Akitivistler, Dünya Bankası’nın yeşil taahhütlerine rağmen petrol ve gaz projelerine yaklaşık 3,7 milyar dolarlık ticaret finansmanı sağlandığını tahmin ediyor.
Dünyanın fosil yakıtları yer altında tutarak, enerji dönüşümünü sağlaması için fosil yakıtlara para akışının hızlıca sonlandırılması gerekiyor. Ancak yeni bir araştırma, Dünya Bankası’nın düşük karbonlu bir ekonomiye geçişe yeniden odaklanılacağı yönünde defalarca verdiği sözlere rağmen geçen yıl fosil yakıtlara milyarlarca dolar akıttığını ileri sürdü.
Küresel fosil yakıt finansmanını izleyen bir kampanya grubu olan Urgewald, Dünya Bankası’nın 2022’de yaklaşık 3,7 milyar dolar ticaret finansmanı sağladığını ve bunun da muhtemelen petrol ve doğalgaz geliştirmelerine fon sağladığını tespit etti.
Araştırmanın yazarı Heike Mainhardt, Dünya Bankası’nın ve onun özel finans kolu Uluslararası Finans Kurumu’nun (IFC) bu tür işlemleri daha şeffaf hale getirmesi ve fosil yakıtlara yönelik finansmanın kredi kapsamı dışında tutulması yönünde reform yapılması çağrısında bulundu. Maindhardt, “Paris Anlaşması’yla uyumlu olduklarını söyleyemezler çünkü bunu iddia edecek yeterli şeffaflık yok” dedi.
Fosil yakıt şirketlerinin bundan yararlanacağını da sözlerine ekleyen araştırmacı, “Dikkat çekmeden kamu parasına bu şekilde erişebileceklerini görebiliyorlar ve çok akıllılar, bu yüzden bunu yapmaya devam edecekler” diye konuştu.
Proje finansmanı genellikle iyi tanımlanmış belirli bir amaç için hükümetlere, kuruluşlara veya konsorsiyumlara akarken, takip edilmesi nispeten daha kolay. Ticaret finansmanı, standart proje finansmanına nazaran daha az şeffaf bir finansman şekli.
Bu finansman şekli, hükümetlere veya işletmelere sermaye sağlamak için bankalar ve diğer finansal kuruluşlar tarafından kullanılan çok sayıda karmaşık finansal araçtan oluşur. Finansman sağlamaya çalıştıklarında genellikle normalden yüksek faiz oranlarıyla karşılaşan gelişmekte olan ülkelere yönelik finansman “riskinin azaltılmasına” yardımcı olan ticaret finansmanı Dünya Bankası için önemli bir enstrüman olarak görülüyor.
Örneğin, Nijerya’daki bir petrol geliştiricisi sondaj veya arıtma ekipmanı ithal etmek isterse, ticaret finansmanı ekipman üreticisine malların ödemesinin yapılacağına dair bir garanti verebilir. Ancak IFC bu tür ayrıntıları açıklamadığı için böyle bir işlemin gerçekleşip gerçekleşmediğini bilmenin bir yolu yok.
Mainhardt, IFC’nin ticaret finansmanı işlemlerini inceledi ve güvenilir tahminlerin mevcut olduğu 2006’dan 2012’ye kadar petrol ve doğalgaz geliştirmelerine giden finansman miktarlarına dayalı tahminler uyguladı. IFC’nin özellikle Orta Doğu ve Afrika’daki petrol üreticileriyle yoğun bir şekilde iş yapmaya devam etmesi nedeniyle, fosil yakıtlara yönelik genel oranların çok fazla değişmesi muhtemel değil.
Gelişmiş ve gelişmekte olan pek çok ülke, Dünya Bankası reformu için baskı yapıyor ve bankanın çabalarını düşük karbonlu bir küresel ekonomiye geçiş üzerinde yeniden odaklaması gerektiğini söylüyor. Yeni başkan Ajay Banga, bir önceki başkan David Malpass’ın iklim inkarcısı olup olmadığına ilişkin soruların ardından istifa etmesiyle göreve başladı.
Mainhardt, reformun ticaret finansmanı konusunda daha fazla şeffaflık içermesi gerektiğini savundu. “Öncelikle daha fazla şeffaflığa ihtiyacımız var. İkincisi, petrol, gaz ve kömürün kara listeye alınmasına ihtiyacımız var ki bu IFC’nin bu tür işlemleri finanse etmesini engelleyecektir” dedi.
