Kasım ayında Brezilya’da gerçekleşecek COP30 başkanlığı, daha önce Amazon’daki ormansızlaşmaya karşı çevresel adımların geri atılmasını savunan Brezilyalı büyük soya şirketleri adına strateji geliştiren halkla ilişkiler (PR) devi Edelman’la görüşmelere başladı. Uzmanlar ve aktivistler ise fosil yakıt ve soya şirketleriyle yakın ilişkiye sahip bir ajansın COP30’un alacağı kararları sekteye uğratacağını düşünüyor…
Dünyanın en büyük halkla ilişkiler ajansı olan ABD’li Edelman, Kasım ayında Brezilya’nın Amazon bölgesinde gerçekleşecek olan Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi COP30’u organize edecek ekiple çalışmak için görüşmeler yapıyor. Ancak ajansın daha önce Amazonlar’ı ormansızlaşmadan korumaya yönelik önlemlerden vazgeçilmesi adına lobi faaliyeti yürüttüğü iddia edilen büyük bir ticaret grubuyla bağlantıları kafalarda soru işareti yarattı.
Amazon Yağmur Ormanı’nın kenarındaki Belém şehrinde gerçekleşecek zirve, tam da Amazon bölgesinin tarım sanayisiyle bağlantılı ormansızlaşma nedeniyle büyük zarar gördüğü bir dönemde yapılacak. Zirvenin başkanı, geçen hafta yaptığı açıklamada, “İklim zirvesi Amazon’a geldiğinde, ormanlar doğal olarak merkezi bir konu olacak” demişti. Ancak, ABD’li halkla ilişkiler devi Edelman’ın zirveye dahil olma olasılığı çıkar çatışmalarına yönelik soruları gündeme getirdi.
Edelman, dünyadaki en büyük fosil yakıt şirketlerinden bazılarıyla geçmişte yaptığı çalışmaların yanı sıra, Brezilyalı soya sanayisindeki önemli oyuncuları temsil eden bir ticaret grubu için daha önce bir “iletişim stratejisi” geliştirmişti.
Fosil yakıt endüstrisiyle iş yapan halkla ilişkiler ve reklam ajanslarına karşı kampanya yürüten bir STK olan Clean Creatives’in direktörü Duncan Meisel ise Edelman’ın Shell ve Chevron gibi fosil yakıt kirleticileriyle en az 12 sözleşmesi olduğuna dikkat çekti. Meisel ayrıca söz konusu çıkar çatışmaları nedeniyle Edelman’ın COP30 gündemini etkili bir şekilde savunmasının imkânsız hale getirerek görüşmelerin sonucunu tehlikeye atacağını ileri sürdü.
Edelman ise yaklaşımını savunarak, çeşitli şirketler ve kuruluşlarla çalışarak müşterilerinin emisyonlarını azaltmalarına yardımcı olduklarını iddia ediyor.
Brezilya’nın Soya Sanayi Devleri için İletişim Stratejisi Geliştirdi
Dünyanın en büyük soya üreticisi ve ihracatçısı olan Brezilya’daki en büyük soya şirketleri, doğrudan çiftliklere sahip olmak yerine, Brezilya genelinde karmaşık bir tedarikçi ağı üzerinden soya temin ediyor. Brezilyalı Bitkisel Yağlar Sanayi Derneği (Abiove) üyeleri arasında, en büyük soya tüccarları olan Cargill, Bunge ve Cofco yer alırken, Amazon ormansızlaşmasıyla bağlantılı karmaşık sığır tedarik zinciriyle tartışmalı bir şekilde ilişkilendirilen Brezilyalı et işleme şirketi JBS de bir üye olarak yer alıyor.
Abiove üyeleri, 2006 yılında Amazon’da yeni açılmış arazilerden soya temin etmeme kararı almış ve bu karar önemli bir dönüm noktası olarak değerlendirilmişti. Ancak Abiove, 2006 kararlarını değiştirmeye çalışıyor ve bu durum, kampanyacılar tarafından yağmur ormanlarını bir kez daha tehlikeye atma riski taşıdığı endişesiyle karşılanıyor.
Öte yandan Brezilya’nın başka bölgelerinde ormansızlaşma hızla devam etti. Brezilya’nın ortasında yer alan geniş bir otlak olan Cerrado’nun ormansızlaşması, son yıllarda rekor seviyelere ulaştı. Bu durum Dünya’nın en büyük biyoçeşitliliğe sahip savanası için bir “ekolojik felaket” olarak tanımlandı.
Brezilya’nın Ortasında Yüz Binlerce Hektar Ormansızlaştı
Amazon’un soya moratoryumuna benzer bir anlaşma, 2017’de 60 STK’dan oluşan bir grup tarafından Cerrado için önerilmişti. McDonald’s, Tesco ve Walmart gibi 20’yi aşkın büyük şirket, bu hedefleri desteklemişti. 2020’de Abiove’nin başkanı, Cerrado için böyle bir anlaşmanın “yapılamaz” olduğunu ifade etmişti.
Mevcut en güncel verilere göre de 2017 ile 2023 yılları arasında Cerrado’da 520 bin 200 hektar ormansızlaştırıldı ki bu, ABD’deki Grand Canyon Ulusla Parkı’ndan daha büyük bir alana tekabül etti. Aynı dönemde, Amazon’da soya ekimi için 146 bin 800 hektar ormansızlaştırıldı.
2023 yılında Abiove, “genel bir iletişim stratejisi” ve mesaj veren bir oyun kitabı geliştirmesi için Edelman’la anlaştı. ABD Adalet Bakanlığı’na sunulan bir sözleşme kopyasına göre, firma, söz konusu stratejilerin geliştirilmesi, “risk analizi ve senaryo planlaması” gibi çalışmalar için üç aylık bir süre zarfında 75 bin dolar ödeme aldı.
Firma ayrıca, Abiove ile olan çalışmalarının daha kârlı olabilecek ikinci bir aşamasını da planlıyordu. Bu ikinci aşama, “koalisyon oluşturma” ve “devam eden bir iletişim programı” içerecekti. Sözleşmedeki tahminlere göre, bu ikinci aşama ajansa ayda 50 bin dolardan daha fazla kazandırabilirdi.
Edelman adına bir sözcü şirketin Abiove ile olan sözleşmesinin Aralık 2023’te sona erdiğini açıklarken, Abiove ile yapılan çalışmaların ormansızlaşma üzerine mesaj geliştirmeyi içerip içermediği ve şirketin COP30 ekibine, Abiove ile olan önceki ilişkisi hakkında bilgi verip vermediğiyle ilgili soruları ise yanıtlamayı reddetti. Abiove da konu hakkındaki yorum talebine yanıt vermedi.
Edelman, COP28’de de Aktif Olarak Yer Aldı
COP30 adına konuşan bir sözcü zirvenin iletişim çalışmalarını yapacak şirket için nihai kararın henüz verilmediğini belirtti. Sözcü, “Brezilya COP30 başkanlığı, Edelman da dahil olmak üzere birden fazla danışmanlık firmasıyla görüşmeler yapıyor. İşe alım süreci, BM Kalkınma Programı (UNDP) aracılığıyla yapılacak açık bir ihale ile gerçekleştirilecek” dedi.
Şayet Edelman, nihayetinde COP30 için bir teklif kazanırsa, bu, şirketin son üç yılda önemli bir BM iklim zirvesini gerçekleştirmek için dahil olduğu ikinci etkinlik olacak. Edelman, 2023’te Dubai’de düzenlenen COP28 zirvesini ev sahipliği yapan Birleşik Arap Emirlikleri ekibi tarafından da işe alındı.
Edelman’ın COP28’deki çalışmaları, ajansın dünyanın en büyük petrol üreticilerinden biri olan ExxonMobil ve diğer büyük fosil yakıt şirketleriyle olan ilişkilerine yönelik yoğun bir inceleme yaşandığı bir döneminin ardından gelmişti.
Nitekim Clean Creatives Glasgow’da düzenlenen COP26 sırasında, Edelman’ı fosil yakıt sektörüyle olan bağlarını kesmeye davet etmiş ancak ajans söz konusu şirketlerle çalışmaya kararlı olduğunu göstermişti. Clean Creatives’a göre Edelman’ın ExxonMobil ile olan çalışması sona ererken, ajansın son yıllarda üç yeni fosil yakıt şirketiyle sözleşme imzaladığını da iddia etti.
