Enerji sektöründe çalışan ve çalışmak isteyen, farklı disiplinlerden kadınları bir araya getiren Turkish Women in Renewables and Energy (Yenilenebilir Enerji ve Enerji Sektörü Türk Kadınları-TWRE) Platformu, ilk toplantısını 18 Ocak’ta gerçekleştirdi. Sektördeki kadın profesyonellerin iletişimini güçlendirme amacıyla yola çıkan platformun kurucusu Sedef Budak ile, oluşturdukları yapıyı ve hedeflerini konuştuk.
HABER: Nevra YARAÇ
Enerji sektöründe çalışan kadınları bir araya getirme fikri nasıl ortaya çıktı? Neden böyle bir oluşuma ihtiyaç duyuldu?
2007 yılında, rüzgar türbini satmak için enerji sektörüne adım attım. O dönemde bildiğim kadarıyla en genç ve ilk kadın girişimci bendim ve hâlâ çok az kadınız sektörde. Bunun nedeni de enerji ve altyapı işleri hem fikir hem iş yoğunluğu olarak erkeklerin daha çok tercih ettiği işler olması. Üniversitelerin veya teknik okulların makine, teknisyenlik, elektrik elektronik bölümleri hep erkek öğrenci ağırlıklı oldu. Ama son dönemde enerji sistemleri mühendisliği, elektrik elektronik, elektronik haberleşme, makine mühendisliği gibi bölümlerde daha çok kız öğrenci olduğunu görüyorum. Mesele, o kadınların sektör seçerken motive olmaları. Bunun için de kadın rol modellere ihtiyaçları var.
Profesyonel iş hayatında 19, enerji sektöründe de 12. yılım. İlk günden beri sektördeki kadınların arasında bir iletişim kopukluğu olduğunu gözlemledim. Bu duruma çözüm üretmek amacıyla Mayıs 2018’de LinkedIn üzerinde Turkish Women in Wind Energy (Rüzgar Enerjisinde Türk Kadınları) ismiyle kurduğum grup bugün artık Turkish Women in Renewables and Energy (Yenilenebilir Enerji ve Enerji Sektörü Türk Kadınları-TWRE) ismi ile tüm disiplin ve alanlardaki kadınları bir araya topladı. 18 Ocak 2019’da gerçekleştirdiğimiz ilk toplantımıza 65 kişi geldi. Bu kadar büyük bir katılım beni çok mutlu etti. Üç buçuk saat süren toplantıda; yeni işten ayrılmış, yeni mezun, doğum yapmış, iş arayan katılımcılarımız da vardı. Avukat, mimar, peyzaj mimarı, jeotermal, biyogaz, meteoroloji, enerji sistemleri mühendislerine kadar her disiplinden kadın üyemiz var. Birlikte sıfırdan enerji santralı tasarlayacağız desem, onu inşa edebilecek beyin ve işgücüne sahibiz şu anda. Bu da, kadınların her yerde var olması, her işi yapabiliyor olması anlamına geliyor. Bir sonraki toplantımızı 8 Mart’ta Dünya Kadınlar Günü’nde yapacağız.
Kariyer seçimi konusunda kadınları enerji alanına yönlendirmek için motivasyon sağladığınızı söylediniz. Firmalar da aynı motivasyona sahip mi kadın istihdamı konusunda?
Katıldığım ve platformdan bahsettiğim kongrelerdeki üst düzey yönetici beyler oldukça ilgili. Her sene kız öğrencilerden stajyerler çalıştırmaya özen gösterdiklerini söyleyip bizimle işbirliği yapmak istediklerini belirtiyorlar. Büyük enerji firmaları zaten ilk günden beri her zaman kadın sayılarını artırmaya çalışıyorlar. Ama kadınların üst düzeye çıkmaları, cam tavan sendromundan ötürü, biraz zor oluyor. Birkaç rol model kadın var ama sayıları çok az. Erkek rol modeller zaten hep vardı. Bunun daha eşit hale getirilmesi, kadınların cinsiyete göre değil, tecrübeye göre maaş alabiliyor ve terfi edebiliyor olması bence çok önemli. Kadın hakları Türkiye için önemli bir konu ve bu da eğitim ve kariyerle başlıyor. Bize ulaşan öğrencilere nasıl destek verebileceğimiz, kime yönlendirebileceğimiz üzerine çalışıyoruz şu an. Elbette %100 iş garantisi vermek gibi bir durumuz yok ama sonuçta üyelerimiz Türkiye’nin ve dünyanın pek çok yerinde iş yapmış bir sürü firmayla bağlantısı olan insanlar. Bir de komiteler oluşturdunuz? Bu komiteler neler ve ne gibi işlevleri olacak?
Biz bir dernek değiliz ama herkes elini taşın altına koysun istedim. Toplantıları düzenlemek, destek olmak isteyen firmalarla ilişkileri yönetmek için bir networking komitesi oluşturduk İletişim komitemiz, sosyal medya kanallarımızı, web sitemizi organize edecek; fuar katılımlarını, kadın oturumlarını organize edecek. Eğitim komitemiz teknik geziler düzenleyecek. Bu noktada proje finansmanı ve teknik denetimlerle ilgili eğitimler önemli, bu eğitimleri vereceğiz. İstihdam ve kariyer komitesi de gelen staj başvurularını değerlendirecek, yeni mezun iş arayanlara nasıl CV yazılır, toplantıda nasıl konuşulur, hangi konularda teknik altyapılarını geliştirmeliler gibi konularda önerilerde bulunacak. 2020’de istediğimiz sayıya ulaşırsak mentorluk programları başlatabiliriz. Uzun vadede CV bankası projesini de hayata geçirmeyi düşünüyoruz.
Dünyada enerji sektöründe kadınların durumu nedir?
İtalya’da 1982-83’te yenilenebilir enerji araştırmaları başladı. Orada da kadın çalışanlar 2000’lerin başından itibaren işe dahil olmaya başladılar. Kanada başbakanı bu konuda öncü, kabinenin yarısı kadın ama onlarda istihdam ve mentorluk programları yürüten bir kadın derneği var. Orada da hâlâ istihdam bir problem, yine çoğunluk erkek, kadınların oranı %50’yi bile bulmuyor sektörde. Keza ABD’de de öyle. Çünkü hem petrol lobisi hem yenilenebilir enerji alanında bütün yatırımcılar, büyük patronlar hep erkek, muhtemelen kendi ekiplerini de erkeklerden oluşturmuşlar. Yani kadın istihdamı sorunu bize özel değil, bütün dünyada sorun. Balkanlar’da sürdürülebilir enerji alanında çalışan kadınların bir araya geldiği bir dernek var, onlarla da görüşüyoruz. Güney Afrika’da kadınlar için de benzer bir platform kurulmuş, onunla da temas edeceğiz. Amaçlar aynı ve herkes biraz daha eşitlik istiyor. Türk kadınları diğer Avrupa kadınlarına göre her zaman daha şanslı oldu, Ulu Önder Atatürk devrimlerinin parçası olarak tarafımıza verilmiş olan seçme ve seçilme hakkı (5 Aralık 1934) bize sunuldu. Bununla beraber erkek avcıdır, kadın evde çocuk bakar, yemek pişirir anlayışı çok da değişmiş değil. Bu yüzden hem bu algıyı kırmamız, hem de kendimizi motive etmemiz gerekiyor. Platformla ilgili aldığımız tepkiler ve gelişen ilişkilerden iyi yönde ilerlediğimizi düşünüyorum. Sektörde çalışan, sektöre ilgisi olan ve girmek isteyen tüm kadınları aramıza bekliyoruz.
*Bu yazı EKOIQ’nun 81. sayısından alınmıştır.
