Ekonomistler Uyarıyor: İklim Felaketini Önlemek için Milyarlarca Dolara İhtiyaç Var

Sivil toplum uzmanları ve ekonomistler, zengin ülkelerin hükümetlerinin, iklim krizinin en kötü etkilerini önlemek için Dünya Bankası aracılığıyla yoksul ülkelere milyarlarca dolar daha ödeme sözü vermesi gerektiğini vurguluyor.

Dünya Bankası’nın yoksul ülkelere kredi ve hibe dağıtan kolu olan Uluslararası Kalkınma Birliği fonunun değeri yaklaşık 93 milyar dolar ancak ekonomi uzmanlarına göre bu rakamın 2030 yılına kadar kabaca üç katına çıkması gerekiyor.

Hükümetlerin bu hafta Dünya Bankası’nın Washington DC’deki yıllık bahar toplantılarında yeni yardım taahhütlerini tartışması bekleniyor. Dünya Bankası, dünyanın dört bir yanındaki kamu tarafından finanse edilen kalkınma bankaları ve Uluslararası Para Fonu, dünyayı ihtiyaç duyulan düşük karbonlu geçişe yönlendirebileceklerini gösterme baskısı altında.

Dünya Bankası Başkanı Ajay Banga gazetecilere iklim krizinin bir öncelik olacağını söyledi. Banga, “Dünya bir dizi iç içe geçmiş zorlukla karşı karşıya: İklim krizi, borç, gıda güvensizliği, salgın hastalıklar, kırılganlık. Ayrıca temiz havaya, suya ve enerjiye erişimin hızlandırılmasına açıkça ihtiyaç var” dedi ve ekledi: “Dünya Bankası’nın amaca uygun bir misyon ve vizyona ihtiyacı var ve bu da yaşanabilir bir gezegende yoksulluktan arınmış bir dünya yaratmak.”

“Kuantum Sıçraması” Çapında Eylem Gerekiyor

Nicholas Stern ve Vera Songwe’nin çalışması, Çin dışındaki gelişmekte olan ülkeleri düşük karbonlu bir ekonomiye geçirmek için 2030 yılına kadar yılda 2,4 trilyon dolara ihtiyaç olduğunu öne sürüyor.

Bunun yaklaşık 1,4 trilyon dolarının bu ülkelerin yatırımlarından, geri kalanının ise zengin ülkelerden gelen kamu finansmanı yardımlarından ve özel sektör yatırımlarından sağlanması bekleniyor.

İhtiyaç duyulan dönüşümün boyutu göz önüne alındığında, BM’nin iklim kriziyle ilgili üst düzey yetkilisi Simon Stiell, Dünya Bankası’nın iklim finansmanı konusunda “kuantum sıçraması” çapında bir eyleme ihtiyacı olduğunu söyledi.

Banga’nın revizyonunun bu kadar ileri gidip gitmeyeceği henüz belli değil. Oxford Üniversitesi Blavatnik Hükümet Okulu’nda iklim politikası profesörü Rachel Kyte şunları söyledi: “Fosil yakıt sübvansiyonlarının aşamalı olarak kaldırılmasına, karbonun etkili bir şekilde fiyatlandırılmasına ve karbon piyasalarının genişletilmesine odaklanmak için Dünya Bankası IMF ile ne yapacak?”

Dünya Bankası’nın Farklı Rolleri

Dünya Bankası’nın eski üst düzey yetkililerinden Kyte, bankanın reform yapma isteğine ilişkin soruları gündeme getirdi: “Banga’nın ekibi yanında mı? Borçlular ve ortaklar, şirket içerisindeki herkesin aynı fikirde olduğundan emin değil.”

Gelişmekte olan ülkelerin üzerindeki borç yükü önemli bir engel olmayı sürdürüyor. Barack Obama’nın eski iklim elçisi Todd Stern şunları söyledi: “Pek çok düşük ve hatta orta gelirli gelişmekte olan ülkeyi etkileyen borç krizinin, IMF’nin aktif katılımı ve büyük bir alacaklı olan Çin’in kredileri yeniden yapılandırma isteği de dahil olmak üzere güçlü ve kararlı bir şekilde ele alınması gerekiyor.”

Sorunun bir kısmı, gelişmekte olan ülkelerin hâlâ çok fazla risk olarak görülmesi. Örneğin, Afrika’da bir rüzgar santralı kurmak, borç verenlerin talep ettiği yüksek faiz oranları nedeniyle Avrupa’dakinden birkaç kat daha pahalıya mâl olabilir. Dünya Bankası, yatırımların risklerini ortadan kaldırarak, örneğin kredi garantileri sağlayarak yardımcı olabilir.