunda da kendini gösteriyor.
2019’da, gaz türbinlerinden elde edilen elektrik ortalama olarak MWh başına 49 Euro’ya satılıyordu. Geçen yıl ise bu fiyat MWh başına 104 Euro’ya yükselmiş durumda.
