Dünya Meteoroloji Örgütü’ne göre son sekiz yıl, kayıtlara geçen en sıcak sekiz yıl olma yolunda ilerliyor. Rapor aynı zamanda, deniz seviyesindeki yükselme oranının 1993’ten bu yana iki katına çıktığını ve Ocak 2020’den bu yana yaklaşık 10 mm yükselerek, bu yıl yeni bir rekor seviyeye ulaştığını ortaya koyuyor.
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından her yıl BM İklim Zirvesi başında yayımlanan, yıllık Küresel İklim Durumu raporu Şarm-El-Şeyh, Mısır’da açıklandı.
Çalışmaya göre son sekiz yıl, sürekli artan seragazı konsantrasyonları ve biriken ısı nedeniyle kayıtlara geçen en sıcak sekiz yıl olma yolunda ilerliyor. WMO’nun 2022’de Küresel İklimin Geçici Durumu raporuna göre, aşırı sıcak hava dalgaları, kuraklık ve yıkıcı seller bu yıl milyonlarca kişiyi etkiledi ve milyarlarca dolara mâl oldu.
Başlıca seragazları olan karbondioksit, metan ve azot oksit konsantrasyonları 2021 yılında bir kez daha rekor seviyelere ulaştı. Metan konsantrasyonundaki yıllık artış kayıtlara geçen en yüksek seviyeydi. Önemli izleme istasyonlarından elde edilen veriler, üç gazın atmosferik seviyelerinin 2022’de de artmaya devam ettiğini gösteriyor.
Emisyonların artmaya devam etmesi nedeniyle iklim değişikliğinin belirtileri ve etkileri giderek daha dramatik bir hal alıyor. Deniz seviyesindeki yükselme oranı 1993’ten bu yana iki katına çıktı. Ocak 2020’den bu yana yaklaşık 10 mm yükselerek bu yıl yeni bir rekor seviyeye ulaştı. Sadece son iki buçuk yıl, uydu ölçümlerinin yaklaşık 30 yıl önce başlamasından bu yana deniz seviyesindeki genel artışın %10’unu oluşturuyor.
2022 yılı Avrupa Alplerindeki buzullar için son derece ağır bir yıl oldu ve ilk belirtiler rekor düzeyde erimeye işaret ediyor. Grönland buz tabakası 26 yıl üst üste kütle kaybetti ve Eylül ayında ilk kez buraya kar yerine yağmur yağdı.
2022’deki küresel ortalama sıcaklığın şu anda 1850-1900 sanayi öncesi ortalamanın yaklaşık 1,15 [1,02 ila 1,28] derece üzerinde olacağı tahmin ediliyor. Nadir görülen üç dipli soğutucu La Niña, 2022’nin “sadece” beşinci veya altıncı en sıcak yıl olacağı anlamına geliyor. Ancak bu durum uzun vadeli eğilimi tersine çevirmiyor; kayıtlara geçen en sıcak yılın bir yenisinin yaşanması an meselesi.
2013-2022 dönemi için 10 yıllık ortalamanın, 1850-1900 sanayi öncesi taban çizgisinin 1,14 [1,02 ila 1,27] derece üzerinde olacağı tahmin ediliyor. Bu, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Altıncı Değerlendirme raporunda tahmin edilen 2011-2020 yılları arasındaki 1,09°C ile benzerlik gösteriyor.
Okyanus Gitgide Isınıyor
Okyanus ısısı değerlendirilen en son yıl olan 2021’de rekor seviyelerdeydi ve ısınma oranı özellikle son 20 yılda yüksekti. Okyanusun gelecekte de ısınmaya devam etmesi bekleniyor; bu, yüz yıllık ila bin yıllık zaman ölçeklerinde geri döndürülemez bir değişim.
WMO Genel Sekreteri Prof Petteri Taalas, “Isınma ne kadar büyük olursa, etkileri de o kadar kötü olur. Şu anda atmosferde o kadar yüksek karbondioksit seviyelerine sahibiz ki, Paris Anlaşması’nın 1,5 derecelik alt sınırına ulaşılması çok zor” dedi.
Taalas, “Pek çok buzul için artık çok geç ve erime binlerce yıl olmasa bile yüzlerce yıl devam edecek ve bunun su güvenliği üzerinde büyük etkileri olacak. Deniz seviyesinin yükselme hızı son 30 yılda iki katına çıktı. Bunu hala yılda milimetre olarak ölçüyor olsak da, yüzyılda yarım ila bir metreye ulaşıyor ve bu da milyonlarca kıyı sakini ve düşük rakımlı yerler için uzun vadeli ve büyük bir tehdit oluşturuyor” diye konuştu.
WMO, Şarm-El-Şeyh’teki BM iklim müzakereleri COP27 arifesinde Küresel İklimin Geçici Durumu raporunu ve buna eşlik eden interaktif bir hikaye haritasını yayımladı. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, COP27’de önümüzdeki beş yıl içinde “Herkes İçin Erken Uyarılar” (Early Warnings for All)’a ulaşmak için bir Eylem Planı açıklayacak. Şu anda dünya ülkelerinin yarısı bunlardan yoksun. Guterres, WMO’dan bu girişime öncülük etmesini istedi.
WMO Küresel İklimin Durumu raporu yıllık olarak hazırlanıyor. Temel iklim göstergelerini kullanarak ve aşırı olayları ve etkilerini raporlayarak iklimin mevcut durumu hakkında yetkili bir ses sağlar. Geçici 2022 raporunda kullanılan sıcaklık rakamları Eylül ayı sonuna kadar. Nihai versiyon önümüzdeki Nisan ayında yayımlanacak.
