En Savunmasız Ülkeler BM Zirvesi’nde: “Amansız Bir Felakete Hazırlanmalıyız”

BM Genel Sekreteri fosil yakıt çıkarlarını önceleyen açgözlülükten yakınırken, iklim değişikliğine karşı en savunmasız ülkelerin liderleri ise büyük kirleticileri yeterince çabalamamakla suçladı.

BM İklim Hedefi Zirvesi’nden dünyaya seslenen iklime karşı savunmasız ülkelerin liderleri, büyük kirleticileri küresel ısınmayla mücadele için daha fazlasını yapmamakla eleştirirken, BM Genel Sekreteri Guterres ise “açgözlülük” nedeniyle zamanın daraldığını söyledi.

29 Kasım’da Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai kentinde başlayacak olan iki haftalık BM iklim zirvesi COP28’den önce Guterres ve iklime karşı savunmasız ülkelerin liderleri, dünyanın dört bir yanındaki politika yapıcılara iklimi ısıtan fosil yakıtlardan aşamalı olarak çıkmaları için seslendi.

Bir günlük zirvenin başlangıcında Guterres, “Enerji dönüşümü gerçekleşiyor ancak hızlanmamız gerekiyor. Fosil yakıtlardan milyarlarca dolar alan yerleşik çıkarların açgözlülüğü yüzünden kaybettiğimiz zamanı telafi etmeliyiz” dedi.

Guterres, Çarşamba günü aralarında Brezilya, Kanada, Pakistan, Güney Afrika ve ada ülkesi Tuvalu’nun da bulunduğu 34 ülkeyi iklim değişikliğine karşı güçlü eylemleri nedeniyle konuşmaya davet etti.

Bazıları fosil yakıt endüstrisine ve ülkelerin petrol, gaz ve kömüre bağımlı olmaya devam etmesine karşı çıkarken, diğerleri gelişmekte olan ülkelerin finansmana erişimini iyileştirmek için finans kurumlarında reform yapılması gerektiğini vurguladı.

Toprak kaybı ve yükselen denizlerle karşı karşıya olan Marshall Adaları’nın Devlet Başkanı David Kabua, hükümetinin daha sıcak bir dünyaya hazırlanma mücadelesini anlattı.

Ancak “Ülkemin cesur eylemleri tek başına yeterli değil. Büyük emisyon kaynağı ülkeler bu kararları almakta başarısız oldular ve bu yüzden şimdi amansız bir felakete hazırlanmalıyız” dedi.

Konuşmaya davet edilmeyenler arasında dünyayı en çok kirleten iki ülke olan ABD ve Çin de vardı; ancak ABD’nin İklim Değişikliği Özel Temsilcisi John Kerry de dinleyiciler arasındaydı.

COP28 Öncesinde Yavaş İlerleme

Çin’in ve ABD’nin yanı sıra diğer önemli emisyon kaynağı ülkelerin yokluğu dikkat çekiciydi. Bazı iklim kampanyacıları ise bunun COP28 öncesinde yavaş bir ilerlemenin işareti olduğundan endişeli.

Dünya Yaban Hayatı Fonu’nun küresel iklim ve enerji kampanyasını yöneten Manuel Pulgar-Vidal, “COP28’e kadar yaklaşık iki ay içinde siyasi iradede önemli bir değişim görmeliyiz” dedi.

Kenya Devlet Başkanı William Ruto, ülkeleri trilyonlarca dolar toplamak amacıyla fosil yakıt ticareti, havacılık ve deniz taşımacılığı emisyonları ve finansal işlemler üzerinde evrensel bir vergi oluşturmaya çağırdı.

Kaliforniya Valisi Gavin Newsom ise, 2035 yılına kadar benzinle çalışan yeni araçların satışının yasaklanması da dahil olmak üzere eyaletinin iklim politikalarındaki liderliğinden bahsetti. Ayrıca petrol endüstrisini iklim eylemini engellememeye çağırdı.

Devlet başkanları ve salondaki diğer kişilerden alkış toplayan Newsom, “İklim krizi bir fosil yakıt krizidir. On yıllardır petrol endüstrisi bu odada hepimizi aptal yerine koyuyor. Politikacıları satın alıyorlar” dedi.

Brezilya Çevre Bakanı Marina Silva, Brezilya’nın yeni emisyon azaltım hedefi ile emisyonlarını 2030 yılına kadar 2005 seviyelerine kıyasla %50-53 bandında azaltacağını duyurdu. Bu, Başkan Luiz Inacio Lula da Silva’nın selefi Jair Bolsonaro’ya göre rota değişikliğini yansıtıyor.

Tayland Başbakanı Srettha Thavisin, ülkesinin emisyon azaltım hedefini 2030 yılına kadar %20 yerine %40’a çıkardığını ve aynı zamanda bir iklim değişikliği bakanlığı kurduğunu söyledi.

BAE ulusal iklim planları hakkında konuşmazken, COP28 Başkanı Sultan Al Jaber zirvenin kapanışında dünyanın sıcaklık artışını 1.5 derecede sınırlama hedefine ulaşma yolunda güçsüz” olmadığına dair iyimser bir mesaj verdi.

Finansman Çağrısı

COP28’in başlamasına 70 gün kala, Barbados başbakanı bu hafta UNGA’nın Ukrayna’daki savaşa odaklanmasını sorguladı.

Düşük gelirli ülkelere borçların silinmesi çağrısında bulunan Mia Mottley, “Umarım, Güvenlik Konseyi’nde Ukrayna’yı ciddiye aldığımız gibi, iklim krizini ve bunun finansmanını da ciddiye alabiliriz” dedi.

İklim değişikliğinin küresel olarak Ukrayna’da olduğundan daha fazla hayatı tehlikeye attığını da ekledi.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ülkelerin uzun süredir karşılanmayan iklim finansmanı alanında yılda 100 milyar doları harekete geçirme hedefine ulaşması gerektiğini söyledi.

“Bu bir güven meselesi” diyen von der Leyen, AB’nin geçen yıl olduğu gibi 27 milyar dolar göndereceğini de sözlerine ekledi.

En az gelişmiş ülkeler bloğunu temsil eden Nepal Başbakanı Pushpa Kamal Dahal, iklimin değiştiği bir dünyaya uyum sağlamak için finansmanın iki katına çıkarılması çağrısında bulundu; zira bu yıl, tarihteki en sıcak yıl olma yolunda ilerliyor.

Uluslararası Para Fonu (IMF) Genel Müdürü Kristalina Georgieva, ülkelere fosil yakıt sübvansiyonlarını sona erdirmeleri çağrısında bulunarak, bu sübvansiyonların 2021’de aşamalı olarak kaldırılacağı yönündeki küresel taahhüde rağmen geçen yıl bir rekor kırılarak 7 trilyon dolara çıktığını belirtti.

BM’nin gelişmekte olan ülkelere iklim finansmanı dağıtmayı amaçlayan Yeşil İklim Fonu da 2030 yılına kadar en az 50 milyar dolar sermaye sağlama hedefini açıkladı.

Fonun genel müdürü Mafalda Duarte, fonun odak noktasını tek seferlik projeleri desteklemekten bütün sistemleri dönüştürmeye kaydıracağını söyledi.