Fosil Yakıt Tehdidi COP’ların İşlevini Sorgulatıyor

COP27’ye 630’dan fazla fosil yakıt lobicisi katılırken gelecek yılki iklim müzakerelerine ev sahipliği yapacak Birleşik Arap Emirlikleri önemli bir petrol ve gaz ihracatçısı.

Dünyanın en büyük petrol ihracatçılarından biri olan Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), önümüzdeki yıl Kasım ayının sonlarında başlayacak olan BM iklim müzakerelerinin bir sonraki turu olan COP28’in başkanlığını yürütecek.

Uzmanlara göre, geçtiğimiz hafta sonu sona eren Mısır’daki COP27 iklim zirvesinde alınan kararlarda, fosil yakıt etkisi açık bir şekilde görülüyor.

Mısır’ın müttefiki Suudi Arabistan’ın, sıcaklık artışlarını sanayi öncesi seviyelere göre 1.5 derecede sınırlama yönünde güçlü bir taahhüdün önlenmesinde kilit rol oynadığını söylediler.

İngiltere ve AB de dahil olmak üzere birçok ülke acı bir hayal kırıklığına uğradı. Geçen yılki COP26 zirvesinin Birleşik Krallık başkanı Alok Sharma, Pazar sabahı COP27’nin sona ermesinin ardından gözle görülür bir öfkeyle şunları söyledi: “Mısır’a 1.5 dereceyi canlı tutmak ve Glasgow’da her birimizin kabul ettiği şeylere saygı duymak için gelen bizler, çizgiyi korumak için amansızca savaşmak zorunda kaldık.”

Ayrıca Mısır’daki COP27 görüşmelerine en az 636 fosil yakıt lobicisi de katıldı ve bunların 70’i BAE petrol ve gaz şirketleriyle bağlantıda olan kişilerdi.

Bu, gelecek yıl ne olacağı konusundaki soruları gündeme getirdi. Açık Toplum Vakıfları iklim adaleti direktörü Yamide Dagnet şu uyarıda bulundu: “COP28 temasının [iklim bozulmasının etkilerine karşı] dayanıklılık, finans ve küresel envanterin yanı sıra enerjiyi içermesini bekliyoruz. Bu yüzden saflık göstermemeli ve fosil yakıt lobicilerinin pes edeceğini düşünmemeliyiz.”

BAE’nin başkenti Abu Dabi’de doktora araştırması sırasında yaklaşık altı ay boyunca hapsedilen ve işkence gören BAE’nin politik ekonomisi konusunda uzmanı Matthew Hedges, çıkar çatışması olabileceğini söyledi.

“Emirlik, fosil yakıt üretimini genişletmeye ve geliştirmeye devam etme arzusuyla dünyanın en büyük petrol rezervlerinden bazılarına sahip bir ülke. Yenilenebilir kaynaklara, özellikle güneşe olan bağlılıklarını göstermek için bir çaba gösterecek, ancak bu tür çelişkili eylemlere nasıl katılabileceğiniz konusunda sorulması gereken sorular var” dedi.

BAE’nin ihracatının yaklaşık %13’ü ülkenin doğrudan GSYH’sinin yaklaşık %30’unu oluşturan petrol ve gazdan geliyor. İnşaat ve seyahat dahil olmak üzere diğer sektörlerin çoğu da finansal olarak fosil yakıtlarla bağlantılı.

COP27’de Brezilya ve Çin ile beraber Suudi ve diğer Körfez ülkelerinin nihai sonuca fosil yakıtları kademeli olarak azaltma kararını dahil etme girişimlerini de engellediği söyleniyor. Hedges şunları söyledi: “BAE ve Suudi Arabistan, fosil yakıtlar konusunda çok benzer bir görüşe sahip. Her ikisi de petrolü işleme ve ihraç etmeye bağlı ülkeler.”

E3G çevre düşünce kuruluşunun kıdemli ortağı Alden Meyer, müzakerelerin normalden 30 saat fazla sürdüğünü hatırlatarak, “Mısır Başkanlığından daha kötü bir süreç yürütmeyi hayal etmek zor. COP28’de ilgi 1,5 derecede olacak ve BAE bununla uğraşmak zorunda kalacak. Umarım Mısır Başkanlığından daha tarafsız olurlar” dedi.

E3G’nin kurucu direktörü Nick Mabey ise daha iyimserdi: “BAE, Mısır veya Suudi Arabistan değil. Çok farklı ilgi alanları var ve kendilerini farklı konumlandırmak istiyorlar. Fosil yakıtlar hakkında çok farklı şeyler söylediler. Bu, umarım daha dengeli bir yaklaşıma sahip olacakları anlamına gelir.”

BAE’nin Rusya ile de yakın ilişkileri var ve bu da bir başka endişe kaynağı. Önde gelen bir petrol ve gaz üreticisi olan Rusya, dünyanın dördüncü en büyük seragazı yayıcısı konumunda ve gaz üretim tesislerinde ciddi sızıntılar yaşanıyor.

BM iklim şefi Simon Stiell’in şeffaflığı ve sorunsuz işleyişi sağlamak amacıyla COP süreçlerini incelediği söyleniyor. Stiell, müzakere sürecinin fosil yakıt çıkarlarına daha az duyarlı olmasını sağlamak için baskı altında olacak.

BAE’nin COP27’de büyük bir yeri ve yaklaşık 1.000 kişilik bir delegasyonu vardı. BAE hükümeti, 2050 yılına kadar net sıfıra ulaşma niyetini açıkladı ve yenilenebilir enerjiye büyük bir yatırım yaptı. Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı’nın merkezi de Abu Dabi’de.