Enerji Faturasını Düşürmek için Kömür Devreye Alınıyor

EÜAŞ 1 Nisan 2022-31 Aralık 2025 dönemi için özel şirketlerden elektrik satın alacak.

Türkiye’de elektrik ticaretinin büyük bölümü enerji piyasa işletmecisi EPİAŞ’ta belirlenen fiyatlarla yapılırken, kamuya ait elektrik santralı işletmecisi Elektrik Üretim AŞ’nin (EÜAŞ) açtığı ihaleyle yeni bir alım kanalı açılacak.

EÜAŞ’ın açıklamasına göre elektrik üreticileri 18 Mart’a kadar teklif verebilecekler. Alımların yarısından fazlasının yerli kömürden elektrik üreten santrallardan alınması planlanıyor.

Açıklamada, “1 Nisan 2022-31 Aralık 2025 döneminde yerli kömür, ithal kömür, doğalgaz yakıtlı santrallar ve yenilenebilir enerji kaynaklı santralları işleten lisans sahibi özel şirketler ile tedarik lisansı sahibi özel şirketlerden elektrik enerjisi satın alınacaktır” dendi.

Buna göre yıl boyu baz yük dağılımıyla, yerli kömür yakıtlı santralları işleten özel şirketlerden 150 milyar kWh’e kadar, ithal kömür yakıtlı santralları işleten özel şirketlerden 44 milyar kWh’e kadar, doğalgaz yakıtlı santralları işleten özel şirketlerden de 44 milyar kWh’e kadar elektrik enerjisi satın alınacak.

Yenilenebilir enerji kaynaklı santralları işleten özel şirketlerle tedarik lisansı sahibi özel şirketlerden de 17,5 milyar kWh’e kadar elektrik enerjisi satın alınacak.

Ayrıca, çeyrek dönem baz yük dağılımıyla, yenilenebilir enerji kaynaklı santralları işleten özel şirketlerle tedarik lisansı sahibi özel şirketlerden 26 milyar kWh’e kadar elektrik enerjisi satın alınacak.

Alınacak elektrik miktarı baz alınarak Reuters’ın hesabına göre EÜAŞ üreticilerden ortalama 8,555 MW/saate kadar elektrik satın alacak.

EÜAŞ bu tutarın tamamını satın alırsa, bir analistin verdiği bilgiye göre Türkiye’de ortalama elektrik tüketiminin yaklaşık %20’sini karşılayacak miktarda elektriği tek başına almış olacak.

Düzenleyici kurum EPDK’nın şubatta elektrik dağıtım şirketlerinin, konut ve küçük işletmeler gibi abonelerin tükettiği elektriğin %50 ila %90’ını 2025 yılı sonuna kadar EÜAŞ’tan almalarını zorunlu kılınmıştı.

Piyasadaki Fiyatlar Çok Yüksek

Türkiye’de konutlar başta olmak üzere düşük tüketim yapan abonelerin faturaları kamu tarafından sübvanse ediliyor.

Elektrik fiyatına yıl başında %120’nin üzerinde zam yapılmış ama gelen yoğun tepki nedeniyle konutlara ve küçük işletmelere zam bir miktar azaltılmıştı.

Elektrik fiyatındaki artış bir miktar geri çekilmiş olsa da, elektrik santrallarına satılan doğalgazın fiyatı bir yılda TL bazında %400’ün üstünde artırıldı. Diğer başlıca yakıt ithal kömürün fiyatı bu ölçekte olmasa da hayli yükseldi.

Reuters’a bilgi veren bir hükümet yetkilisi yakıt fiyatlarındaki keskin yükseliş nedeniyle piyasada oluşan elektrik fiyatının giderek tavan fiyata yaklaştığına ve bazı durumlarda tüketicilere satış fiyatının üstüne çıktığına dikkat çekti.

Özel sektörden bir yetkiliyse elektrik fiyatındaki artışın seçmenin tepkisi nedeniyle faturalara yansıtılamadığını söyleyerek, “Hükümet elektrik faturalarının oy düşüşüne karşılık geldiğini gördü. Bakanlar önce dağıtımcılar olmak üzere özel sektör temsilcilerini topladı. Formül istendi. Elektrik üreticilerinin piyasa takas fiyatından, 1500-2 bin liradan satmaları artık yok… EÜAŞ alacak, perakende şirketlerine ucuz satacak” dedi.

Aynı özel sektör yetkilisi BOTAŞ’ın sübvansiyonlu sattığı doğalgazdan dolayı zarar etmesine atıfta bulunarak hükümetin zarar edecek yeni bir kamu şirketi istemediğini belirtti.

Özel sektör yetkilisi elektrik fiyatlarındaki sübvansiyonu özel sektörün üstleneceğini, “EÜAŞ’a zarar ettirmeden tek formül (santral sahibinin) elektriği üretim maliyetinden düşük satacak olması” diyerek ifade etti.

TBMM’de kabul edilen Nükleer Düzenleme Kanunu’na son anda eklenen bir maddeyle yenilenebilir enerji gibi düşük maliyetli enerji kaynaklarından elde edilen gelirle doğalgaz veya kömür gibi yüksek maliyetli elektrik üretimi desteklenebilecek.