Global Witness, beş “süper büyük” savaşın ‘ana kazananları’ olduğunu belirtirken, birçok kişinin evlerini ısıtmak için mücadele ettiğini söylüyor.
Borsada işlem gören dünyanın en büyük beş petrol şirketi, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin enerji fiyatlarında ve ev faturalarında çarpıcı artışlara yol açmasından bu yana çeyrek trilyon dolardan fazla kâr elde etti.
Global Witness’a göre “süper büyükler” (BP, Shell, Chevron, ExxonMobil ve TotalEnergies) savaşın başladığı Şubat 2022’den bu yana 281 milyar dolar kazandı.
İngiltere merkezli BP ve Shell ikilisi, savaşın başlamasından bu yana toplam 94,2 milyar dolar kâr elde etti. Global Witness, bu miktarın Britanya’nın art arda 17 ay boyunca tüm ev elektrik faturalarını karşılamaya yeteceğini tahmin ediyor.
2022’nin ikinci çeyreğinden bu yana 58.9 milyar dolar kâr elde eden Shell, bu yıl yüksek kâr getiren petrol projelerine yeniden odaklanacak ve düşük karbon çözümleri üzerine çalışan bölümden 330 kişiyi de işten çıkaracak. Geçtiğimiz sene iklim hedeflerini küçülten BP, savaşın başından bu yana 35 milyar dolar kâr elde etti. Avrupalı ve ABD’li büyük şirketler Chevron, ExxonMobil ve TotalEnergies ise toplamda 187 milyar dolardan fazla kâr elde etti.
Savaşın Asıl Kazananları Petrol Devleri
Global Witness’ın kıdemli fosil yakıt araştırmacısı Patrick Galey, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin savaşın gölgesinde ömrünü sürdüren Ukraynalılardan Avrupa’daki evlerini ısıtmak için mücadele eden hanelere kadar milyonlarca insan için yıkıcı olduğunu belirtti ve ekledi: “Bu analiz, cephe hatlarında ne olursa olsun, fosil yakıt devlerinin Ukrayna’daki savaşın asıl kazananları olduğunu gösteriyor.”
Uluslararası lojistik şirketlerinin ve gıda tedarikçilerinin kârları da son iki yılda hızla arttı ve bu, kimi ekonomistlerin acil durumlarda hedeflenen fiyat kontrolleri çağrısında bulunmasına yol açtı.
Geçen yaz Shell, petrol üretimini bu 10 yıl boyunca her yıl azaltma taahhüdünü stratejik bir değişimle terk ederek fosil yakıtlara odaklanmayı ve “bugün ve gelecekte hissedarlarını ödüllendirmeyi” hedefleyen bir U dönüşü yaptı.
Önümüzdeki haftalarda mali yılın tamamına ilişkin rakamlar yayımlanacak. Beş süper büyük şirketin 2023 yılında yatırımcıları 100 milyar doların üzerinde rekor ödemelerle ödüllendireceği tahmin ediliyor.
Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü (IEEFA), zayıf emtia piyasası fiyatlarına rağmen bu yıl şirketlerin hissedarlara daha da fazla ödeme yapma ihtimalinin olduğunu açıkladı.
IEEFA’ya göre, büyük petrol şirketleri 2022’de hissedarlarını 104 milyar dolar değerinde temettü ödemeleri ve hisse geri alımları ile zenginleştirdi.
Fosil Yakıt Şirketleri Gezegeni Mahvediyor
Galey, petrol şirketlerinin kazançlarını dünyanın ihtiyacı olmayan ve iklimin kaldıramadığı giderek artan petrol ve gaz üretimine harcadıklarını ifade ederken, “Bu, fosil yakıt endüstrisinin tüketicileri ve gezegeni hayal kırıklığına uğratmasının bir başka yolu” dedi.
Geçen yıl, büyük bir farkla kaydedilen en sıcak yıl oldu; sıcak hava dalgaları, seller ve orman yangınları dünya çapında hayatlara ve geçim kaynaklarına zarar verdi. Analizler, Avrupa ve ABD’deki sıcak hava dalgaları gibi aşırı hava olaylarının, insan kaynaklı küresel ısınma olmasaydı gerçekleşmesinin neredeyse imkansız olacağını gösterdi.
Massachusetts Üniversitesi’nden ekonomist Isabella Weber gıda, lojistik, petrol ve gaz sektörlerindeki şirketlerin artan kârlarının grafiğini çıkardı. “Enerji krizi çoğu Avrupalı için en kötü, enerji şirketleri için ise en iyi zamanlardı” diyen Weber, acil durumlar, temel sektörlerde rekor kâr anlamına geldiğinde kamusal ve kurumsal çıkarların birbirine ters düştüğünü belirtti ve ekledi: “Acil durum ekonomisinde uygulanacak yeni bir taktik kitabına ihtiyacımız var.”
