ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA), Avustralya’nın Büyük Bariyer Resifi’nin bazı kısımları da dahil olmak üzere dünyanın geniş tropikal resif alanlarının dördüncü kitlesel mercan ağarma olayının eşiğinde olduğunu açıkladı.
Deniz biyologları, iklim değişikliği ve El Nino iklim olayı ile tetiklenen rekor düzeydeki okyanus sıcaklığının ardından alarma geçti.
NOAA’nın Mercan Resifleri İzleme Birimi’nin küresel izleme yetkilisi olan ekolog Derek Manzello, “Güney Yarımküre’deki mercan resiflerinin tamamı bu yıl ağaracak gibi görünüyor” derken gezegen tarihindeki kötü ağarma olayının eşiğinde olduğumuzu ifade etti.
Isı stresinin tetiklediği mercan ağarması, mercanların dokularında yaşayan renkli algleri dışarı atmasıyla meydana geliyor. Bu yararlı algler olmadan mercanlar solgunlaşıyor ve açlık ve hastalıklara karşı savunmasız hale geliyor.
Mercan beyazlaşması, deniz ekosistemi için yıkıcı olabilir; ayrıca balıkçılık ve turizme dayalı ekonomiler için de olumsuz etkilere neden olabilir.
Kötü İşaretler
Son küresel kitlesel mercan ağarma olayı 2014’ten 2017’ye kadar sürdü ve bu süre zarfında Büyük Set Resifi mercanlarının neredeyse üçte birini kaybetti. İlk sonuçlar, bu olayda dünyadaki resiflerin yaklaşık %15’inde büyük mercan ölümlerinin yaşandığını gösteriyor. Yapılan gözlemler bu senenin daha da kötüye gittiğini açığa çıkardı.
Geçen sene Kuzey Yarımküre’deki yazın ardından, Karayipler kaydedilmiş en kötü mercan ağarmasını yaşadı.
Manzello yazın sonuna gelindiği şu dönemde “Güney Yarımküre’nin her yeri ağarıyor” derken, Büyük Set Resifi’nin tamamın ağardığını ve yakın zamanda Amerikan Samoası’ndaki resiflerde de ağarma yaşandığına dair bilgi aldığını paylaştı. Önceki küresel ağarma olayları 1998 ve 2010 yıllarında gerçekleşmişti.
Mercan ağarması genellikle okyanus sularının daha sıcak olmasına yol açan ve doğal olarak meydana gelen El Nino iklim olayıyla bağlantılı. Ancak geçtiğimiz yıl küresel sıcaklıklar, sanayi öncesi seviyelere göre 1,5 derecenin üzerine çıkmıştı.
Daha uzun bir süre boyunca yaşanacak 1,5 derecelik bir artışın kitlesel mercan ölümleri için kırılma noktası olduğuna inanılıyor; bilim insanları dünyadaki mercanların %90’ının kaybolabileceğini tahmin ediyor.
Saha Denetimleri
Bir olayın küresel olarak kabul edilmesi için, Atlantik, Pasifik ve Hint okyanuslarında yaygın ağarmanın meydana gelmesi gerekiyor.
Bilim insanları, mercan resiflerindeki piksellerin belirli beyazlaşma eşiklerini geçip geçmediğini belirlemek için deniz yüzeyi sıcaklık verilerini ve uydu görüntülerini değerlendiriyor.
Küresel bir kitlesel ağarma olayı için, resif piksellerinin belirli bir yüzdesinin, her okyanus havzasındaki ısı stresi düzeyini ortaya çıkarması gerekiyor. Manzello, yalnızca bu tanıma dayanarak “teknik olarak 2024’te buradayız” dedi ve ekledi: “Ancak, Hint Okyanusu’ndaki bilim insanlarından hâlâ son onayı bekliyoruz.”
1998’den bu yana altı yerel ağarma olayına tanık olan Avustralya’nın Büyük Set Resifi’nde bilim insanları, ağarmanın boyutunu belirlemek için resif üzerinde uçuşlar gerçekleştiriyor.
Avustralya Deniz Bilimleri Enstitüsü sözcüsü Joanne Manning, şimdiye kadar uçuşlar ile yapılan araştırmaların Keppels bölgesi ve Capricorn-Bunker gruplarında yoğun mercan ağarmasını ortaya çıkardığını söyledi ve ekledi: “Deniz parkının tüm alanlarında çeşitli şiddetlerde mercan ağarması rapor edildiğinden havadan araştırmalar devam ediyor.”
