Erzincan’da Maden Borusu Patladı; Tonlarca Siyanür Fırat Nehri’ne Aktı

Gece boyunca yaklaşık 20 ton siyanürlü su, sülfürik asit ve çok sayıda zehirli kimyasal madde Fırat Nehri’ne karıştı.

YAZI: Şenol BALİ

Erzincan’ın İliç ilçesinde yarattığı tahribatla gündemden düşmeyen Anagold altın madeninde kullanılan siyanürü taşıyan boru patladı. Edinilen bilgiye göre tonlarca siyanür önce madenin altındaki dereye, oradan da Fırat Nehri’ne aktı.

Erzincan İliç’te Kanada ve Çalık Holding ortaklığındaki Anagold altın madeninde kullanılan siyanürü taşıyan boru patladı. 21 Haziran gecesinde yaşanan patlama gece boyunca devam etti ve sabah saat 05.00 sularında fark edilerek vanalar kapatıldı. Ancak gece boyunca yaklaşık 20 ton siyanürlü su, sülfürik asit ve çok sayıda zehirli kimyasal madde Fırat Nehri üzerinde kurulan İliç Barajı’na karıştı.

Uzun süredir tartışma konusu olan maden şirketinin faaliyetleri kapsamında 66 milyon ton siyanürlü ve sülfürik asitli su buharlaştırmak isteniliyor. 197 futbol sahası büyüklüğündeki zehir barajında biriken zehirli su taşmasın diye, “evaporatör” (buharlaştırıcı) denilen bir makine aracılığıyla atmosfere buhar salınıyor. Öte yandan İliç ilçesinde son dönemlerde kanser vakalarında büyük bir artış yaşandığı ifade ediliyor. Küçük çocuklar ise solunum hastalıklarına yakalanıyor.

Cezayirlioğlu: Patlama Saatlerce Tespit Edilemedi ve Binlerce Litre Siyanür Fırat’a Aktı

Uzun zamandır maden sahasının yarattığı tahribatı kamuoyuna ulaştıran aktivist Sedat Cezayirlioğlu, yaşanan patlamayı da tespit ederek belgeledi. Patlamanın yaşandığı gecenin sabahında alana giden Cezayirlioğlu, ortaya çıkan tabloyu kayıt alına aldı. Cezayirlioğlu, şu bilgileri verdi; “İliç’te devasa saf siyanür borusu patladı. 21 Haziran gecesi oldu bu patlama. Sabah saatlerine kadar patlama tespit edilemedi, fark edildiğinde vanalar kapatıldı. Fırat’a resmen siyanür aktı. İşçiler çamaşır suyu dökmeye çalıştı ancak bu boş bir çaba. Binlerce litre saf siyanür maden sahasının dışına çıkarak Sabırlı Köyü deresine karıştı. Bu dereden de 300 metre uzaklıktaki Fırat Nehri’ne aktı. Türkiye’nin tamamı siyanürle,  sülfürik asitle resmen ölüme doğru gidiyor. Tüm Türkiye’nin harekete geçmesi lazım.”

“Madenin Acilen Kapatılması Lazım”

İlgilere seslenen Cezayirlioğlu, yaşanan tahribatın bedelini doğmamış çocukların ödeyeceğine dikkat çekti: “Şu an da Harran Ovası’nda siyanürle tarım yapılıyor. Artık kendi ülkemizi koruyamaz hale geldik. Kimse yanımızda değil. Savcılar, bakanlık ve siyasetçilerin harekete geçmesi lazım. Yoksa bunların bedelini çocuklarımıza ödeteceğiz. Doğmamış çocuklarımız zehirlenecek. Beka meselesi budur işte. Madenin acilen kapatılması lazım.”

İnceleme Başlatıldı

Cezayirlioğlu yaşananlarla ilişkin suç duyurusunda bulundu. İliç Başsavcılığı ise  iddiaları araştırmak üzere TCK’nin “çevreye zarar verecek şekilde, atık veya artıkların toprağa, suya veya havaya verilmesi” hükmünü içeren 182’nci maddesinde düzenlenen “çevrenin taksirle kirletilmesi” suçundan soruşturma açtı. Jandarma ekipleri soruşturma çerçevesinde işletmenin bulunduğu bölgede herhangi bir çevre kirliliği olup olmadığı konusunda inceleme yaptı. Altın madeninin siyanür borularından birisinin kırıldığı ve 20 ton civarında siyanürün çevreye yayıldığı jandarma tutanağına yansıdı.

Erzincan Valiliği: Sızıntı Fırat Nehrine Ulaşmadı

Erzincan Valiliği ise yaptığı açıklamada, Jandarma tutanaklarında 20 ton siyanürün Fırat Nehri’ne karıştığına dair bir ifade olmadığı belirtildi ve şu şekilde devam edildi: “21.06.2022 tarihinde gece saatlerinde Yığın Liç sahasına siyanür içerikli solüsyon taşıyan boru hatlarında meydana gelen arıza nedeniyle yaklaşık 20 m3 solüsyonunun aktığı, Solüsyonla kontamine olan alanın hipoklorit kullanılarak nötralize edildiği, Kontamine toprağın iş makinaları vasıtasıyla temizlenerek İliç sahasına taşınması ile ilgili olarak; Jandarma tarafından tutulan tutanağın incelenmesinde, tutanaklarda paylaşımlardaki şekliyle bir ifadenin olmadığı, Fırat Nehri’ne karıştığı iddiasının ise tutanakta hiç geçmediği anlaşılmış olup, dolayısıyla konunun Jandarma tutanağı ile belirlendiği iddiası gerçeği yansıtmamaktadır”

Valilik ayrıca sızıntının hiçbir dereye karışmadığını ve Fırat Havzası’na gözlemsel olarak ulaşmadığının da tespit edildiğini duyurdu.

Sosyal Medyada Gündem Oldu

Yaşanan tahribat sosyal medyada trend topic (TT) oldu. Binlerce sosyal medya kullanıcısı #İliç etiketi ile yaşananlara dikkat çekti, yetkilileri önlem almaya davet etti.

CHP: Bu yıkımı durdurun

Patlama bilgisinin yayılması üzerine Zafer Partisi lideri Ümit Özdağ bölgeye gitti. Özdağ yaptığı açıklamada “Burada doğa soykırımı yaşanıyor. Bu soykırımı başka bir aşamaya taşıdıklarını görüyoruz. Siyanürün boruda gerçekleşen bir çatlama sonucunda dün geceden itibaren dışarıya aktığı tespit edildi. Bu siyanür nehre karışarak buradan Harran’a kadar iniyor. Türk topraklarında bu doğa katliamı uygulamasını yapanlar bunu kendi ülkesinde yapamazlar. Türkiye’ye adeta sömürge ülkesi muamelesi gösteriliyor. İktidar bırakın durdurmak, buna yardımcı oluyor. Bu kabul edilemez” İfadelerini kulandı.

Yaşananlara ilişkin bir tepki de CHP’li Gürsel Tekin’den geldi. Tekin, doğaya salınan siyanürler bölgenin Çernobil’e döndüğünü söyledi: “Bölgede yaşayanlar ve maden işçileri ciddi sağlık sorunları yaşıyor. Derhal bu yıkımı durdurun.”